Vroeg diagnosticeren is juist goed voor de bloei van een kind

Natuurlijk is iemand erbij gebaat als er goed wordt nagedacht over wat hij of zij nodig heeft om een bepaald doel te bereiken, ook als er geen specifieke diagnose is gesteld, en inderdaad gebeurt dat lang niet altijd. In het artikel van Sanne Bloemink (Opinie, 27 oktober) wordt ervan uitgegaan dat men juist door het zoeken naar een diagnose niet meer op zoek gaat naar hoe een kind het best tot bloei kan komen. Het kan echter heel behulpzaam zijn als er meer bekend is over de onderliggende problemen: het één hoeft het ander niet uit te sluiten.

Dat Simon Neutel (Geachte redactie, 29 oktober) vindt dat dankzij mensen als Sanne Bloemink de tanker langzaam van koers verandert, begrijp ik dan ook helemaal niet. Alleen hijzelf al draagt daar méér aan bij, door te refereren aan ‘handelingsgericht werken’. En ook jeugdarts Anne Emans (Geachte redactie, 30 oktober) noemt Bloeminks verhaal mooi, terwijl de broodnodige nuances daarin louter door Emans zelf aangebracht worden.

Maar ook als het verhaal van Bloemink een pleidooi moet zijn om het accent minder exclusief op indivi­duele cognitieve vermogens te leggen, wordt dat toch niet met feiten onderbouwd, alleen met anekdotes. Alsof alle kinderen met de door Bloemink genoemde kenmerken erbij gebaat zouden zijn om ‘een vak’ te leren. Laten we vooral niet teruggaan naar mijn jeugd: toen moest mijn klasgenootje dat na een doublure in de eerste klas nog steeds moeilijk leerde lezen dan maar de plantjes water geven.

En een jaar of tien geleden nog zei een intern begeleider, voorafgaand aan een overleg over een ernstig dyslectische leerling, tegen mij: ‘Tegenwoordig hebben alle kinderen wel iets. Vroeger zeiden ze dan gewoon tegen zo’n jongen: ga jij maar in militaire dienst.’ Denkt Bloemink nou heus dat die intern begeleider vervolgens zijn best ging doen om dit kind in zijn ontwikkeling te ondersteunen?

En dan nog de rechtstreekse relatie die er gelegd wordt met het missen van ernstige gevallen van kindermishandeling: tenenkrommend. Worden er tegenwoordig werkelijk meer gevallen van kindermishandeling gemist dan vroeger? Veel gevallen van ernstig kindermisbruik, bijvoorbeeld in de kerk, speelden zich af lang voordat er zoveel kinderen een specifieke diagnose kregen.

Een betrouwbare diagnosticus gaat niet over één nacht ijs. Zij of hij geeft het kind dat alleen onrust laat zien als het op school stil moet zitten heus niet het label adhd. Evenmin draait het bij een diagnose om de schuldvraag, al kregen de verondersteld kille moeders van autistische kinderen voorheen inderdaad de schuld van de problemen van hun kind. En voor de diagnose dyslexie moet de school wel aantonen dat er alles aan gedaan is om het kind te helpen (al is dat in werkelijkheid niet altijd goed te beoordelen).

In het artikel wordt verder nog de kans op de selffulfilling prophecy van een diagnose aangehaald. Ik ben het ermee eens dat men hierop bedacht moet zijn. Zelf zie ik eerder opluchting als er een verklaring te geven is voor een combinatie van problemen die al lange tijd ervaren werden. En door die opluchting komt er niet zelden eindelijk ruimte om ermee aan de slag te gaan.

Als dyslexiebehandelaar leg ik het kind en de ouders uit dat het helaas een stuk harder zal moeten werken voor het verwerven van bepaalde vaardigheden dan een kind zonder dyslexie, maar dat die vaardigheden tot op zekere hoogte wel zeer belangrijk zijn voor zijn of haar totale ontwikkeling. Mijn belangrijkste rol daarbij is om inzicht te verschaffen en te helpen de te verwerven vaardigheden in kleine, bij het kind aangepaste stapjes op te delen.

^{Imma Muris is logopedist en dyslexiespecialist.}