Overal klinkt gejuich over de Duitse draai, alleen Rusland kijkt met argusogen naar de ‘ecologen’

Duitsland

Het coalitieakkoord is niets minder dan ‘een sociaal-politiek keerpunt’ voor Duitsland. Dat schrijft Katharina Riehl, chef van de politiek redactie van de Süddeutsche Zeitung. Neem wetsartikel 219a, dat Duitse artsen verbiedt met patiënten over abortus te praten. Al vele jaren wordt erover gestreden en onder Merkels CDU bleef het wetsartikel bestaan. Nu heet het: artsen moeten ‘informatie over zwangerschapsbeëindiging publiek beschikbaar stellen’, en ‘daartoe schrappen we 219a’.

Het coalitieakkoord staat volgens Riehl vol met dit soort ‘grote kleinigheden’ – de wet was vooral nog een symbool – die samen een sociaal-politieke omwenteling beloven. Jongeren krijgen meer politieke invloed nu het stemrecht van 18 jaar naar 16 jaar gaat, cannabis wordt legaal, immigratiewetten worden verruimd, twee vrouwen die samen een kind hebben worden automatisch beiden ‘moeder’ in juridische zin, stellen die willen adopteren hoeven daarvoor niet meer getrouwd te zijn en het wordt makkelijker om je sekse aan te passen in de burgerlijke stand.

De posities van de drie partijen liggen op velerlei terreinen uiteen, maar op sociaal-politiek vlak is de overlap opmerkelijk. ‘Dit is een hoop om te slikken voor het conservatieve deel van de maatschappij’, schrijft Riehl. ‘Maar de waarheid is: er is een politieke meerderheid in het land voor deze veranderingen. De rest zal ermee moeten leven.’

Tabloid Bild, met een dagelijks bereik van bijna 8 miljoen lezers en met afstand de grootste Duitse krant, hekelt in een zondags commentaar van 157 woorden dat de aantredende regering nog geen gezondheidsminister heeft benoemd. ‘Dat vind ik volkomen onbegrijpelijk en een schande!’ aldus chef politiek Burkhard Uhlenbroich. ‘Elke dag telt in de strijd tegen corona, het gaat om het leven van duizenden mensen!’

Ook de Süddeutsche Zeitung, bij monde van de vooraanstaande politiek journalist Daniel Brössler, maant aantredend kanselier Scholz tot haast. Niet alleen met het aanstellen van een minister, maar met drastische maatregelen tegen corona in het algemeen. ‘De Leopoldina Nationale Academie van Wetenschappen pleit overtuigend voor onmiddellijke en drastische contactbeperkingen en een algemene vaccinatieplicht.’

De grootste plannen van de aantredende regering zijn vooralsnog niets meer dan retoriek. Dat schrijft Stefan Kuzmany, chef Opinie bij het linkse weekblad Der Spiegel, in het openingsartikel deze week. ’987 keer ‘zullen’ de Ampel-coalitieleden iets doen in dit akkoord van 177 pagina’s, 494 keer ‘willen’ ze dat, en 135 keer gaan ze zelfs wat ‘creëren’. Maar er is geen duidelijkheid over de financiering van de ambitieuze plannen voor klimaatbescherming en sociale politiek.’

Verenigd Koninkrijk

De politieke test voor de regering-Scholz is volgens de Britse krant The Guardian om een strenge begrotingsdiscipline, onder aanvoering van de FDP, te combineren met grote ambities op het gebied van infrastructuur en vooral klimaat. Dat laatste geldt vooral als topprioriteit van De Groenen. De plannen van de regering zijn op het vlak van klimaat en migratie ‘onmiskenbaar progressief’, aldus The Guardian. Zo wil de verkeerslichtcoalitie in hoog tempo de fossiele brandstoffen uitbannen (80 procent in 2030). Wat betreft migratie wil Duitsland een ‘modern immigratieland’ zijn met vluchtelingenquota’s en versnelde toelatingsprocedures. The Guardian koestert hoge verwachtingen van de nieuwe regering, maar tempert die omdat ook de Duitse regering de coronacrisis het hoofd moet bieden.

Verenigde Staten

The Washington Post constateert dat de relatie tussen de VS en Duitsland beter is geworden sinds Trump het Witte Huis verliet. Dat biedt volgens de Amerikaanse krant kansen voor Joe Biden om in samenwerking met Olaf Scholz gezamenlijke doelen na te streven. Angela Merkel stond pal voor coöperatieve betrekkingen met Beijing vanwege de handelsbelangen. Nu zit er een Groenen-minister (Annalena Baerbock) op Buitenlandse Zaken die waarde hecht aan de mensenrechtensituatie in China. Wat Poetin betreft: de gaspijpleiding Nord Stream 2 kan de nieuwe regering niet meer tegenhouden. Maar voor de goede verhoudingen dienen Biden en Scholz de Oekraïne te steunen in het verzet tegen Moskou. ‘Een gezamenlijke afschrikking moet de eerste prioriteit zijn.’

Oostenrijk

Het regeerakkoord leest bij vlagen als een hervormingsprogramma voor de Europese Unie, schrijft de Oostenrijkse krant Salzburger Nachrichten. ‘De EU moet zich volgens het akkoord ontwikkelen tot een ‘federale staat’; er moet een nauwe samenwerking tot stand worden gebracht tussen hervormingsgezinde staten en bovenal moet Brussel ‘consequenter en sneller’ optreden tegen elke uitholling van de rechtsstaat.’ Daarmee ligt Duitsland op ramkoers met Europese landen als Hongarije, Polen en met Ljubljana, benadrukt het commentaar. Dat is niet per definitie slecht nieuws: ‘Te lang keek Europa toe hoe Orbán en anderen afbreuk deden aan de rechtsstaat.’

Portugal

De Portugese krant Público concludeert dat de Duitse regering voor de komende jaren een nieuw uitgangspunt heeft geformuleerd: ‘De compromisloze verdediging van Europese waarden tegen groeiend populisme en toenemende bedreigingen van de rechtsstaat.’ De krant legt de koerswijziging uit als een potentiële voedingsbodem voor conflicten met buitenlandse mogendheden als China en Rusland.

Rusland

Die waarschuwende woorden weerklinken ook in Rusland. Politicoloog Jevgenia Pimenova onderkent in de krant Izvestia dat de kans op conflicten tussen Rusland en Duitsland, en in het spoor daarvan tussen Rusland en de EU, de komende tijd toeneemt. Buitenlands beleid, klimaat en economie in Duitsland worden immers ‘overgelaten aan de gratie van De Groenen’. Nu ‘ecologen’ de dienst uitmaken bij het buitenlands beleid, moet Rusland gewaarschuwd zijn. ‘Voor De Groenen speelt de waardefactor een zeer belangrijke rol in de politieke besluitvorming. Bovendien heeft de partij op het ‘ideologische’ front het grootste aantal bezwaren tegen Moskou. We hebben het over milieukwesties, over de liberalisering van de benadering van verschillende minderheden en over vele andere zaken. Daar komt bij dat Baerbock te boek staat als een harde criticus van de Russische Federatie.’ Conclusie in Rusland: ‘We moeten voorbereid zijn op het feit dat de negatieve verhoudingen zullen toenemen’.