Uitzendbureaus jagen Polen de WW in

Terecht wil minister Koolmees Poolse fraudeurs met een WW-uitkering hard aanpakken. Maar dat is niet voldoende. Uitzendbureaus jagen Polen namelijk de WW in. Daarmee wentelen zij kosten af op de maatschappij. Pak de oorzaak aan, en verlies je niet in symptoombestrijding!

Nederland gaat slordig om met arbeidskrachten uit andere EU-landen. Hardwerkende Polen die zo geliefd zijn bij werkgevers vanwege hun inzet, belanden met duizenden per jaar in de WW. De belastingbetaler krijgt daarvoor de rekening gepresenteerd.

Polen komen hier om te werken. Geen werk, ga dan naar huis, is het motto. Er is wel werk, maar niet voor mensen die iets willen opbouwen. De vraag gaat uit naar flexibele, goedkope krachten. Desnoods via een WW-sluisroute.

Ontslag loont

In 2015 ontvingen 14.110 Polen woonachtig in Nederland WW, meldt het CBS in de Migrantenmonitor 2007-2015. Dat is een flinke stijging sinds 2012. Toen waren er 5.670 Poolse WW-trekkers. Nieuwsuur onthulde dat duizenden Polen frauderen door (tijdelijk) niet in Nederland te wonen. De precieze omvang moet de minister nog boven tafel krijgen.

Zo’n 80 procent van de Poolse arbeidsmigranten werkt via de uitzendbranche. Dankzij flexibele contracten kan men snel afscheid nemen als er geen werk is of als een uitzendkracht te mondig wordt (klachten over slechte en dure huisvesting, loon en inhoudingen). Als uitzendbureaus klagen dat er geen Polen beschikbaar zijn, dan weet u nu hoe dat komt.

Zo’n 70 procent van de Poolse uitzendkrachten zit in fase A, de eerste fase in de ABU-cao voor uitzendkrachten. In deze fase, die 78 weken duurt, heeft men nauwelijks bescherming. Polen werken vooral op basis van een kortdurend uitzendcontract (voor een week of een paar maanden) of op basis van de uitzendovereenkomst die automatisch eindigt als de opdrachtgever de inlening beëindigt of de uitzendkracht ziek wordt. Uitzendbureaus hebben een prikkel om mensen na 6 maanden te ontslaan omdat ze dan geen pensioenpremie hoeven te betalen. Intussen bouwt elke EU-burger recht op een WW-uitkering van 3 maanden op, mits men in de laatste 36 weken minstens 26 weken gewerkt heeft.

Geparkeerd in de WW

Veel werkgevers willen het doorstromen naar de duurdere fase B vermijden. In deze fase moet namelijk, als er geen werk is, minimaal 90 procent van het loon worden doorbetaald. Bovendien heeft de uitzendkracht met een dienstverband van 2 jaar of langer recht op een financiële vergoeding. De wet biedt een uitkomst: bij een onderbreking tussen contracten van meer dan 6 maanden (voor seizoenswerk 3 maanden), begint de teller opnieuw, bij het begin van fase A. Met het oog daarop wordt de volgende truc toegepast: de Poolse uitzendkracht wordt als het ware voor 6 (3) maanden op ‘vakantie’ gestuurd, de WW in.

Na een half jaar kunnen de Polen terugkomen bij hetzelfde of een ander uitzendbureau. Ze beginnen dan weer onderaan de ladder in fase A. En de cyclus herhaalt zich, na enige tijd belanden ze weer in de WW. En zo blijven Polen voortdurend in de goedkoopste fase A, en bouwen geen rechten op, worden in de WW geparkeerd op kosten van de belastingbetaler. Zo werkt het verdienmodel van de uitzenders.

De WW biedt vele Polen enig soelaas voor de opportunistische opstelling van uitzendbureaus. Vanwege de lagere kosten van levensonderhoud brengen veel Poolse uitzendkrachten hun ‘gedwongen vakantie’ in hun moederland door. Dat sommigen daarbij frauderen is te betreuren.

Grote schoonmaak nodig

Laatst ontmoette ik een Pool die van de ene op de andere dag ontslagen werd. Het werk in de paprikateelt beviel hem wel, maar niet de werkwijze van het uitzendbureau. Hij vroeg zich af waarom de Nederlandse overheid zo laks is, geen controle uitvoert en geen boetes oplegt aan uitzendbureaus. Mijn antwoord was: jullie zijn helaas overgeleverd aan uitzendbureaus, deze hebben geen vergunning nodig, de arbeidsinspectie kan de controles niet aan. Van de 20 duizend uitzendondernemingen heeft een kwart het SNA-certificaat, de rest onttrekt zich aan de huidige zelfregulering c.q. inspecties van de branche zelf.

Hierin kan verandering komen als overheid en publieke opinie inzien dat uitzendbureaus door hun werkwijze Polen de WW injagen. Hier valt meer te besparen dan alleen door het aanpakken van fraude. Onderwerp de uitzendbranche aan een grote schoonmaak!

_{Malgorzata Bos-Karczewska is econoom, journalist en hoofdredacteur van Polonia.nl.}