Sommige stalkers moet je behandelen

Een 28-jarige vrouw is in Waalwijk doodgeschoten, vermoedelijk door haar ex. Zij werd voorafgaand gestalkt en bedreigd. Stalking gaat vaker gepaard met geweld, blijkt uit onderzoek. Een enkele maal is dat geweld fataal. Bepaalde maatregelen kunnen tot escalatie leiden.

Bij de meeste gevallen van stalking is er sprake van een relatie die is beëindigd. Het is meestal de vrouw die is weggegaan bij de man, en de man kan dit niet verkroppen. Hij probeert steeds weer de vrouw te bewegen bij hem terug te keren. Op een gegeven moment ontaardt zijn gedrag in stalking. Wat de vrouw ook doet om hem te laten stoppen, hij gaat door met bellen, sms'en, bij haar huis staan of haar volgen op straat. Stalking is beangstigend en ingrijpend voor de slachtoffers.

Sinds het jaar 2000 heeft Nederland een antistalkingswet (Wet Belaging). Geweld of bedreiging zijn niet nodig om een stalker op grond van deze wet te veroordelen. Het is voldoende als de stalker aantoonbaar zijn slachtoffer herhaaldelijk lastigvalt terwijl zij daar niet van is gediend. Het steeds maar geconfronteerd worden met een ex-partner van wie men afscheid heeft genomen, maakt een stevige inbreuk op het persoonlijke leven en het is dus terecht dat dat bestraft kan worden.

Gewelddadige delicten

Uit onderzoek blijkt echter dat meer dan de helft van de stalkers het niet laat bij het lastigvallen van de vrouw. Zij plegen ook andere delicten, waarvan een belangrijk deel gewelddadig. Bijna veertig procent van alle stalkers pleegt óók gewelddadige delicten die direct of indirect tegen de ex-partner zijn gericht, zoals mishandeling en vernieling.

Een enkele maal escaleert het en wordt een vrouw vermoord. In de Verenigde Staten is 81 procent van de vrouwen die worden gestalkt, tijdens de relatie al mishandeld. Een derde van de vrouwen die in de VS zijn vermoord, zijn het slachtoffer van hun (ex)echtgenoot. Daarvan is 90 procent eerder al door hem gestalkt.

Er is dus een nauwe relatie tussen stalking en geweld. Bedacht moet wel worden dat dit gaat om de VS, waar vuurwapens op veel grotere schaal voorhanden zijn dan bij ons. Dat het in Nederland ook mis kan gaan, is nu echter wel gebleken.

Venijnige methoden

Stalkers recidiveren vaak. Ruim de helft van hen wordt binnen enkele jaren na het stalkingsvonnis opnieuw veroordeeld. Dat kan om allerlei delicten gaan, maar vaak is er wel een verband met het oorspronkelijke slachtoffer. Sommige stalkers die te horen krijgen dat de rechter hen schuldig acht aan stalking, gaan meteen naar het slachtoffer toe om haar verwijten te maken, of nog erger.

Bepaalde maatregelen kunnen het belagingsgedrag juist aanwakkeren, bijvoorbeeld als slachtoffers een alarmsysteem gaan gebruiken waarmee zij de politie onmiddellijk kunnen waarschuwen. Stalkers proberen dan andere manieren te vinden om tóch door te gaan. Zij gaan dan bijvoorbeeld naar de kinderen of andere familie toe, en soms naar de nieuwe partner. Hun methoden worden venijniger.

Stalkers weten hun gedrag altijd voor zichzelf goed te praten: zij kwamen het slachtoffer 'per ongeluk' tegen, kwamen alleen langs om de kinderen te zien of het was juist het slachtoffer dat contact met hen zocht. Dit verhindert dat zij tot enig zelfinzicht komen. Maar ook slachtoffers treden niet altijd verstandig op. Soms zwichten zij en laten de stalker weer binnen. Vaak is sprake van 'knipperlichtrelaties' die zich ook tijdens de stalkingsperiode voortzetten. Hiermee worden verkeerde signalen uitgezonden en de stalker voelt zich dan vrij om door te gaan.

Vooral stalkers die voor de eerste keer zijn veroordeeld stoppen daarna: ongeveer driekwart van hen komt na het vonnis niet opnieuw voor de rechter. Maar er is een kleine groep stalkers die door vrijwel geen enkele maatregel tegen te houden is. Dit zijn stalkers die al vele malen eerder zijn veroordeeld, ook voor geweldsdelicten, die straat- en contactverboden overtreden, die na een verhuizing achter het nieuwe adres van het slachtoffer komen, die haar nieuwe telefoonnummer te weten komen en die haar vanuit de gevangenis ook nog lastig te vallen. Van een groep telkens recidiverende stalkers stond een kwart na hun veroordeling binnen een week weer op de stoep van het slachtoffer, bleek uit ons onderzoek.

Deze groep kan gevaarlijk worden. Vaak lijden deze mensen aan psychische stoornissen. Gevangenisstraf vormt geen definitieve oplossing, want dit is mogelijk alleen een voorbereiding op een nieuwe stalkingsperiode. Behandeling is beter voor deze groep. Ook is een grotere alertheid van de politie nodig, vooral kort nadat de stalker heeft gehoord dat er een bepaalde maatregel tegen hem zal worden genomen.

undefined