Opinie
'President China strijdt tegen corruptie maar wil geen politieke vernieuwing'
De anti-corruptiecampagne stelt president Xi bovenal in staat zich van politieke tegenstanders te ontdoen, schrijft Fokke Obbema in het commentaar van de Volkskrant.
De Chinese president Xi Jinping toont zijn macht en durf door een van de hoogste politici van zijn land te vervolgen vanwege corruptie. Hij onderscheidt zich daarmee van zijn voorgangers. Die wilden boven alles de hoogste partijrangen gesloten houden.
Sinds zijn aantreden in 2012 heeft Xi aangegeven de strijd tegen corruptie te zien als een overlevingsstrijd. Die moet worden gewonnen wil de Chinese Communistische Partij (CCP) in 2021 zijn honderdste verjaardag kunnen vieren, aldus de president. Duidelijk is nu dat ook de hoogste politici, de 'tijgers', kunnen sneuvelen, zelfs de partijoudsten die tot dusver onschendbaarheid genoten.
Van de macht afgesneden
Het eerste slachtoffer is een man die niet veel medelijden oproept: Zhou Yongkang, tot 2012 lid van het hoogste partij-orgaan, was verantwoordelijk voor de veiligheid in het land en daarmee voor het achter de tralies verdwijnen van de politieke tegenstanders van het systeem. Dat deze 'veiligheidstsaar' nu zelf een verblijf in de gevangenis wacht, kan als een gerechtvaardigde speling van het lot worden beschouwd. De consequenties van zijn val reiken aanzienlijk verder dan zijn persoon. Met hem wordt een hele tak van de elite van de macht afgesneden: niet alleen zijn familieleden verliezen hun privileges, maar ook zijn zakenrelaties in de olie-industrie en zijn politieke vrienden. Tot die laatste groep behoorde de grote rivaal van Xi voor het presidentschap, Bo Xilai. Die zit inmiddels een levenslange gevangenisstraf uit. Zhou's vervolging moet op de eerste plaats als een politieke afrekening worden bezien, met corruptie als argument.
Niettemin is de betekenis ervan breder. Met zijn hardheid geeft Xi een waarschuwing aan andere leden van de elite die zijn economische hervormingen zouden willen blokkeren. Onder de vorige president werden zoveel blokkades tegen zulke hervormingen opgeworpen dat er van een 'verloren decennium' wordt gesproken.
Xi wil op dat vlak wel slagen. Als een opmaat voor politieke hervormingen kan zijn anti-corruptiecampagne helaas niet worden beschouwd. Corruptie is diep met de cultuur en de politiek verbonden. Werkelijke bestrijding ervan vereist een ander politiek systeem. Partijleider Xi wil daarentegen de grip van de CCP juist versterken.
Fokke Obbema is buitenlandredacteur van de Volkskrant.
