Sport verdeelt de wereld in winnaars en verliezers, de woningmarkt inmiddels ook

Zondag zat Jan Lammers bij Radio 1 om uit te leggen hoe het zat met Zandvoort en de prins en artiesten die voor niks zouden moeten optreden en zo, u weet wel. Vanuit ogenschijnlijk hopeloze positie sloeg Jan meteen aan het inhalen. Oud-coureur, dat merk je. Na wat inleidende ‘we gaan het oplossens’ en ‘het wordt goedgemaakts’ passeerde hij met een riskante manoeuvre de zanger van Chef’Special. Jan vertelde dat hij door ‘heel bekende mensen’ was benaderd die allemaal niet te beroerd waren om gratis te werken, om maar deel uit te kunnen maken van het racefestijn. ‘Een vraag-aanbod-situatie’, noemde hij dat.

Een ronde verder haalde hij alle onwelgevallige media-aandacht in de binnenbocht in: ‘Bernhard is voor de media wat suiker en zout zijn voor de voedselindustrie.’ Je zou kunnen antwoorden dat die artikelen en columns over Bernhard óók het resultaat zijn van een vraag-antwoord-situatie, deels gecreëerd door de F1-race waarvan Jan Lammers hartstochtelijk pleitbezorger is, maar da’s flauw. In plaats daarvan is het logischer om de oranje bemoeienis met de Grand Prix te plaatsen waar-ie thuishoort: in het hart van de escalerende wooncrisis waarvan Prins Bernhard jr. het met overgave brillende gezicht is.

Sport verdeelt de wereld in winnaars en verliezers. De woningmarkt ontwikkelt zich momenteel langs dezelfde, kraakheldere lijnen van winst en verlies: koophuisbezitters leunen achterover en staren naar het overwaardeboompje dat achter in de tuin groeit dat het een lieve lust is. Wie huurt, wordt langzaam uitgekleed. Nou ja, niet eens langzaam. Misschien vindt de prins tussen twee Tarzanbochten door nog tijd om het artikel van Marc van den Eerenbeemt en Fleur de Weerd in de krant van zaterdag te lezen. In een uitvoerig onderzoek werden de winnaars en de verliezers van de Wet Doorstroming Huurmarkt geïnterviewd. Resultaat: een waanzinnig verhaal over verdampende sociale cohesie, lugubere huurprijzen, woningzoekers die zich opgejaagd wild voelen, huurders die niet durven te klagen uit angst op een zwarte lijst te belanden en mensen wier levens in een permanente staat van tijdelijkheid zijn beland (evenals de wijken waarin die mensen wonen trouwens). Een man van 35 met een diploma en een fulltimebaan sliep bij vrienden op de bank omdat hij tussen de wal van een sociale huurwoning en het reeds lang uitgevaren schip van een koophuis was gevallen. Bij zijn moeder intrekken kon niet, anders zou die haar uitkering kwijtraken. En het ging over huizenbezitters, voor wie dat hele flexhuren ‘knetter-interessant’ scheen te zijn. Om met Jan Lammers te spreken: echt een vraag-aanbod-situatie. Een van het maatschappij-ondermijnende soort.

In Het Parool stelde een lezer dit weekend de uitdrukking ‘woonschaamte’ voor, voor mensen die ‘onnodig groot’ wonen. Topidee. Een dag later kwam AT5 met het bericht dat investeringsmaatschappij Blackstone meer dan driehonderd woningen bewust leeg laat staan. Zo wordt woonschaamte de vastgoedvariant van een fenomeen dat schrijvers Roxane van Iperen en Jaap Tielbeke in de klimaatcrisis al signaleerden: burgers nemen elkaar op microniveau de maat, omdat ze de grip op de plekken waar daadwerkelijk verandering kan plaatsvinden al lang verloren zijn. Een gezelschapsspel met alleen verliezers.

Ondertussen scheuren de winnaars ervandoor, de prins voorop. Een leven lang op pole position, maar toch in de veronderstelling verkeren dat je deelneemt aan een eerlijke race. Geluk dwing je af, pech overkomt je. Je wint omdat je het verdient. Toch? Of verdien je omdat je bij voorbaat al half gewonnen had?