Stadslucht maakt vrij en welvarend

Is de stad nog steeds een welvaartsmachine? Afgelopen maandag pleitte Heleen Mees ervoor om bewoners van Groningen en Friesland naar Amsterdam te verplaatsen. Dat lost volgens haar twee problemen op. Amsterdam wordt dan eindelijk een echt grote stad én we kunnen ongestoord naar aardgas boren.

Meer banen en dus welvaart, daar worden de Noorderlingen ook zelf beter van. Een mooi idee dat het in het China waar mevrouw Mees woont, ongetwijfeld nog goed doet. Het is echter de vraag of dat ook hier geldt. Maakt stadslucht nog steeds vrij en welvarend?

Het antwoord is ja. Steden als Amsterdam, Londen en New York zijn aantrekkelijker dan ze een lange tijd waren. De inwoneraantallen waren bijna nog nooit zo hoog als vandaag de dag en het aantal gebruikers groeit nog sneller: congresgangers, dagjesmensen, toeristen en vooral zakelijke bezoekers en werkers. De verwachting is al met al dat het aantal gebruikers van New York en Amsterdam verdubbelt! De groep werkers is daarbij steeds lastiger te tellen. Door internet kan veel werk overal worden verricht. Dit artikel is geschreven in een Starbucks in Amsterdam, terwijl de opstellers in Zwolle, Amersfoort en Den Haag werken en maar een van ons in Amsterdam woont.

Adam Freed, directeur bij Bloomberg Associates, constateerde onlangs in het tijdschrift Vitale Stad dat nog nooit zoveel mensen in New York wilden zijn, terwijl er nog nooit zo weinig fysieke redenen waren om er te zijn. Maar als je overal kunt werken, werk je juist graag in New York, Londen of Amsterdam. Omdat daar topvoorzieningen zijn en topplekken om te werken, te ontspannen en elkaar te ontmoeten. Singapore is daar groot van geworden.

Dit soort steden trekt bovendien mensen aan met bovengemiddelde en innovatieve ideeën die de stad nog sterker maken: een vliegwieleffect. Nergens zijn zulke goede wijkmanagers als bijvoorbeeld in Zuid-Londen. Dat brengt nieuwe werkgelegenheid, ook voor lager geschoolden (voor horeca, onderhoud, schoonmaak etcetera). De stad als welvaartsmachine werkt en is terug van weggeweest.

Dit vliegwiel biedt kansen voor de stad en haar omgeving. Niet alleen voor Amsterdam, maar ook voor bijvoorbeeld Haarlem, Utrecht, Deventer en de stad Groningen: steden met een eigen identiteit, veel voorzieningen en een hoge 'quality of life'. Onze opgave is dan ook niet om mensen top-down naar Amsterdam te sturen, maar om de positieve stedelijke dynamiek te benutten en te versterken.

Dat betekent groei van de genoemde steden door omvorming van leegstaande kantoren en ruimte voor nieuwe woningen ín de stad, precies waar de vraag is: goed voor de BV Nederland en passend bij de wensen van mensen. Voormalige groeikernen en steden aan de randen van ons land moeten dan wel meeprofiteren. Betere vervoersvoorzieningen en versterking van juist de eigen kwaliteiten maken dat mogelijk.

Op die manier kan Nederland het Singapore van Europa worden: een aansprekender perspectief dan wat mevrouw Mees betoogt.

^{Cees Jan Pen, lector Brainport bij Fontys Hogeschool
Bart Vink, gemeenteraadslid D66 Amsterdam
Jan-Willem Wesselink, directeur Kennis en Ontwikkeling Elba-Rec en oprichter Kennislab voor Urbanisme}