Sms’je over dividend is politiek, niet privé en moet in beginsel openbaar zijn

Met behulp van de Wet openbaarheid van bestuur probeerde ik de inhoud ervan te achterhalen. Dit zogeheten Wob-verzoek werd afgewezen. Er zijn geen documenten gevonden, luidde het antwoord van het ministerie van Algemene Zaken. Navraag leerde dat er niet eens was gezocht: sms’jes vallen volgens het ministerie niet onder de Wob.

Algemeen belang

Daar nam ik geen genoegen mee. We belandden in een twist over de vraag of een sms’je nu wel of geen ­document is. Tot mijn verbazing bleek dit ministerie een geheel eigen opvatting over de aard van een sms-bericht erop na te houden: ‘Werd voorheen kort afgestemd via de telefoon, gebeurt dit nu via bijvoorbeeld een sms-bericht. Het betreft het op een vluchtige en kortstondige wijze uitwisselen van berichten. Dergelijke berichten zijn naar inhoud over het algemeen persoonlijk van aard en privé.’

Een sms’je over de afschaffing van de dividendbelasting persoonlijk van aard en privé? Dat moet een domme vergissing zijn. Tot mijn grote vreugde wist ik het recht aan mijn zijde. Woensdag oordeelde de Raad van State in een soortgelijke zaak dat zowel sms’jes als WhatsApp-berichten opgevraagd kunnen worden via de Wob.

Een overwinning, maar hiermee is nog niet openbaar wat Polman nou precies naar onze premier stuurde. Algemene Zaken gaat eerst bestuderen of deze uitspraak ook van toepassing is op het dividend-sms’je. Omdat ik weinig fiducie heb in de studie van het ministerie, is een gang naar de ­bestuursrechter onvermijdelijk. Het is in het algemeen belang de inhoud van dit sms’je boven water te krijgen.

Meer dan een pakje koffie

Algemene Zaken zou actief moeten meewerken aan het informeren van de burger. Dat dit niet gebeurt, is ronduit teleurstellend. Het ministerie kiest ervoor de beweegredenen van belangrijke politieke besluiten achter te houden. Dat is niet transparant en ook niet erg democratisch. Want hoe kun je vertrouwen op een premier die beleid onderbouwt met het argument dat hij ‘aan zijn theewater voelt’ dat het goed is? Misschien ten overvloede, maar met deze maatregel was 1,9 miljard euro per jaar gemoeid. Het gaat niet om een pak koffie.

De publieke zaak gaat alle burgers aan. Dat betekent ook dat de informatie die de overheid tot zijn beschikking heeft, in beginsel openbaar moet zijn. Zo niet, dan wordt het onmogelijk de regering te controleren. Die controle is van groot belang voor het democratische proces. Als ministers weigeren inzicht te geven in hun beweegredenen en gangen, bijvoorbeeld door documenten kwijt te ­raken of aan het zicht van de burger te onttrekken, hoe moet men dan ­vertrouwen hebben in de politiek?

_{Berend Sommer is schrijver en journalist.}