Rondvraag: is de Nederlandse politie racistisch?

Nur Icar, woordvoerder Actiecomité Herstel van Vertrouwen, woont dicht bij de Schilderswijk

'Helaas wordt in de media de nadruk gelegd op de rellen die gisteravond uitbraken in de Schilderswijk. Die zijn veroorzaakt door een groepje van tien à twintig mensen; rotte appels die je er altijd tussen hebt zitten. De reden dat er vijfhonderd mensen op straat stonden moet niet worden vergeten. Iemand heeft het leven gelaten. Die mensen waren niet alleen boos over de dood van Mitch Henriquez. Het probleem ligt dieper dan dat.

'Feit is dat er wereldwijd discriminatie is en dat dit altijd zal blijven bestaan. Dat probleem is meerdere keren aangekaart, nu is het tijd om met een oplossing te komen. Die oplossing ligt in het aangaan van de dialoog. En daarmee bedoel ik niet dat er wat leden van ons actiecomité aan tafel gaan zitten met politieagenten. Ik wil dat iemand die in elkaar geslagen is door de politie met de betreffende agent aan tafel gaat zitten om het uit te spreken. Het gaat erom dat burgers en politieagenten naar elkaar toe hun frustraties uitspreken, gezellig met een kop thee erbij.

'De politie is je vriend, maar heeft ook gezag. Er moet wederzijds respect zijn tussen de politie en burgers, maar dat respect moet je wel verdienen. Een agent kan zich autoritair opstellen als hij zich niet serieus genomen voelt, de burger slaat vervolgens een verkeerde toon aan. Dat moet voorkomen worden. Burgers moeten ook niet vergeten dat de politie er voor ze is. Als er iets gebeurt, dan bellen ze met 112. Burgers moeten niet een slachtofferrol aannemen en agenten moeten zich beter opstellen. Beide partijen moeten elkaar de hand kunnen schudden. Dan kunnen ze weer verder met elkaar.'

Anonieme buurtbewoner, woont vlakbij het politiebureau waar rellen uitbraken

'In de acht jaar dat ik in de Schilderswijk woon, heb ik nog nooit zoiets gezien. Met racisme heeft het overlijden van Mitch Henriquez niets te maken. Het zijn allemaal incidenten. Hier in de Schilderswijk worden er te vaak grote thema's bijgehaald die niks met de realiteit van doen hebben. Vorig jaar met de IS-demonstraties en nu dit weer. Dit is een gewone volksbuurt.'

Richard de Mos, fractievoorzitter van Groep de Mos/Ouderenpartij in de gemeenteraad van Den Haag, oud-PVV-Kamerlid

'Het is te vroeg om me uit te kunnen laten over het politieoptreden bij het trieste overlijden van Mitch Henriquez, maar voor de rellen heb ik geen goed woord over. Het is afschuwelijk dat ze gisteravond in zijn naam hebben plaatsgevonden.

'Ik kan me de woede van de familie en de vreedzame betogers goed voorstellen, maar het is een klein aantal malloten die de situatie misbruiken om te rellen. Er is iets goed mis met deze samenleving waarin bushokjes in elkaar worden getrapt en agenten worden aangevallen. Het zijn uiteindelijk de buurtbewoners die hier de dupe van zijn.

'De Schilderswijk is niet geschikt om te demonstreren. Dat zei ik vorig jaar al na de uit de hand gelopen IS-demonstraties en dat zeg ik nu weer. Er heerst op dit moment te veel onvrede jegens de politie. Dit komt simpelweg ook omdat de politie er zo nadrukkelijk aanwezig is en er zoveel criminaliteit is.

'Het zou me niets verbazen als het dezelfde raddraaiers zijn als toen. Ik vond het dan ook onverstandig dat de Haagse Stadspartij opriep om juist hier te gaan demonstreren.'

Woordvoerder van de Nationale Politie

'Het onderzoek naar de dood van Mitch Henriquez loopt nog en tot die tijd willen we er geen uitspraken over doen. Bovendien plaatsen wij zijn dood in een andere hoek dan die van racisme. We willen er daarom niet op die manier op ingaan.'

undefined

Gerbrig Klos, senior medewerker van Amnesty International

'Amnesty constateert dat er sprake is van discriminatie op grond van etniciteit. In ons rapport dat we hierover eind 2013 hebben gepubliceerd richten we ons vooral op proactief politieoptreden, zoals preventief fouilleren, iemands id-kaart vragen en iemand staande houden voor een verkeerscontrole. Het gaat hierbij dus om controles waarbij burgers veelal geen verdachte zijn. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat etnische minderheden veel vaker staande worden gehouden. En dat het overgrote deel van de controles niet leidt tot een boete of aanhouding. Dat betekent dus dat een grote groep onschuldige burgers ten onrechte wordt gecontroleerd.

'Hoe dit kan? Het heeft allereerst te maken met de veranderde maatschappelijke context waarin de politie opereert. De identificatieplicht bestaat nog maar tien jaar. De politie heeft bovendien uitgebreidere bevoegdheden gekregen om burgers staande te houden. Ook wordt meer gehandeld om veiligheidsgevoelens te vergroten.

Ten derde worden in Nederland migranten vaak negatief in verband gebracht met criminaliteit. Er gaat veel aandacht uit naar het feit dat ze oververtegenwoordigd zijn in de criminaliteitscijfers. Dat is ook zo, maar het is niet de etniciteit die dat verklaart. Oververtegenwoordiging mag niet gebruikt worden als legitimatie om etnische minderheden vaker te controleren.

'Het probleem is dat de politie ruime en vage regelgeving hanteert voor de uitvoering van controles. Die controles worden ook niet geregistreerd, waardoor het moeilijk is te achterhalen op welke groepen deze controles zich richten, wat het oplevert en of het effectief is. Amnesty pleit ervoor om deze controles systematisch te monitoren. Ook zijn we voor verduidelijking van de rechten en plichten van burgers en agenten. Uit onderzoek is gebleken dat veel agenten nu niet goed begrijpen hoe bepaalde wetten, bijvoorbeeld bij identificatiewet, in elkaar steken.

'Verduidelijking is niet alleen in het belang van de burger, maar zeker ook in het belang van agenten. Het verzakelijkt het contact tussen burger en agent en dat is nodig voor een goede samenwerking.'

Joris Hanse, lid van Doorbraak, een organisatie die strijdt tegen racisme

'Ik denk inderdaad dat er bij de moord op Mitch Henriquez sprake is van racisme. Het feit dat het OM zijn verklaring intrekt en er in eerste instantie dus over liegt, spreekt boekdelen. Volgens ons is de discussie niet zozeer of politieracisme bestaat - want dat is aangetoond in verschillende onderzoeken - maar wanneer er wat aan gebeurt. De politie zegt nu weer: naar de dood van Mitch moet eerst onderzoek gedaan worden. Maar er is al zoveel onderzoek gedaan!

'Racisme komt niet alleen voor bij de politie, maar is een probleem dat jongeren uit etnische minderheden dagelijks ervaren. Ze komen bijvoorbeeld veel moeilijker aan een baan. Racisme zorgt er dus voor dan zwarte mensen armer zijn.

'Ik denk dat racisme vanuit de samenleving moet worden aangepakt. Witte en zwarte mensen die er genoeg van hebben moeten de straat opgaan. Ik zeg niet dat politici of andere machthebbers niet verantwoordelijk zijn. Zij moeten veel meer doen aan dit probleem, maar dat doen ze pas als de druk vanuit de samenleving wordt opgevoerd.'

Sawitri Saharso, hoogleraar Intercultureel Bestuur aan de Universiteit van Twente.

'Het idee dat de politie racistisch is komt deels voort uit het feit dat de politie vaker in probleemwijken aanwezig is dan in andere wijken. En in Nederland wonen nou eenmaal veel migranten in probleemwijken, waardoor er een vertekend beeld ontstaat.

'Uit ons onderzoek blijkt dat er geen sprake is van structureel racisme bij de politie. We hebben studenten mee laten lopen met wijkagenten en daarnaast hebben we enquêtes afgenomen onder jongeren. Uit onze ruwe data kwam naar voren dat migranten jongeren vaker en negatiever contact met de politie hadden. Je moet in je conclusie echter ook andere gegevens meenemen. Het is bijvoorbeeld zo dat die jongeren meer op straat hangen dan autochtone jongeren. Dan heb je meer kans door de politie aangesproken te worden dan wanneer je binnen zit. Als je daarvoor corrigeert zie je dat er geen verschil zit tussen de ervaringen van autochtone en allochtone jongeren. Om het beeld dat de politie racistisch is tegen te gaan zou het goed zijn als de politie meer een afspiegeling van de bevolking is.'