Soft kabinetsbesluit Oud en Nieuw schaadt veiligheid burger

Een half jaar geleden bracht de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) een brisant rapport uit. Oud en Nieuw blijkt veruit de onveiligste gebeurtenis van het jaar in de publieke ruimte. Hulpverleners worden met vuurwerkbommen bekogeld, honderden ogen raken beschadigd en jaarlijks is er gemiddeld één vuurwerkdode. Dan hebben we het nog niet over de schade voor dieren en het milieu en de eindafrekening van tientallen miljoenen waar steevast de ­belastingbetaler voor opdraait. De OVV stelde in december 2017 terecht dat een gevoel van urgentie nodig is om het gevaar van consumentenvuurwerk te beteugelen.

Na een half jaar wachten komt er eindelijk een reactie van het kabinet. Minister Grapperhaus stelt een ‘zorgvuldig samengesteld’ pakket van maatregelen voor om vuurwerkletsel tegen te gaan. De belangrijkste maatregel die de OVV heeft voorgesteld, een verbod op gevaarlijk vuurwerk, negeert hij compleet. Kennelijk is de urgentie van het OVV-rapport niet tot dit kabinet doorgedrongen. Hoe kan dat?

Argeloze omstander

Het antwoord is simpel: het kabinet heeft het rapport niet goed gelezen – en geen navraag gedaan bij het Landelijk Vuurwerkmanifest, dat 60.000 burgers en 1.200 landelijk opererende maatschappelijke organisaties vertegenwoordigt. Als dit wel was gebeurd, had het kabinet kunnen weten dat de helft van alle vuurwerkslachtoffers een argeloze omstander is. Die is met een vuurwerkbril of lont bepaald niet geholpen. Deze belangrijke regeringsmaatregel zal dus sowieso in de helft van de gevallen niet werken.

In de andere helft van de gevallen zal de kabinetsmaatregel nauwelijks werken omdat vrijwel altijd alcohol in het spel is. Juist de combinatie van vuurwerk en alcohol maakt Oud en Nieuw zo gevaarlijk. Agressie en geweld tegen hulpverleners zijn mede hierdoor tijdens de jaarwisseling een groot probleem. Hulpverleners zullen bekogeld blijven worden met vuurwerk zolang geen verbod op consumentenvuurwerk wordt ingesteld.

Vicepremier Hugo de Jonge maakte het in het wekelijkse gesprek met de minister-president op 8 juni helemaal bont. Hij vertelde trots met zijn kinderen ‘veilig en keurig’ vuurwerk af te steken en van omstanders heeft hij geen last want hij woont ‘in een hele brave straat’. Waarom schetst het OVV-rapport dan een heel ander beeld, Hugo? Wordt het jaarlijkse vuurwerkleed louter en alleen veroorzaakt door onverantwoordelijke burgers die onveilig en niet keurig vuurwerk afsteken en niet in een brave straat wonen? De realiteit is veel gelaagder en dwarser dan deze minister denkt.

Illegaal vuurwerk

De Jonge stelde herhaaldelijk dat illegaal vuurwerk een grote veroorzaker is van letsel. Fout! Legaal consumentenvuurwerk veroorzaakt meer oogletsel dan illegaal vuurwerk, Hugo. Het verbaast ons niet langer dat een vicepremier die de feiten uit het OVV-rapport niet kent, zich als minister van Volksgezondheid niets aantrekt van het gegeven dat alle grote landelijke artsenorganisaties (die samen de volksgezondheid borgen waar hij als minister politiek verantwoordelijk voor is) zich hebben uitgesproken voor een verbod op consumentenvuurwerk.

De slotconclusie: er zijn soms zaken die je niet kan bevatten, maar die er wel zijn. Dit is er zo een: een kabinet dat belangrijke feiten uit een gezaghebbend OVV-rapport negeert en weigert de belangrijkste aanbeveling te implementeren. Door geen daadkrachtige maatregelen te durven nemen zal de veiligheid met Oud en Nieuw in de publieke ruimte weinig verbeteren. Je kunt als burger op Oudejaarsavond maar beter binnen blijven zolang deze regeringscoalitie aan zet is.

_{Jan Keunen, namens de WHO projectgroep VISION 2020 Netherlands en Tjeerd de Faber, namens het Landelijk Vuurwerkmanifest.}