Spelen al te radicale activisten Trump in de kaart?

Het toonaangevende liberale weekblad The Economist wijdt deze week het omslagverhaal aan een waarschuwing aan het adres van de actievoerders: met al te fanatiek en gelijkhebberig gedrag spelen zij Donald Trump in de kaart. Die wil maar wat graag de verkiezingsstrijd voeren alsof het een cultuuroorlog is. Kijk maar naar zijn optreden voor de presidentiële beelden van Mount Rushmore. Dat was ook al de strekking van een internationale open brief van ruim 150 columnisten, schrijvers en academici op de site van Harper’s Magazine.

The Economist en de ondertekenaars van de Harper’s brief vrezen dat de beweging ontspoort, net nu er opeens een kantelpunt lijkt te zijn bereikt. Ongekend grote aantallen, veelal jonge, witte medeburgers doen mee aan de betogingen van Black Lives Matter, zien hun eigen bevoorrechte positie onder ogen en staan open voor de geschiedenis van onrecht, slavernij en uitbuiting die hoort bij het ontstaan van hun rijke, westerse samenleving. De acties tegen standbeelden roepen al meer weerstand op dan het protest tegen het politiegeweld jegens zwarte burgers, vooral mannen.

Verkettering

De Harper’s-ondertekenaars hekelen de als belerend ervaren correcties van woordgebruik op sociale media, de verkettering van professoren die onhandige uitspraken hebben gedaan, de roep om hun ontslag, en een in hun ogen intolerant klimaat onder een radicaal deel van de activisten, dat leidt tot (zelf)censuur en het smoren van een open debat.

De reacties waren nogal voorspelbaar en lauw. Waarom komen ze nu met zo’n oproep, als ze sympathisanten zijn van BLM, was de reactie van enkele academici, om hun mening gevraagd door kranten als The Washington Post en The New York Times en in een tegen-open brief op de site The Objective, ondertekend door wat minder bekende journalisten en academici. Er is ook nog een coronacrisis en een president die er een potje van maakt. Slechte timing, schreef Mary McNamara, columnist van de Los Angeles Times, schadelijk voor het elan, en die ‘cancel culture’ wordt enorm overdreven, eigenlijk hebben woke Twittertirades bar weinig uitgehaald.

Op sociale media roerden de gegispte jongeren zich (mogelijk, want het is vaag aan wie de brief is gericht). Daar werd vooral de lijst met ondertekenaars onder vuur genomen, verreweg de meesten van zekere leeftijd, met prettige inkomens, de culturele elite kortom. Hoewel de initiatiefnemer de zwarte journalist en schrijver Thomas Chatterton Williams was, ging de meeste aandacht uit naar schrijver J.K. Rowling, die het heeft verbruid bij de transgendergemeenschap met een paar tweets. Voor Vivian Kane op de site The Mary Sue reden genoeg om die hele brief als transfoob in de prullenbak te smijten.

Welkom bij de club

Uit conservatieve hoek kwamen honende geluiden: hèhè, die liberale intellectuelen hebben ook door dat ze met ‘omgekeerde racisten’ te maken hebben. Welkom bij de club. Greg Gutfeld van FoxNews in een column: ‘Beter laat dan nooit’. Maar waarom zijn die lui tegen ‘cancel culture’? ‘Ze zijn bang dat ze zelf een boekklus mislopen, daarom.’ Laat ze opkomen voor de mensen die al hun baan hebben verloren door beschuldigingen en linkse smaadcampagnes, schrijft hij.

Michael Brendan Dougherty schrijft op de site van het conservatieve blad National Review (maar meestal tegen Trump) dat hij eerst ook had moeten grinniken over de brief, maar dat hij toen hij beter keek naar de lijst met ondertekenaars, besefte dat er meer aan de hand is. ‘Het lijkt erop of de stellingen worden betrokken onder de linkse intellectuelen in afwachting van de Biden-jaren.’ De al te fanatieke jonge vrienden mogen niet de verkiezingen verpesten, doordat geschrokken blanke kiezers toch maar op Trump gaan stemmen.

The Economist wijst aan waar het gevaar vandaan zou komen: de Amerikaanse universiteiten. Daar groeit een ideologie ‘die het liberale idee van vooruitgang verwerpt’, ‘iedereen beoordeelt op zijn ras en elke actie als racistisch of anti-racistisch’ en ‘probeert zichzelf op te leggen door intimidatie’. The Economist ziet meer in de traditie van zwarte leiders als Frederick Douglass en Martin Luther King. Toch vindt het blad dat die ideologie ‘waardevolle inzichten’ biedt. ‘De centrale stelling van deze ideologie is juist: dat raciale ongelijkheid schandalig hardnekkig is.’ Als de universitaire activisten nu ook maar voor oplossingen bij het liberalisme en de vrije markt zouden aankloppen, zou The Economist hen toejuichen.

Ideeënstrijd

Maar helaas overheerst bij velen de afkeer van het kapitalistische systeem, schrijft het blad in een artikel over de ‘ideeënstrijd’. Dat is ook te wijten aan de liberale ideologie zelf, en standpunten die The Economist in het verleden innam, erkent het blad: de ongelofelijke ongelijkheid langs raciale lijnen is een van de grootste feilen van het liberale stelsel. Het omslagverhaal ‘Ras in Amerika’ zet alles op de bekende Economist-manier op een rijtje in een schokkend, cijfermatig overzicht.

Sinds de dagen van Martin Luther King is er veel verbeterd, maar juist niet op het economische vlak: de kloof tussen de inkomens van zwarte en witte huishoudens is de afgelopen vijftig jaar even groot gebleven, evenals het verschil in vermogen. Eenderde van de Afro-Amerikaanse kinderen groeit op in armoede, drie keer zoveel als witte kinderen. Slechts 6 procent van de witte kinderen bracht hun jeugd door in sterk verpauperde wijken, tegen maar liefst 66 procent van hun zwarte leeftijdgenootjes. En zo gaat het een tijdje door in het artikel. Als er Biden-jaren aankomen, wacht de president een historische taak.