Schokkende beelden hoeven niet meer per se in de krant. Wie ze wil zien, heeft ze online allang bekeken

De foto van de vermoorde Pim Fortuyn zagen we op de redactie voor het eerst toen een fotoredacteur hem toonde. Online was er niets te vinden. Nederlanders hadden nog geen mobiele telefoon met camera. Twitter en andere sociale media bestonden ook nog niet.

Toen Peter R. de Vries werd neergeschoten, doken er online in een mum van tijd tal van filmpjes en foto’s op. Zijn lichaam was uit vele hoeken gefotografeerd en gefilmd.

Bij Pim Fortuyn moesten we de vraag beantwoorden of we dit beeld met de lezers wilden delen. We besloten van wel. Bij een wereldschokkende gebeurtenis hoort een wereldschokkende foto. Inmiddels kunnen we ervan uitgaan dat iedereen die dat beeld wil zien, dat online allang heeft bekeken. De noodzaak om het beeld te publiceren is kleiner geworden.

Tegelijkertijd is het beschermen van de privacy van de slachtoffers belangrijker geworden. In 2002 kwam alles wat we publiceerden alleen bij onze lezers terecht. Nu zijn de artikelen van de Volkskrant door heel Nederland te raadplegen en blijven ze online eeuwig bestaan.

Kranten zijn daardoor voorzichtiger geworden met het publiceren van schokkende beelden, zoals Laurens Verhagen vrijdag al beschreef. In principe kiezen we altijd voor beeld dat recht doet aan de ernst van een nieuwsfeit, maar we willen niet onnodig shockeren of paniek zaaien. Met het publiceren van gruwelijke beelden van een terroristische aanslag bewijs je vaak vooral de terroristen een dienst. Zij willen dat samenlevingen in de greep raken van de angst.

We willen bovendien graag precies weten hoe het beeld is gemaakt. De foto van Pim Fortuyn werd gemaakt door Robin Utrecht, fotograaf van het ANP. Wie de beelden van Peter R. de Vries heeft gemaakt, is vaak niet duidelijk. Sommige beelden zijn mogelijk afkomstig van spotters, criminelen die worden ingehuurd om een moord vast te leggen.

Sommige andere media laten de nieuwswaarde van de beelden zwaarder wegen. Zij vinden dat ze hun lezers moeten confronteren met de brute realiteit, zodat iedereen doordrongen raakt van de ernst van het gebeurde en bovendien mee kan helpen bij het zoeken naar de daders. Dat is ook een legitieme keuze. In een pluriform medialandschap moet daar ruimte voor zijn.