Stel het peuteronderwijs open voor alle kinderen

Het loont om in de ontwikkeling van 2,5- tot 4-jarige kinderen te investeren. Iedere dollar die aan peuters wordt besteed, levert op lange termijn een zes- tot achtvoudig 'rendement' op, rekende de econoom James Heckman - hoogleraar aan de Universiteit van Chicago - enkele jaren geleden uit. Het veronderstelde rendement zit 'm, aldus Heckman, in het feit dat kinderen die op jonge leeftijd onderwijs genieten later minder vaak in de criminaliteit terechtkomen en minder vaak een beroep moeten doen op remedial teaching. Vooral kansarme kinderen zouden baat hebben bij voorschools onderwijs.

Bij dit soort onderzoek zijn allerlei kanttekeningen te plaatsen. De berekeningen van Heckman zijn niet één op één van toepassing in Nederland, waar kansarmoede minder schrijnend is dan in Amerikaanse getto's. Ook kun je je afvragen op welke vaardigheden bij peuter- en kleuteronderwijs de nadruk zou moeten liggen: op taal en rekenen of op de verwerving van sociale vaardigheden. Volgens sommige deskundigen kan te veel schoolsheid tot 'leer-aversie' leiden. Ook kun je je afvragen of Nederlandse peuterleiders wel zijn toegerust voor de 'psychologische begeleiding' van zeer jonge kinderen.

Dat neemt allemaal niet weg dat het verheugend is dat het voorschools onderwijs in Nederland een hoge vlucht heeft genomen. Volgens de Onderwijsinspectie biedt het onderdak aan 80 procent van de kinderen die het risico lopen achterop te raken bij hun leeftijdsgenoten. Aan het peuteronderwijs nemen inmiddels zelfs kinderen deel die niet in een achterstandspositie verkeren. Dit roept de vraag op of de voorschool niet zou moeten worden opengesteld voor álle peuters. Op die manier wordt voorkomen dat de voorschool zich ontwikkelt tot een sociaal afvalputje. De ervaring met voorscholen die worden bezocht door leerlingen met uiteenlopende niveaus leert bovendien dat het ene kind zich aan het andere optrekt.

Het Nederlands onderwijs is - met een bloeiende bijlesindustrie en de opkomst van privé-onderwijs - al enigszins aan tweedeling ten prooi gevallen. De voorschool moet daarvan worden gevrijwaard. Zelfs als de door Heckman berekende rendementen niet worden gehaald.