Red de boekbespreking! Maak elkaar weer enthousiast en bevorder het leesplezier

Regelmatig bezoek ik als kinderboekenschrijver basisscholen en ik hoor steeds vaker dat basisscholen de boekbespreking (of boekenbeurt) afschaffen. Te veel stress voor de kinderen, het kost te veel lestijd of ouders maken bezwaren: ‘Onze Noah kan er niet van slapen.’

Leerkrachten die kinderen nog wel laten vertellen over een boek, zien het vaak als een verplicht nummer. Het gevolg is dat kinderen dat ook zo ervaren en met tegenzin aan de slag gaan.

Leesbevordering

Vaak beginnen scholen er ook pas in groep 5 of 6 mee, terwijl het houden van een boekbespreking nog steeds een prima vorm van leesbevordering is en het kinderen laat ervaren hoe het is om voor een groep ‘op te treden’. Maar dan moet je het wel langzaam opbouwen en een kind niet ineens in groep 6 voor de leeuwen gooien.

Begin gewoon in groep 1. Als ‘voorzetje’ neemt de leerkracht haar/zijn eigen lievelingsprentenboeken mee en vertelt daarover en leest eruit voor. Na verloop van tijd worden kinderen (vrijblijvend) uitgenodigd om hun eigen favoriete boek mee te brengen. Natuurlijk krijg je dan een breed aanbod: van Walt Disney tot Max Velthuijs, maar dat maakt niet uit, want elk boek wordt door de juf of meester met gejuich ontvangen.

Ik zat erbij toen de 4-jarige Puck het boek Kleine beer liet zien en besprak, en dat ging zo: ‘Dit is mama-beer... dit is papa-beer... en dit is kindje-beer. Einde!’ Geen hoogstandje van vertelkunst, maar Puck had wel op de stoel van de juf gezeten met alle kleuters aan haar voeten. En ze had wel iets over een boek verteld en voor het eerst ervaren hoe het is om alle ogen op je gericht te weten.

In de jaren daarna blijf je kinderen stimuleren met: ‘Vertel iets over een boek dat volgens jou zó leuk, goed, spannend, grappig of ontroerend is, dat je er reclame voor wil maken.’

Theater

Jammer genoeg is er langzamerhand een soort presentatiegekte ontstaan rondom boekbesprekingen (en spreekbeurten). Powerpoint, boekendozen, optredens, tentoonstellingen, enzovoorts. Het gaat dan niet meer om het boek, maar om het gedoe eromheen. Hoe meer ‘theater’, hoe hoger het punt.

Als we nou eens afspreken dat het de bedoeling is dat een kind een boek kiest dat het leuk vindt. Kort iets vertelt over de inhoud en een of twee fragmenten voorleest. En kinderen die daar tegenop zien, mogen dat samen met een vriendje of vriendinnetje doen. Vinden ze het dan nog spannend, dan mogen ze een ‘generale repetitie’ houden voor een of meer klasgenootjes.

In groep 7 en 8 kun je dan ervoor kiezen wat hogere eisen te stellen. Kinderen vertellen over het boek, maar geven ook achtergrondinformatie over het verhaal en de schrijver.

Zo wordt een boekbespreking weer waarvoor die is bedoeld: elkaar enthousiast maken voor een boek, ervaren hoe het is om iets te vertellen voor een groep en natuurlijk het bevorderen van het leesplezier.

Jacques Vriens, kinderboekenauteur en oud-basisschooldirecteur.