Opinieblog - 'Boycot huwelijk Harry en Meghan'

Veel Britten kijken uit naar de koninklijke bruiloft op zaterdag, waarbij prins Harry en Meghan Markle elkaar het ja-woord geven. De grootste fans zitten er nu al klaar voor. Toch vindt Bob Hepburn, columnist van de Canadese krant Toronto Star, dat we de bruiloft moeten boycotten.

'Meghan wordt een geweldig lid van de Britse koninklijke familie. Elizabeth heeft 66 jaar eervol op de troon gezeten. Toch sta ik niet om vier uur ’s ochtends op om live het huwelijk op tv te zien.

Er zijn genoeg redenen voor alle Canadezen om de koninklijke bruiloft te boycotten. Allereerst vanwege de kosten. Het wordt een van ’s werelds duurste bruiloften ooit, met een bruidstaart van 87 duizend dollar en een jurk van bijna een half miljoen dollar. Wat zeg je dan tegen de mensen die de eindjes aan elkaar moeten knopen?

Ten tweede promoot zo’n weelderige bruiloft het verouderde sprookje waarin een knappe prins een gewoon meisje omtovert tot prinses. Is dat het beeld waar jonge vrouwen tegenwoordig naar moeten streven?

Ten derde beledigt de viering van een anachronistische monarchie het huidige Canada. Prins Harry vertegenwoordigt een Britse monarchie waarvan de leider, helaas, nog steeds het wettelijke staatshoofd van Canada is. Daarom zouden we ook de nationale feestdag Victoria Day moeten boycotten, waarop we onze toewijding en respect moeten tonen voor een buitenlandse koning die decennialang over ons land heeft geregeerd en nooit de moeite heeft genomen het te bezoeken.

Verder bestendigt het een duidelijk sentiment dat het koningshuis kan doen wat het wil, zonder stil te staan bij eventuele terugslag. Van weelderige bruiloften tot de recente manipulatie van een beslissing van Commonwealth-leiders om prins Charles te kiezen als troonopvolger, in plaats van een gekwalificeerd persoon uit de Commonwealth. (...)

Ik hoop dat Meghan en Harry een mooie dag hebben, maar ik ga zaterdag uitslapen.'

The Guardian schrijft in hun commentaar dat de familie-Markle wegens het hele mediacircus rond de bruiloft juist rust verdient.

'In goede en slechte tijden zullen koninklijke trouwerijen nooit dagelijkse gebeurtenissen worden. Gewone privacyregels zijn niet zomaar van toepassing op prinsen. Toch is de publieke belangstelling geen vrijbrief voor privacyschendingen en veroordelingen. Het mag niet elke inbreuk door de media van wat in wezen zowel een privé- als een openbare gebeurtenis is, rechtvaardigen, wie ook de aanleiding vormt.

Voor sommige media is desondanks het jachtseizoen geopend op de familie van Meghan Markle vanaf het moment dat het huwelijk werd aangekondigd. In sommige gevallen treft beide partijen blaam. De vader van de bruid, Thomas Markle, staat in deze kwestie onder speciale druk. Maar uiteindelijk is zijn relatie tot de media volkomen eenzijdig. De media maken misbruik van hem, niet andersom. Dat moet stoppen.

(...) Sommige media botvieren hun slechtste instincten; het kan ze schijnbaar weinig schelen dat het publiek juist medelijden zal hebben met de familie. Het geeft het brede publiek een beroerd idee over de media-ethiek. Het is nog niet te laat om de familie-Markle, en vader Markle in het bijzonder, even de rust te gunnen die ze verdient.'

Overleg Noord- en Zuid-Korea - 16 mei

Noord-Korea heeft plotseling een belangrijk overleg met Zuid-Korea afgezegd en dreigt ook de topontmoeting tussen de Amerikaanse president Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim op 12 juni in Singapore te schrappen. Redenen: de militaire oefeningen in Zuid-Korea en de vergelijking die Trumps nieuwe adviseur Bolton maakte met Libië. Dat is precies het schrikbeeld van Pyongyang: de Libische leider Kadhafi gaf zijn kernwapenprogramma op en werd daarop tijdens een volksopstand vermoord.

Laura Bicker van de BBC schrijft hierover:

‘De allerbelangrijkste reden waarom Noord-Korea jaren heeft geïnvesteerd in het bouwen van een kernarsenaal, tegen zo’n hoge prijs, is overleving.

‘Daarom is het vergelijken van de denuclearisering in Noord-Korea met Libië en zelfs Irak, zoals John Bolton zondag deed, geen geruststellende uitspraak. Beide regimes stortten in.

‘Dit is ook een waarschuwingsschot voor de regering-Trump. Zijn medewerkers beseffen vast hoe graag Trump deze top wil en hoe het wordt gepresenteerd als een succes, teweeggebracht door zijn strategie van maximale druk.

‘Er waren al tekenen dat deze strategie Pyongyang irriteerde, maar nu heeft het besloten zich uit te spreken door iemand in een machtspositie.

‘Noord-Korea wil de wereld laten weten dat het aan de onderhandelingstafel komt vanuit een positie van kracht, en ze kunnen het gevoel hebben dat zij alle concessies moeten doen.’

Kim Gye Gwan, de Noord-Koreaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, reageerde woensdag in een verklaring op het staatspersbureau op Boltons uitspraken: ‘Dit is geen uiting van goede wil om de kwestie via een dialoog op te lossen. Het laat in wezen een verschrikkelijk sinistere stap zien met als doel ons eerbiedwaardige land het lot van Libië of Irak te laten ondergaan, die beide ten onder gingen omdat hun landen toegaven aan de grootmachten.’

In The Washington Post zegt Ken Gause, de Noord-Korea-expert van het consultancy-bedrijf CNA: ‘De VS en Zuid-Korea houden een militaire oefening met enkele zeer strategische aanvalselementen. De Amerikaanse topfunctionarissen kunnen het kennelijk niet eens worden over wat denuclearisering inhoudt en wat van Noord-Korea moet worden geëist. Op een gegeven moment moest Noord-Korea wel dwars gaan liggen.’

Joel S. Wit, een Korea-expert van de John Hopkins universiteit, die namens president Clinton onderhandelde met Noord-Korea, zegt in The New York Times dat Kim een rol speelt uit het draaiboek van Trump: ‘Waarschijnlijk willen ze weer eens als Noord-Koreanen reageren, na maanden poeslief te zijn geweest. De harde jongens uithangen. Net als Trump, die zei dat hij gewoon van de top zal weglopen als de deal hem niet bevalt.’

‘Ik hielp de Gaza-protesten op gang en heb daar geen spijt van’ - 15 mei

Freelance journalist Ahmed Abu Ratima is een drijvende kracht achter de protesten aan de grens tussen Gaza en Israël. In The New York Times schrijft hij waarom hij daar, ondanks het brute geweld, geen spijt van heeft. Hij is vastbesloten door te gaan met demonstreren. Maandag was een van de bloedigste dagen in het grensgebied. Israëlische militairen doodden tientallen Palestijnse betogers.

‘Het idee van de Gaza-protesten is ontstaan op 9 december, toen president Trump zei dat hij Jeruzalem als hoofdstad van Israël zou erkennen. Palestijnen koesteren al lang de droom over Jeruzalem als eigen hoofdstad of ten minste als een gedeelde hoofdstad in een land met gelijke rechten voor iedereen. Het gevoel van verraad en angst in Gaza was voelbaar.

‘Daar ligt ons land’, zei ik tegen mijn vriend Hasan tijdens een wandeling. Ik keek naar de bomen aan de andere kant van het prikkeldraad. De meeste mensen van mijn leeftijd hebben Gaza nooit mogen verlaten. (…)

‘Mijn enige gedachte was om naar die bomen te gaan, daar te zitten en terug te komen. Ik kon dat idee niet loslaten en schreef op Facebook: ‘Als de bezetting zou betekenen dat mensen een normaal leven konden leiden, konden werken, dan kunnen we een paar generaties wachten. We zijn gedwongen om te kiezen tussen confrontaties en het leven.’ Ik sloot af met de hashtag #GreatReturnMarch.

‘Jongeren in Gaza reageerden direct op mijn bericht en deelden hun eigen ideeën. Een week later leek het alsof honderden mensen erover praatten. We richten een jongerencomité op en wilden iedereen uit de gemeenschap de mogelijkheid geven om mee te doen.

‘Sindsdien is er gebeurd waarop ik hoopte en niet op hoopte. Het was geen verrassing dat Israël reageerde met bruut geweld. Maar ik had deze wreedheid niet verwacht. Anderzijds was ik blij met de toewijding van mijn eigen mensen om geweldloos te protesten. (…)

‘De Great Return March herinnert de wereld aan de oorsprong van het conflict – onze ontworteling van onze landen en onze levens, wat begon in 1948 en nog steeds het geval is.

‘Ondanks de reactie van Israëlische sluipschutters, blijf ik me inzetten voor geweldloosheid. Gezien de grootte van de protesten – 200 duizend mensen op vrijdag – kan het niet volledig worden gecontroleerd. We ontmoedigden het verbranden van Israëlische vlaggen en het gebruik van molotovcocktails. We willen dat een vreedzaam en gelijkwaardig bestaan onze boodschap is.

‘We hebben ook geprobeerd demonstranten te ontmoedigen om Israël binnen te dringen, maar we kunnen hen niet stoppen. Het is de actie van een gevangen volk dat verlangt naar vrijheid, een van de sterkste motivaties in de menselijke natuur. We zijn van plan onze strijd voort te zetten totdat Israël ons recht erkent om terug te keren naar onze huizen en het land waar we uitgezet zijn.

‘Wanhoop voedt deze nieuwe generatie. We keren niet terug naar ons onmenselijke bestaan. We blijven kloppen op de deuren van internationale organisaties en onze Israëlische bewakers totdat we concrete stappen zien om de bezetting in Gaza te stoppen.’

Opening Amerikaanse ambassade in Jeruzalem - 14 mei

De Amerikaanse ambassade in Jeruzalem is vandaag geopend. Tientallen ambassadeurs vierden gisteravond de opening, maar Nederland ging niet op de uitnodiging in. Ronny Naftaniel, vicevoorzitter van CEJI en oud-directeur van het CIDI, spreekt van ‘laf gedrag’.

Waarom?

'Nederland heeft tot 1980 een ambassade in Jeruzalem gehad en heeft die toen onder Arabische druk moeten opgeven. Jeruzalem is heel duidelijk het politieke centrum van Israël. Daar hoort een ambassade. De verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem is een bevestiging van de realiteit. Dat een land zijn ambassade daar niet naartoe verplaatst is een ding, maar als een grote bondgenoot dat wel doet en die geeft dan een feestje, dan moet je daar bij zijn. Dat de Nederlandse ambassadeur niet aanwezig is vanwege EU-richtlijnen, vind ik laf gedrag, juist omdat andere Europese landen dat wel doen.'

Europese landen, waaronder bondgenoten van de VS, veroordelen de actie want zij zien het als belemmering voor het oplossen van het Palestijns-Israëlische conflict. Begrijpt u die bezwaren?

'Nee, want dat conflict is de afgelopen zeventig jaar niet opgelost. Al die tijd is daar geen doorbraak in het vredesproces geweest. De kwestie waar je een ambassade vestigt, heeft niets te maken met het vredesproces. Ik zou niets liever willen dan dat Israël en de Palestijnen gaan praten over een tweestatenoplossing, maar het feit dat je je ambassade neerzet in West-Jeruzalem belemmert die oplossing geenszins. De bezwaren van enkele Europese landen zijn voor mij dan ook onbegrijpelijk.'

'Trump heeft gezegd dat het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade niet betekent dat de VS de huidige status van Jeruzalem accepteren. Het is geen erkenning van de Israëlische soevereiniteit over heel Jeruzalem.'

Lees het hele interview morgen in de Volkskrant.

Kardinaal Eijk - 11 mei

In dit deel van de wereld is het dogmatisme van kardinaal Wim Eijk een gepasseerd station, schrijft Sander van Walsum in dit commentaar. Ook Volkskrantlezers zijn kritisch over de kritiek van kardinaal Eijk op paus Franciscus:

Naastenliefde

Met zijn manier van denken maakt kardinaal Eijk de hele kerk kapot. Heel veel mensen, ook protestanten, zijn blij met de menselijkheid van paus Franciscus.

Jezus zou zelf ook protestanten en katholieken samen laten delen in zijn maaltijd. Ook de mensen die niet meer verder kunnen met hun oude relatie, zou hij altijd mee laten eten. Serieuze homoseksuelen zou hij eveneens opnemen in zijn groep.

Christus predikte de naastenliefde en geen wetten. Hij was zelf heel kritisch naar al die wetgeleerden in zijn tijd. En dan komt er nu een man die zogenaamd hooggeleerd is, die denkt alles beter te weten.

_{J. de Wit, Nijmegen}

Misbruik

Mijnheer Eijk: toen in Nederland het misbruik in de katholieke kerk speelde, had u zo flink moeten zijn de publiciteit te zoeken zoals u dat nu doet. Ook toen ging het om de waarden van de katholieke leer, maar ik heb u daar indertijd bijna niet over gehoord en het kostte u moeite om u daar over uit te spreken.

Degenen die het hebben ondergaan, zijn voor het leven getekend, maar ondervonden weinig empathie van de heer van Eijk. Het nuttigen van een stukje brood is blijkbaar ernstiger.

_{B.M. de Vries, Schipluiden}

Menselijk

Kardinaal Eijk is van oorsprong een medicus. Nu komt het in de medische wereld (zij het gelukkig weinig) weleens voor dat vakkundige medici, helaas, met weinig aandacht voor de patiënt als menselijk wezen operatief ingrijpen, met soms het overlijden van de patiënt als gevolg.

Kardinaal Eijk is dan misschien wel een vakkundig theoloog, maar heeft geen enkel gevoel voor de gewone menselijke liefde. Hij voert zijn opdracht zoals hij deze ziet vakkundig uit, maar helaas dreigt onze kerk te overlijden.

_{A. Zwart, Beek (Limburg)}

Trump en het Iran-akkoord - 9 mei

De dappere beslissing van Trump om de Verenigde Staten uit het Iran-akkoord terug te trekken, maakt een beter akkoord mogelijk, schrijft Bret Stephens in The New York Times.

Ondanks veel weerstand onder zowel Republikeinen als Democraten kwam de atoomovereenkomst er dankzij een Democratische filibuster toch. Aan de ondoordachte overeenkomst maakte Donald Trump dinsdag een einde door niet opnieuw van sancties af te zien tegen de islamitische republiek. Daar had hij groot gelijk in, meent Stephens.

‘Apologeten van de overeenkomst beweren dat, met het besluit van Trump, Teheran eenvoudig zijn verrijkingsactiviteiten op industriële schaal zal hervatten. Het mogelijke gevolg is een crisis die zou kunnen eindigen met Amerikaanse of Israëlische aanvallen op Iraanse nucleaire locaties. Maar wat het regime wil, is heronderhandeling, geen afrekening.

‘Waarom? Zelfs met de opgeheven sancties hangt de Iraanse economie aan een dun draadje. Gewone Iraniërs zijn woedend dat hun regering de opbrengsten van de nucleaire deal heeft verspild om het Assad-regime te ondersteunen. Ook zal het Iran niet helpen als het probeert een oorlog met Israël te beginnen. Dit alles betekent dat de Trump-regering in een sterke positie verkeert om te onderhandelen over een haalbare deal.

‘De heersers van Iran staan voor een fundamentele keuze. Ze kunnen kiezen voor een functionerende economie, vrij van sancties en open voor investeringen, in ruil voor het definitief opgeven van een nucleaire optie en de steun aan terroristen, óf ze kunnen hun nucleaire ambities nastreven met het risico op economische ondergang en oorlog. Het moedige besluit van Trump om zich terug te trekken uit de nucleaire deal zal de inzet voor Teheran verduidelijken. Nu is het afwachten of de regering in staat is om door te pakken.’

The Washington Post-columnist Dana Milbank

‘Met zijn aankondiging over de Amerikaanse terugtrekking uit de Irandeal stimuleerde president Trump datgene waar zijn regering zo goed in is: chaos creëren.

‘Leiders uit Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland waren naar Washington gekomen om Trump ervan te weerhouden dat hij de Irandeal opzegde en hem te waarschuwen dat dit een nucleaire wapenwedloop en oorlog in het Midden-Oosten zou kunnen aanzwengelen.

‘Maar Trump heeft een plan B. Dat is onzekerheid verspreiden. Chaos is geen ongelukkig bijproduct, maar een wenselijk doel.

‘Een conventionele president wordt beoordeeld aan de hand van populariteit of politieke successen en Trump gaat voor beide. Maar hij lijkt zelf met een andere maatstaf te meten, namelijk met zijn vermogen om aandacht te trekken. Als kijkcijfers de statistieken zijn, dan wint de president. Dit zou zijn vreugde over constante verstoring verklaren, zelfs als dat conventioneel slecht nieuws betekent.

‘Trump geniet van zijn reality-tv-presidentschap. ‘Welkom terug in de studio’, zei hij tijdens een kabinetsvergadering. Hij pochte dat ‘mijn optreden’ tijdens een recent evenement ‘goede recensies kreeg’.

‘Als Trump het drama naar boven haalt, stijgen de kijkcijfers - en op de een of andere manier wint hij. Dit is hoe de Irandeal het best kan worden begrepen: drama omwille van het drama.

‘Wat gebeurt er nu met Iran? Wie kan het schelen? Trump springt naar de volgende aflevering: aan het einde van de zijn toespraak kondigde hij aan dat de minister van Buitenlandse Zaken aankwam in Noord-Korea.’

‘Alle lichten staan bij Air France op rood’

Volgens Franck Bouaziz van de Franse krant Libération ‘staan alle lichten van Air France op rood’. De staking van de piloten heeft al 300 miljoen euro gekost en de koers van de aandelen Air France-KLM zijn met meer dan 10 procent gedaald.

Omdat de resultaten van de KLM en Air France naar buiten toe bij elkaar worden opgeteld, lijkt het redelijk goed te gaan met de luchtvaartmaatschappij. Uit vertrouwelijke documenten die de krant heeft ingezien, blijkt dat KLM vorig jaar tweederde van de winst voor zijn rekening nam, terwijl de Nederlandse tak van het bedrijf slechts eenderde van de omzet had.

‘Het gevolg is dat de situatie bij Air France veel kwetsbaarder is dan bij KLM.’ Omdat de productiekosten veel hoger uitvielen dan begroot, maakte Air France in 2017 slechts 95 miljoen euro winst op een omzet van 15 miljard. De vluchten op de lange afstand zijn winstgevend, maar de maatschappij lijdt verlies op de middenafstand (vluchten tot 4 uur) en de korte afstand.

Air France poetst de cijfers ook nog op door een deel van haar vloot en andere bezittingen te verkopen. Vergeleken met 2017 is de omzet in het eerste trimester van 2018 gedaald en zijn de exploitatieverliezen verdubbeld. ‘Deze slechte prestaties maken de zoektocht naar een nieuwe president-directeur extra moeilijk’, concludeert Bouaziz.

‘Lees Karl Marx’

Tweehonderd jaar naar zijn geboorte is Marx’ analyse van de zwakke plekken van het kapitalisme verrassend actueel, schrijft The Economist.

‘Een goeie ondertitel van een biografie van Marx zou zijn: een studie in falen’, stelt het liberale Britse weekblad The Economist in een essay ter gelegenheid van de geboortedag van Karl Marx op 5 mei 1818. ‘Marx beweerde dat filosofie de wereld niet alleen moet begrijpen, maar ook verbeteren. Maar zijn filosofie veranderde de wereld ten kwade: de 40 procent van de bevolking die gedurende een groot deel van de twintigste eeuw leefde onder marxistische regimes leden onder hongersnoden, concentratiekampen en dictatuur van partijen.’

Toch blijft Marx volgens The Economist ‘een monumentale figuur’, ‘een briljante denker’ en ‘een briljante schrijver’. Hij ontwikkelde immers ‘een theorie van de samenleving die door economische krachten wordt voortgedreven, niet alleen door productiemiddelen, maar ook door de verhouding tussen bezitters en arbeiders, waarbij die samenleving voorbestemd is een aantal ontwikkelingsstadia door te maken’.

De actualiteit van Marx zit allereerst in zijn analyse dat kapitalisten niet zozeer bezig zijn met het scheppen van welvaart, als wel met het zich meester maken van de welvaart van anderen. Vervolgens wees Marx terecht op het globale aspect van het kapitalisme, op de tendens naar monopolievorming, op de groeiende ongelijkheid in de samenleving en op het ontstaan van een nieuw ‘precariaat’ van dagloners zonder perspectief dat fungeert als ‘reserveleger’ aan de onderkant van de arbeidsmarkt.

The Economist wijst erop dat de macht van de vakbonden is gebroken, de verzorgingsstaat afbrokkelt, dat de meeste Amerikanen niet meer bezitten dan een paar honderd dollar op de bank en dat de huizenprijzen in Groot-Brittannië zo hoog zijn dat een eigen huis voor mensen onder de 45 onbereikbaar is.

‘De belangrijkste misser van Marx was dat hij het vermogen tot hervorming, het oplossen van de problemen die het kapitalisme oproept, heeft onderschat’, stelt The Economist vast. ‘Het grote thema van de geschiedenis in de ontwikkelde wereld sinds de dood van Marx was hervorming, in plaats van revolutie. Verlichte politici breidden het kiesrecht uit zodat de arbeidersklasse een belang kreeg in het politieke systeem. Zij vernieuwden de regelgeving zodat grote economische concentraties werden ontbonden. Zij hervormden het beheer van de economie zodanig dat de conjunctuurschommelingen werden afgevlakt en paniek voorkomen.’

Maar, besluit The Economist, ‘het is de grote vraag van vandaag of die resultaten kunnen worden herhaald. Het verzet tegen het kapitalisme neemt weer toe, al is dat meer in de vorm van populistische boosheid dan als proletarische solidariteit. Tot dusver blijken de liberale hervormers veel minder in staat greep te krijgen op de crisis dan hun voorgangers, en tot het bedenken van oplossingen. Zij moeten de tweehonderdste geboortedag van Marx gebruiken om de grote man opnieuw te leren kennen – niet alleen om de ernstige gebreken in het systeem te begrijpen die hij briljant identificeerde, maar ook om zich te realiseren welke ramp zich zal voltrekken als ze er niet in slagen die gebreken te lijf te gaan.’

Energie-omschakeling - 4 mei

Nederland moet van het aardgas af en snel ook. Maar Volkskrantlezers zijn kritisch over de beoogde energietransitie en willen helemaal niet van het gas af.

Ben Bulters uit Lomm vraagt zich of af zo’n transitie door Nederland eigenlijk wel nut heeft.

‘Met verbijstering uw artikel gelezen over de energieomschakeling en de kosten daarvan. Ingelijst aan de wand van mijn werkkamer heb ik de column van Derk Jan Eppink Een klap van de (wind)molen, die de kortzichtigheid, waan en politieke sturing van dit kostbare project goed weergeeft.

‘De komende jaren wordt 7 miljoen huishoudens een kostbare verbouwing opgedrongen van ongeveer 20.000 euro per huishouden. Totaal 140.000.000.000 euro voor installatie van systemen die hun betrouwbaarheid en betaalbaarheid nog moeten bewijzen . En dat voor een verlaging van de wereldtemperatuur van nog geen halve graad.

‘Ondertussen verdubbelt het aantal inwoners in landen als Afrika en India met massa-emigratie, ontbossing en gigantische milieuvervuiling tot gevolg. 17 miljoen mensen in het kleine Nederland kunnen niet goedmaken wat miljarden mensen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika niet doen. We hebben nu een perfect werkend, betrouwbaar energiesysteem dat via een fijn vertakt netwerk miljoenen huishoudens via hun hr-ketel van warmte voorziet. Er is nog gas genoeg voor de komende 50 jaar en de techniek voor energiebesparing staat ook niet stil.

‘En dan nog de vele onbeantwoorde vragen zoals: welk land gaat al die miljoenen warmtepompen bouwen, wie gaat ze installeren? Wat is het effect op de koopkracht? Welke politieke partij verzet zich tegen deze ondoordachte plannen? Die krijgt bij de volgende verkiezingen mijn stem.’

Gertjan Altena uit Nijmegen verbaast zich erover dat met geen woord gerept wordt over waterstof.

‘Het gaat in een keer erg hard met alle antibroeikasmaatregelen. Maar doen we wel het beste? Kan ons zuurverdiende geld niet beter besteed?

‘Het begint al bij de gedachte dat de stroom die uit ons stopcontact komt schoon is. Er wordt vergeten dat het energieverlies, voordat de stroom uit een gemiddeld stopcontact komt, maar liefst 60 procent is. Als je gas vervangt door stroom, heb je dus 2,5 keer zoveel energie nodig aan de bron. En die bestaat voorlopig nog vooral uit vieze kolen- en gascentrales.

‘En waterstofgas wordt ook vergeten. Het nadeel van zonne- en windenergie is dat de levering daarvan onbetrouwbaar is, want afhankelijk van het weer. Het energienet kan de pieken in de aanvoer ook niet aan. Maar met behulp van elektrolyse kun je van die stroom wel waterstofgas maken. En dat kun je aan aardgas toevoegen. Op Ameland wordt nu al 20 procent toegevoegd.

‘Maar nog niet zo lang geleden, voordat het aardgas kwam, had je overal stadsgas. En daar zat meestal 60 procent waterstofgas in. Waterstofgas uit zonne- en windenergie kan je opslaan en dus bijvoegen aan aardgas. Dat is bijna gratis schone winst.

‘De industrie en grote instellingen verbruiken driekwart van het aardgas. Voor hen is het wellicht makkelijk om te schakelen naar aardwarmte en warmtepompen. Huishoudens verbruiken slechts een kwart van het aardgas. Voor hen is die omschakeling erg duur en lastig. En warmtepompen maken bovendien ook nog herrie. Bij elkaar gaat de omschakeling voor de huishoudens tientallen miljarden kosten. En dan stappen die huishoudens ook nog over op vieze elektriciteit. Dan ben je dus nog veel verder van huis.’

4 mei - 3 mei

De actiegroep ‘Geen 4 mei voor mij’ wil kunnen schreeuwen tijdens de Nationale Dodenherdenking op de Dam morgen. Burgemeester Van Aartsen verbood dat; actievoerder Rogier Meijerink stapte naar de rechter om het verbod ongedaan te maken, de rechter beslist vandaag. Meijerink vindt dat niet de Nederlandse militairen die omkwamen in Indonesië mede-herdacht moeten worden, maar de slachtoffers die zij maakten.

Schrijver Robert Vuijsje constateerde een in zijn ogen vreemde verdeling in de discussie: tegenwoordig is extreem-rechts op Twitter voor 4 mei houden zoals het is en extreem-links wil juist aanpassingen.

Robert Vuijsje schreef in een opiniestuk in NRC Handelsblad:

‘Ik probeerde het op me te laten inwerken: dus dit is een herdenking van het voor driekwart uitmoorden van wat destijds in Nederland werd gezien als een niet-autochtone bevolkingsgroep en de meest fanatieke beschermers voor het behoud van de herdenking zijn deze (extreem)rechtse burgers?

‘Wat de omkering nog curieuzer maakt: wie zijn hun tegenstanders in deze discussie? Wie zijn de voorstanders van het aanpassen van de herdenking op 4 mei? Die komen vooral uit de linkse progressieve hoek. De mensen die pleiten voor meer inclusiviteit, die erop wijzen dat in de Tweede Wereldoorlog ook Marokkaanse slachtoffers zijn gevallen en die vinden dat we verder moeten kijken dan alleen gevallenen in dit deel van Nederland tussen 1940 en 1945. Je zou denken dat mensen die zich profileren als antiracisten grote voorstanders zijn van deze herdenking. Het is immers een herdenking van de grootste racistische moordpartij uit de Nederlandse geschiedenis. Maar juist deze groep maakt bezwaar tegen de herdenking in zijn huidige vorm.

‘Waarom is dat? Komt het doordat het te veel gaat over Nederlandse slachtoffers? Komt het doordat het grootste deel van de slachtoffers van Joodse afkomst was? Of komt het doordat het landelijke karakter van 4 mei de beperkte aandacht benadrukt voor andere zwarte bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis?

‘Dit zijn allemaal pijnlijke vragen die samenkomen rond 4 mei.’

In het AD bepleit Arthur Graaff, ‘antifascist’ uit Bussum, om de herdenking weer te beperken tot de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog:

‘Het Nationaal Comité 4 en 5 mei wil niet praten met actievoerders. Die wilden een ‘lawaaidemonstratie’ op 4 mei houden, wat ze overigens niet gaan doen.

‘Het comité is fout bezig door hooghartig de dialoog te weigeren. En bovendien tijdens de dodenherdenking ook daders te herdenken. Dat zijn namelijk de Nederlandse militairen die het Indonesische volk aanvielen.

‘Bij het Nationale Monument op de Dam horen alléén slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht te worden.’

Trouw laat twee filosofen discussiëren over de kwestie

Gert-Jan van der Heiden, hoogleraar metafysica aan de Radboud Universiteit, staat achter het idee om de herdenking inclusiever te laten zijn, maar: ‘Bij nadere beschouwing is het lastig om de Nationale Herdenking te verruimen als dat niet nationaal gedragen wordt.’

Désanne van Brederode, filosoof en lid van Het Syrisch Comité, vindt dat 4 mei alleen over de Tweede Wereldoorlog moet gaan: ‘Al snap ik heel goed dat Syriërs verontwaardigd zijn dat beelden uit Aleppo bij ons niet dezelfde verontwaardiging oproepen als beelden uit de Tweede Wereldoorlog.’

Van der Heiden haalt Abel Herzberg aan: dat de herdenking moet leiden tot ‘het besef dat er altijd het gevaar bestaat dat mensen opnieuw overgaan op iets fundamenteel onmenselijks’. Hij gaat verder: ‘Als samenleving onderkennen wij dat in de Tweede Wereldoorlog groot kwaad is geschied. Dat kan vervolgens als morele bron dienen om op andere platformen andere vormen van datzelfde kwaad aan de orde te stellen, zoals de vluchtelingencrisis en de politionele acties in Indonesië."

Désanne van Brederode reageert: ‘Maar dat gebeurt veel te weinig! De Dodenherdenking moet daar meer ruimte voor bieden. Niet rondom de twee minuten stilte en de kransleggingen. Maar wel later die dag. Nu wordt er ’s avonds bijvoorbeeld altijd een aangrijpende oorlogsfilm getoond, zoals Soldaat van Oranje. Het lijkt mij een goed idee als daarna een thema-uitzending op de publieke omroep volgt over hoe we deze materie door kunnen trekken naar het heden.’

Dag van de persvrijheid - 2 mei

In aanloop naar de Internationale Dag van de Persvrijheid op 3 mei spreken we met Thomas Bruning, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). Wie aan bedreiging en onderdrukking van media denkt, komt al snel uit bij landen als China, Turkije en Polen. Maar ook hier hebben journalisten te maken met veel weerstand.

Journalisten ervaren bedreigingen en geweld in hun werk. Welke groepen zijn het kwetsbaarst?

‘Degenen die goed herkenbaar zijn als journalist, zoals fotojournalisten of cameramensen, rapporteren veel problemen. Denk aan fysieke klappen, vernielen van apparatuur, schelden, spugen, noem maar op. Zij komen vaak op plekken waar spanning is, zij bezoeken bijvoorbeeld probleemwijken of rellen.

Daarnaast hebben misdaadverslaggevers, die het criminele milieu volgen, met bedreigingen te maken. Afgelopen jaar zijn John van den Heuvel en Mick van Wely (Telegraaf) en Paul Vugts (Het Parool) met de dood bedreigd. Vugts kan nog altijd niet op zijn eigen adres wonen en heeft continue bescherming nodig. Dat is al jaren niet meer gebeurd in Nederland.’

Hoe zit het met online bedreigingen?

‘De derde categorie bevindt zich in de digitale wereld. Dat zijn enerzijds opiniemakers, vaak vrouwen, die online te maken krijgen met seksuele intimidatie, scheldpartijen en doodsbedreigingen.

Dan is er nog de groep journalisten met een migratieachtergrond. Binnen de Turkse gemeenschap bijvoorbeeld zijn er Koerden en mensen die deel uit maken van de Gülen-beweging, die zowel op straat als online geconfronteerd worden met pittige bedreigingen vanuit Turks-nationalistische hoek.

Journalisten hebben ook te maken met juridische bedreigingen. Zij nemen het dan op tegen bedrijven of machtige personen en worden geconfronteerd met juridische procedures. Als freelancer ben je dan extra kwetsbaar omdat je niet de middelen hebt om dure advocaten in te schakelen. Zo werd onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn door telecombedrijf Pretium voor de rechter gesleept wegens een reeks kritische artikelen. Olsthoorn won het kort geding en mocht de stukken publiceren.

Lees het hele interview hier. Op de Internationale Dag van de Persvrijheid is het jaarlijkse Festival van het Vrije Woord met dit jaar aandacht voor persvrijheid in het digitale tijdperk.

Iran-Israël - 1 mei

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zegt dat Iran in het geheim heeft gewerkt aan een kernprogramma, terwijl dat altijd ontkend is. In ons Opinieblog de eerste commentaren hierover.

Commentaar The Wall Street Journal

‘De spanningen tussen Israël en Iran lopen verder op. Maandag onthulde de Israëlische premier Netanyahu dat Teheran in het geheim aan hun kernprogramma werkte.

In een presentatie op nationale tv zei hij dat spionnen ‘een halve ton’ aan documenten en cd’s hadden gekregen van een geheime instelling in het Shorabad-district. De documenten bewijzen volgens de premier dat Iran heeft gelogen over zijn kernprogramma voordat die het nucleaire pact van Obama in 2015 tekende en dat het land sindsdien heeft gewerkt aan het behoud ervan.

Terwijl de VS overweegt zich terug te trekken uit de nucleaire deal, onderneemt Israël actie tegen de toenemende militaire opbouw van Iran in Syrië. Zondag meldde het Syrische staatsagentschap dat raketaanvallen op militaire bases in Aleppo en Hama aan meer dan twintig strijders het leven kostten. Onder de slachtoffers zouden Iraniërs zijn, maar Iran ontkent dat. Israël heeft het beleid om geen commentaar te geven, maar de precisie en kracht van de aanval kunnen alleen komen van een staat als Israël. Zolang beide partijen doen alsof ze niet doen wat ze doen, is het gemakkelijker om escalatie te voorkomen.

Dit gekonkel werd versterkt door Mike Pompeo tijdens zijn reis door het Midden-Oosten. Hij wil een nieuwe alliantie smeden tegen Iraanse agressie in de regio. Hij zei ervoor te zorgen dat Iran nooit een kernwapen zal bezitten en dat de Iran-deal in zijn huidige vorm ‘die zekerheid niet biedt’.

Deze kwesties zijn aan elkaar verbonden omdat Iran de meevaller van de nucleaire deal gebruikt om regionale agressie te financieren. Hoe eerder de wereld zich verzet tegen het Iraanse imperialisme, hoe groter de kans om een veel grotere oorlog te vermijden.’

Bloomberg-columnist Eli Lake

‘Als het Westen de Israëlische documenten kan verifiëren over Iran dat nog wel aan zijn kernprogramma zou werken, dan is dat een groot probleem – zeker in het licht van de deadline van Trump op 12 mei om in samenwerking met Europa met een oplossing voor de huidige Iran-deal te komen. De gegevens zouden niet alleen de geloofwaardigheid van Iran schaden, maar ook de reputatie van de Amerikaanse inlichtingengaring.

Toen de onderhandelingen met Iran in de zomer van 2015 afliepen, verzekerde John Kerry, toenmalig minister van Buitenlandse Zaken, dat Amerikaanse inlichtingendiensten ‘absolute kennis’ hadden over de eerdere pogingen van Iran om een nucleair wapen te bouwen.

Dat was een vreemde opmerking, want kennis is nooit absoluut. Bovendien had het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) nog steeds onbeantwoorde vragen voor Iran en kon dat bureau niets garanderen over mogelijke militaire dimensies van zijn nucleaire programma.

Als de documenten van premier Netanyahu worden geverifieerd, laat dat zien dat er veel details over het kernprogramma waren die de VS niet hadden in 2015.

Maar volgens David Albright, de president en oprichter van het Instituut voor Wetenschap en Internationale Veiligheid, onthult het dan ook de intentie van Iran om uiteindelijk een kernwapen te bouwen. ‘Ze hadden deze documenten kunnen vernietigen, maar ze werden zorgvuldig bewaard en verborgen met de bedoeling ze opnieuw te gebruiken wanneer ze hun wapenprogramma lanceren.’

Ook tonen de documenten van de Israëlische inlichtingendienst een crisis voor het non-proliferatieverdrag voor kernwapens, waaraan Iran deelneemt. Indien geverifieerd, laten de data zien dat Iran bijna twintig jaar systematisch tegen wapeninspecteurs gelogen heeft. Als Iran hier niet voor opdraait, hoe weerhoud je toekomstige schurken dan om het Iran-model te volgen?’

Commentaar Telegraaf

‘De Joodse staat hoeft niet te accepteren dat aartsvijand Iran een arsenaal aan dodelijke vuurkracht opbouwt in buurland Syrië. De dreiging van Teheran is enorm en moet ongedaan worden gemaakt. Israël weet zich gelukkig gesteund door president Trump, die op het punt staat het rammelende atoomakkoord met Iran te verbreken. Europese landen zijn tegen opzegging. Die houding wordt ingegeven door angst (‘Beter een slecht akkoord, dan geen akkoord’) en dat is jammer. Want net als Noord-Korea, verstaat Iran alleen ferme taal. Als Teheran zijn gang mag blijven gaan met het produceren van langeafstandsraketten en het destabiliseren van de completer regio, loopt niet alleen Israël maar ook Europa gevaar.’

Degradatie FC Twente - 30 mei

FC Twente degradeert na 34 jaar uit de Eredivisie. Commentatoren hebben weinig goeds te zeggen over de club, die zich volgens NRC-journalist Bart Hinke 'moet gaan schamen in de eerste divisie'. De degradatie is volgens sportjournalist Leon ten Voorde 'een van de grootste blamages uit de historie van het Nederlandse voetbal', schrijft hij in Tubantia. Een selectie van reacties op het verlies van FC Twente.

De degradatie van FC Twente is hun ‘verdiende straf’, schrijft sportjournalist Leon ten Voorde in Tubantia. ‘Waar moet je eigenlijk beginnen’, schrijft Ten Voorde, ‘om een van de grootste blamages uit de historie van het Nederlandse voetbal te duiden?’ Hij noemt ontslagen van trainers, de nieuwe spelers die nauwelijks iets hebben toegevoegd en de vijf maanden waarin FC Twente geen wedstrijd nog wint. ‘Tel dit allemaal bij elkaar op, en je hebt de giftige cocktail te pakken die zelfs een reus in het Nederlandse voetbal weet te vloeren.’ Achter de schermen wordt volop overlegd over het eerste divisie-scenario. Volgens Ten Voorde is ‘de grote schoonmaak al begonnen’. ‘Of de bekritiseerde directieleden Erik Velderman en Jan van Halst dat proces gaan sturen, valt nog te bezien. ’ Uiteindelijk zullen de veranderingen moeten leiden tot een club die de schande van 2018 zo snel mogelijk wegpoetst, schrijft Ten Voorde. ‘En minstens zo belangrijk: de harten van de bedrogen fans terugwint.’

De Enschedese club degradeerde voor het eerst in 1983. Volgens columnist Hugo Borst kon dat eigenlijk helemaal niet. Ze hadden namelijk goede spelers, schrijft hij in het Algemeen Dagblad. ‘Wat nog onvoorstelbaarder was: die spelers bleven gewoon. Ze speelden het jaar erop mee in de eerste divisie. En inderdaad, FC Twente keerde direct terug op het hoogste niveau.’ Dat scenario is volgens hem nu ondenkbaar. De betere spelers zullen namelijk vertrekken. ‘Die hebben geen zin om in de Jupiler League te gaan ballen. Ze zullen voor veel te weinig geld worden verkocht.’ Borst - ervaringsdeskundige in de Jupiler League - heeft advies voor de supporters van FC Twente: ‘Verbeeld je volgend seizoen niks, hou je verre van arrogantie. Hoogmoed en onderschatting zullen je nederlagen opleveren.’ Als Sparta-fan moest hij na de degradatie niets weten van de Jupiler League. ‘We haalden onze neus op voor die grafkelder. Mede daarom duurde onze verbanning zes jaar. Pas toen we nederigheid betrachtten keerde Sparta terug.’

‘De paria van de eredivisie is gedegradeerd’, schrijft sportjournalist Bart Hinke in het NRC Handelsblad. ‘De knuffelkampioen van 2010 is acht jaar later een weggehoonde, kreupele club die zich – net nu de financiën weer op orde waren na de bestaanscrisis van twee jaar terug – minimaal één seizoen moet gaan schamen in de eerste divisie.’

Volgens Hinke bestaat er geen twijfel over het feit dat FC Twente na de titel van 2010 op te grote voet doorging. ‘Een autonoom met 2 miljoen per jaar uitdijende post spelerssalarissen, gecombineerd met een schuldenlast als gevolg van onder meer het in eigen bezit hebben van het stadion, werd na 2011 langzaamaan nijpend.’ De club bleef aan het onrealistische ambitieniveau vasthouden, schrijft Hinke.

‘Hoewel directeur Erik Velderman de erfenis van de financiële problemen zondagmiddag niet ongenoemd liet, is het geforceerd om een verband te leggen tussen het wanbeleid van weleer en de sportieve wanprestatie van nu. Wel is het heersende anti-Twente-sentiment terug te herleiden naar het tijdperk-Munsterman en de puinruimers na hem.’

De supporters krijgen volgend seizoen Jupiler League-voetbal voorgeschoteld, zegt Peter Wekking, sportjournalist bij Voetbal International. ‘Dat had niemand verwacht en dat voelt als een enorme opdoffer.’

Hij verwacht dat door de kleinere begroting na de degradatie klappen zullen vallen in de organisatie. ‘Voor deze mensen is degradatie verschrikkelijk. Misschien nog wel erger dan voor de spelers, van wie de meeste tenslotte passanten zijn.’ Hij verwacht een enorme kaalslag in selectie. Oorzaak? Een daarvan is volgens Wekking het beleid dat de club heeft gevoerd.

‘Na het kampioenschap heeft FC Twente hele gekke dingen gedaan. Dat heeft zijn weerslag gehad op de huidige organisatie.’ Zo moesten goede directeuren vertrekken en werd de scouting ontslagen. ‘De directie Van Halst-Velderman was eigenlijk een rookie als het ging om het inrichten van het technische deel van de club. De selectie was vanaf het begin niet Eredivisie-waardig. Individueel waren het goede spelers, maar het paste niet bij elkaar.’

Debat memo's dividentbelasting - 26 april

Premier Rutte overleefde het debat gisteravond over de alsnog geleverde memo’s rond de afschaffing van de dividendbelasting. Brievenschrijvers aan de Volkskrant keken met verbazing en ergernis naar de vertoning in de Tweede Kamer.

Vooral Rutte krijgt ervanlangs met zijn ‘gedraai’ en haperende herinneringen. Buma en Pechtold volgen in zijn kielzog. Maar er zijn ook lezers die juist ‘het op de man spelen’ van de oppositie stuitend vinden. Een selectie van de ingezonden brieven:

R. Dekker uit Zaandam heeft bewondering voor ‘de slimme VVD’:

‘Wat zijn het toch een slimme rakkers bij de VVD. Waar Klaas Dijkhoff gewoon toegaf dat de gang van zaken niet goed was geweest en Mark Rutte door het stof ging, en er mee weg kwam, vielen Sybrand Buma, maar vooral Alexander Pechtold door de mand. Buma die met heel veel woorden probeerde niets te zeggen en Pechtold die als aangeschoten wild stond te wachten op het genadeschot. Het lijkt mij dat de rol van Pechtold definitief is uitgespeeld. Hij stond tegen Wilders vooral te jij-bakken en is door het appartement blijvend beschadigd. Knap gedaan van de VVD.’

Aat de Jong uit Middelburg heeft zijn vertrouwen in Rutte verloren:

‘Na het zoveelste onnavolgbare gedraai van premier Rutte is Nederland nog steeds een gaaf land, maar met een regering van het niveau van een bananenrepubliek. Ik heb het debat met stijgende verbazing en weerzin afgezien en ben met een kater wakker geworden. Wat een dedain en minachting voor parlement en bevolking. Deze premier, en zijn trouwe volgelingen, zullen mijn vertrouwen niet meer terugwinnen.’

Hans Burgerhof uit Groningen trekt de redering van Rutte door:

‘Beste Mark Rutte, hartelijk dank voor het staaltje creativiteit dat je woensdag 25 april ten beste gaf. Je optreden heeft echter tot gevolg dat ik stop met loonbelasting te betalen. Ik beschouw mijn arbeid als bezigheidstherapie en het geld dat ik er voor krijg als zakgeld. Ik voel tot op het diepst van mijn vezels dat ik over zakgeld geen loonbelasting hoef af te dragen. Wil je de ten onrechte ingehouden loonbelasting van de afgelopen 37 jaar zo spoedig mogelijk terugstorten? Ik heb namelijk geen actieve herinnering aan mijn verantwoordelijkheid als Nederlands staatsburger; ik neem aan dat jij daar begrip voor kunt opbrengen.’

Jasper Claessen uit Den Haag kreeg herinneringen aan Alice in Wonderland:

‘Het begint er steeds meer op te lijken dat de VVD met haar slogan 'Gewoon doen' eigenlijk vooral 'Gewoon doen alsof' bedoelt. Na de bonnetjesaffaire (doen alsof je het kwijt/vergeten bent), de datsja affaire van Halbe Zijlstra (doen alsof je er bij was), beweert de premier dat hij zich de memo's over de dividendbelasting niet meer voor de geest kan halen (of doet hij alsof?). Inmiddels komt de vraag naar voren of premier Rutte zich niet wat meer zorgen moet gaan maken over zijn reputatie als staatsman, of misschien zelfs zijn politieke erfenis. Voorlopig roept hij vooral het beeld op van de gestreepte Cheshire kat uit Alice in Wonderland. Die geeft ook altijd antwoorden waar niemand wat mee opschiet. En het enige dat blijft hangen is een domme grijns.’

Boudewijn Otten uit Groningen analyseert de manier van debatteren bij de VVD:

‘Debattechniek voor VVD’ers (gevorderden). Zeg niet dat je je iets herinnert wat níet is gebeurd. Dat wil weleens fout aflopen (casus Zijlstra, datsjadebat). Het omgekeerde komt soms echter wél van pas: beweren dat je bent vergeten dat iets wél heeft plaatsgevonden (meerdere casussen Rutte). Organiseer dan voor de zekerheid steun van een partijgenoot die de leugen tijdens het debat omdoopt tot de onwaarheid. Dat woord ligt feitelijk en gevoelsmatig dichter bij waarheid (casus Dijkhoff, dividendmemo, 25 april). Let op: probeer al deze posities te vermijden, want de kans bestaat dat andere partijen en de kiezers halve waarheden desondanks zullen uitleggen als hele leugens.’

W. Smits uit Geijsteren heeft een origineel voorstel:

‘De recente toneelvoorstelling in de Tweede Kamer over de ‘vergeten’ memo's n.a.v. de dividendbelasting heeft mij geïnspireerd tot een idee voor een nieuw tv-programma. We noemen het ‘De sluwste mens’. Daarin meten kandidaten zich in het op sluwe wijze vergeten van zaken die in het verleden zijn gebeurd. De kandidaat die op de meest sluwe wijze de intelligentie van de kijker (kiezer) weet te minachten wordt de gevierde winnaar en kan zo de VVD-politiek in.’

Joost de Valk uit Amsterdam vindt dat de oppositie zich juist misdraagt:

‘Omdat de heer Asscher het niet eens is met een maatregel uit het regeerakkoord, haalt hij sinds het gereedgekomen van de formatie alles uit de kast om het kabinet op het punt van de dividendbelasting aan te vallen. Op zich mag dit, maar hij doet dit door het bewust en consequent suggereren van een beeld van list en bedrog. Behalve dat hij zich een slecht verliezer toont, schaadt hij hiermee het beeld van de democratie. Kees van der Staaij van de SGP was de enige van de oppositie die woensdag in het debat iets verstandigs zei, namelijk dat hij eerst het wetsvoorstel voor afschaffing van de dividendbelasting afwacht. De Tweede Kamer lijkt echter te zijn verworden tot een podium voor schijndebatten met als ingrediënten: het spelen op de man, proberen elkaar pootje te lichten, het stemming kweken en het halen van de pers. Het grove taalgebruik waarmee parlementariërs een minister-president bejegenen, is tot slot beschamend.’

Ook Max Kerremans uit Boskoop vindt de kritiek overdreven:

‘De burger/kiezer zal de hoog opgespeelde, heilige verontwaardiging van een grote minderheid van de Tweede Kamer, in het debat over de wijze waarop de afschaffing van de dividendbelasting in het Regeerakkoord is gekomen, doorzien. De burger/kiezer kijkt om zich heen naar onze samenleving en in zijn portemonnee en waardeert de minister-president die we al bijna acht jaar hebben, in moeilijke tijden en in tijden van voorspoed. Daar doet het piepen en kraken van zijn kabinet, als er een onhandige bocht wordt genomen, niets aan af.’

Rumoer over dividendmemo's - 25 april

De Volkskrant krijgt veel brieven van lezers die verontwaardigd zijn over het verzwijgen van de memo's waarin de overwegingen staan die hebben geleid tot het besluit van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen.

Rutger van Eijken uit Eindhoven is heel ‘blij met de column van Sheila Sitalsing over het dwaalspoor dat premier Rutte steeds legt met zijn opgewekte houding en slimme woordkeus’. ‘Ik kijk vaak zowel verwonderd als verbijsterd naar debatten en vraag me dan af hoe onze minister-president toch steeds zo ogenschijnlijk soepel wegkomt. De oppositie laat haar tanden zien en Rutte pareert luchtig en vooral half onnozel, half schuldbewust iedere aanval met uitspraken als: ‘Ik heb een politieke inschattingsfout gemaakt’, ‘een leugen is een zonde, maar geen doodzonde’ en ‘ik heb daar geen herinneringen meer aan’. Wat heeft onze premier toch voor een uitstraling dat je hem liever een schouderklopje geeft dan de laan uitstuurt als hij zulke onzin verkoopt? Blijkbaar mag de ‘chef van ons land’ inschattingsfouten maken en cruciale zaken vergeten, terwijl een gemiddelde werknemer echt om minder ontslagen wordt. Wellicht legt de ‘memo’ van Sitalsing de strategie van Rutte wat bloot en ziet de oppositie eerder het zand dat hen in de ogen wordt gestrooid.’

Politicoloog Harry Starren uit Amsterdam schrijft: ‘Premier Rutte heeft nooit een geheim gemaakt van zijn liefde voor Unilever, de werkgever waar hij het vak heeft geleerd heeft. Zijn liefde voor Calvé - het belang van de menselijke factor en de kracht van een sterk merk - heeft hem nu opgebroken. Hij was niet eerlijk, maar met de beste bedoelingen. Het was voor het land. Niemand begrijpt waarom dat dan zo stiekem moest. Is er misschien meer aan de hand? Hebben we hier te maken met zijn eigen terugkeerregeling? Daar is geen spoor van bewijs voor. De premier zal het ontkennen. Maar dat zegt niets, inmiddels. En dát is het probleem.’

Martin van den Berg uit Utrecht heeft een ‘memo voor de Tweede Kamer’:

‘Onderwerp: intrekken voorstel afschaffen dividendbelasting in 2020

Nu Unilever haar hoofdkantoor niet in Londen vestigt, kunnen we rustig de dividendbelasting in Nederland handhaven. Voordeel voor de Rijksbegroting, zoals bekend 1,4 miljard, en daar kun je leuke dingen van doen ten gunste van het algemeen belang. We hoeven ook niet bang te zijn dat de andere multinationals snel uit Nederland vertrekken, want daar is het vestigingsklimaat in Nederland al jaren veel te gunstig voor.

NB: als u mij ooit vraagt of ik bovenstaand memo heb geschreven, dan heb ik daar bij voorbaat geen herinnering aan.’

L.P.M. Klück uit Aalsmeer schrijft: ‘Op de Europese zwarte lijst van verspreiders van nepnieuws kunnen we de heren Rutte, Wiebes, Pechtold en Segers op de plaatsen 1, 2, 3 en 4 zetten, met hun onwaarachtige verklaringen over het bestaan van memo's inzake de belastingvrijheid voor buitenlandse aandeelhouders, ten koste van de Nederlandse belastingbetaler. Over vertrouwen in Nederlandse politiek gesproken!’

En René Rood uit Haarlem roept de VVD-stemmers op wakker te worden: ‘Het jokkebrokken zit in de genen van de VVD. Nu opnieuw - na de bonnetjesaffaire - in de top van deze partij. Het is een raadsel waarom de VVD nog steeds het vertrouwen van zoveel kiezers krijgt. Wanneer komt de VVD weer in de oppositie om schoon schip te maken?’

Memo's dividendbelasting - 24 april

Eerst waren er geen memo’s, toen lagen ze op de ‘financiële zijtafel’, en daarna waren er geen herinneringen van. Maar ze zijn er wel. Maandag beloofde Rutte de memo’s over de omstreden afschaffing van de dividendbelasting openbaar te maken.

Daarmee komt Rutte III steeds meer ‘in het politieke moeras van slecht onderbouwde plannen terecht’, schrijft Jan Tolsma in een ingezonden brief. ‘Het label liegen hangt nadrukkelijk boven dit dossier. In Pauw van maandagavond werd aangehaald dat onze premier hiervoor inmiddels een typisch Ruttiaans frame heeft bedacht : verbreding van de werkelijkheid. Hij zou zich moeten doodschamen.’

Volkskrantlezer Wouter van Veen begrijpt niet dat de stukken geheim werden gehouden. ‘Heeft het kabinet er enig idee van dat zij door het volk betaald worden? En maar met een uitgestreken gezicht doen of het volk de vijand is voor wie je geheimen hebt. Houd die zogenaamde geheimen maar thuis in de privésfeer. De Nederlanders hebben het volste recht te weten wat in het kabinet besproken wordt, als dat in het belang is van het volk.’

Ook Norbert Duif snapt niet waarom het openbaar maken van de memo’s slechts een eenmalige actie is. ‘Ik nodig Rutte uit eens een kijkje in Wageningen te komen nemen, of in een van de andere gemeenten waar de formatieonderhandelingen openbaar zijn’, schrijft Duif. ‘Het kán gewoon Mark, en alles is terug te kijken op de website van de gemeente, voor als je het gemist mocht hebben. In Wageningen loopt niemand gewichtig te doen over geheimhouding, want we hebben niks te verbergen.’

Bert Wagendorp vergelijkt in de Volkskrant de spanning rond de memo’s met een thriller. ‘Doorgaans ben ik niet al te geïnteresseerd in memo's, maar nu ben ik opeens razend benieuwd. Premier Rutte wekte vrijdag nog de indruk dat ons land definitief in anarchie zou vervallen wanneer de memo's naar buiten zouden komen en nu gooit hij ze op straat: wat een thriller.’

De premier zal volgens Wagendorp vermoedelijk niets vrijgeven dat hem tot zijn aftreden dwingt. ‘Ambtenaren op het ministerie hebben tot gisteravond laat passages die ‘staatsbelangen’ in gevaar brengen weggelakt. Memo's met weggelakte passages, ik ben er gek op.’

In de memo’s staat informatie over ontmoetingen van de minister en de staatssecretaris met ondernemingen waar het onderwerp dividendbelasting op de agenda stond. Wagendorp: ‘Maar die worden niet naar buiten gebracht, want die hadden ‘geen directe betrekking op het formatiebesluit’. Dát vind ik nou echt jammer, want in die memo's staat waarom Mark Rutte in al zijn vezels voelde waarom de dividendbelasting moest worden afgeschaft.’

Ewald Engelen noemt het bestaan van de memo’s vrijdag in De Groene Amsterdammer ‘vuurwerk’. In zijn column schrijft hij dat deze kwestie nog wel eens ernstige gevolgen zou kunnen hebben: ‘Niet alleen omdat liegen tegen de Kamer een doodzonde is en het debat van volgende week dus wel eens het einde van Rutte III zou kunnen inluiden. Maar ook omdat het mij niet zou verbazen als in die documenten sporen zijn aan te treffen van de extreem nauwe relatie die Rutte en Polman hebben.’ Engelen is duidelijk: ‘De VVD, die eerder bewezen heeft het met de politieke moraal niet zo nauw te nemen, heeft een ongenadig pak voor hun lazer nodig.’

Volgens Meredith Greer leek het alsof de formerende partijen vorig jaar vlak voor het debat last hadden van ‘spontane dividenddementie’. ‘Het is dat, ’ schrijft ze zaterdag in HP de Tijd, ‘óf het betekent dat het voltallige kabinet de Kamer en het Nederlandse volk keihard heeft voorgelogen. En dan niet zomaar voorgelogen, maar het specifieke soort voorliegen waarbij je zoveel minachting weet tentoon te spreiden dat je grappen maakt over je leugens terwijl je liegt.’

Dat soort politici verdienen volgens Greer geen vertrouwen. ‘Op deze manier hoef je geen schuimbekkende anti-partijkartelpopulist met een aluhoedje te zijn om je vertrouwen in de politiek te verliezen.’ Volgens Greer moet het kabinet met een ‘episch goed verhaal komen’, zo niet dan moet het opstappen.

KNVB-beker- 23 april

Bekerwinnaar Feyenoord wordt vanmiddag in de Kuip gehuldigd, de ploeg won zondag met 3-0 de finale van AZ. Wat schrijven de kranten over de winst? Oud-voetballer Willem van Hanegem hoopt niet dat iedereen gaat roepen dat het seizoen van Feyenoord alsnog is geslaagd, is te lezen in zijn AD-column. En Valentijn Driessen, chef voetbal van De Telegraaf, is niet te spreken over het niveau van de bekerfinale.

Feyenoord heeft de bekerfinale gewonnen, maar dat betekent niet dat het seizoen alsnog geslaagd is, schrijft oud-voetballer Willem van Hanegem in het Algemeen Dagblad. ‘Als regerend kampioen had Feyenoord veel meer moeten brengen dit jaar.’ Het is volgens hem niet goed te praten dat de ploeg nooit heeft meegestreden om de titel. ‘Feyenoord had wel de mazzel dat AZ er niets van bakte’, schrijft Van Hanegem. AZ ‘durfde’ niet te voetballen. ‘Vooral omdat trainer John van den Brom zijn gebruikelijke tactiek weer aanpaste naar een 5-3-2-systeem. Ik word daar zo moe van.’ Iedereen kon tegen PSV zien dat die tactiek niet werkte, dus waarom weer die keuze?, vraagt Van Hanegem zich af. ‘Onbegrijpelijk’ en ‘onnodig ingewikkeld voor de spelers’, schrijft hij. Natuurlijk is hij blij met de prijs, maar hij pleit komend seizoen voor een nieuw team. ‘Want, kom op: deze club moet elk jaar voor de titel spelen Dat telt pas echt.’

Valentijn Driessen is niet te spreken over het niveau van de bekerfinale. Volgens de chef voetbal van De Telegraaf wisten de aanwezige spelersscouts ‘niet hoe snel ze de Kuip uit moesten vluchten.’ ‘Wat een armoede kregen ze voorgeschoteld bij AZ - Feyenoord’, schrijft hij. Het ontbrak de wedstrijd volgens hem zowel aan kwaliteit als aan spanning. ‘Werkelijk geen enkele speler van AZ en Feyenoord kan in de schaduw staan van de 34-jarige aanvaller’, schrijft Driessen, doelend op Van Persie. ‘Met zoveel (potentiële) Nederlandse internationals op het veld is de armoede van het Nederlandse voetbal nog eens extra onderstreept.’ De keuze van AZ-trainer John van den Brom voor een 5-3-2-systeem tast zijn geloofwaardigheid ernstig aan, vindt Driessen. ‘Met zijn keuze voor defensieve zekerheid haalde hij alle offensieve angels uit het spel van AZ. Van den Brom vermoordde datgene wat AZ als ploeg en club zoveel complimenten heeft bezorgd.’ En Feyenoord moet zich eens flink achter de oren krabben, vindt Driessen, vanwege ‘de armoedige bekerfinale, de afhankelijkheid van een 34-jarige routinier die fysiek op zijn retour is en de straatlengte afstand op PSV en Ajax.’

Hugo Borst roemt de ‘geniale grijsaard’ Robin van Persie. In zijn AD-column schrijft Borst dat hij af en toe naar het vijfde kanaal van FOX Sports zapte, waar de playerscam gericht stond op Van Persie. ‘Omdat-ie de bal weinig had, keek ik naar zijn lichaam. Alles klopt. De lengte. Die prachtige rechte schouders. De slanke, gespierde torso. Zijn benen. Pezige O-benen.’ Borst vindt Van Persie zachtaardig, waarbij hartelijkheid de boventoon voert, zelfs bij zijn critici. Ook heeft Van Persie een prachtig hoofd’, schrijft Borst. ‘Helemaal nu hij ouder wordt. Je ziet hem met de maand vergrijzen. Hij transformeert in een senior.’ Hij vindt het moedig dat Van Persie terugkeerde bij zijn vroegere club, omdat hij weet dat er sleet op zijn lichaam zit. ‘Alleen liefhebbers en lefgozers nemen risico. Van Persie dus. De zeikerds zullen volgend seizoen bij een blessure vast weer gaan zeiken, maar 25 briljante momenten zijn genoeg. Ook als er geen landstitel volgt is hij een geniale grijsaard.’

Zorgkosten - 20 april

Besparen op de gezondheidszorg zonder dat de kwaliteit verslechtert. Dat is volgens Ab Klink, directielid van zorgverzekeraar VGZ en oud-minister van Volksgezondheid, niet onmogelijk. De opinieredactie kreeg verschillende brieven binnen waarin lezers de ambities van VGZ toejuichen, maar ook enkele kanttekeningen plaatsen, veelal gebaseerd op hun eigen ervaringen in de zorg.

Rudolf Dierick uit Baarn schrijft over zijn eigen ervaring met onnodige kostenposten:

‘Eind 2015 werd ik met een hartinfarct opgenomen in het ziekenhuis. Geconstateerd werd dat ik een aantal bypasses moest krijgen. Omdat in het ziekenhuis in Amersfoort dit soort operaties niet wordt gedaan, moest er gewacht worden tot er allereerst toestemming en vervolgens plaats was bij het UMC. Dat duurde 18 dagen, gedurende welke ik hoofdzakelijk gebruik heb gemaakt van de hotelfunctie in Amersfoort. Kostbare wachttijd als gevolg van capaciteitsgebrek, ongeveer overeenkomend met de kosten van een middenklasse-auto.

Dan de volgende mijns inziens onnodige kostenposten: vóór het transport van Amersfoort naar Utrecht werd bloedonderzoek verricht, en een ECG en röntgenfoto gemaakt. Bij aankomst in Utrecht dezelfde onderzoeken. Na de operatie werden in Utrecht, voordat ik weer vervoerd werd naar Amersfoort, deze onderzoeken herhaald en daarna bij aankomst in Amersfoort weer. Aankomst- en vertrekwaarden heet dat, geloof ik. Nodig of overbodig? Een mailtje met de resultaten volstaat toch?’

W. Adema uit Malden zou graag zien dat ook de patiënt kan meedenken over kostenbesparing.

‘Onlangs werd ik vanwege hartklachten door de huisarts doorgestuurd naar het ziekenhuis. Uitstekend. Het protocol vereist echter dat de reis per ambulance gemaakt moet worden, terwijl het ziekenhuis een paar kilometer verderop ligt, ik zelf naar de praktijk gefietst was en de bus voor de deur van zowel praktijk als ziekenhuis stopt. Kosten: 729,92 euro (waarvan alsjeblieft 86 euro door de patiënt zelf te betalen). Kosten eventuele busreis 1,16 euro. Besparing: 728,76 euro.’

James J.W. Huddleston Slater sr. uit Tricht vindt dat juist het voorkomen van ziekte meer aandacht verdient. Hij is gepensioneerd tandarts en voormalig adviseur bij een zorgverzekeraar.

‘Telkens wordt er weer gezocht in het efficiënter behandelen van ziekten, een bijna uitgeknepen citroen. Bij de behandeling van iedere ziekte moet men zich richten op het voorkomen van de oorzaak van die ziekte. Veel ziekten zijn te voorkomen. De geldstromen die nu naar de behandeling van ziekten gaan, moeten daarom worden omgebogen naar het voorkomen van ziekten. Je hoeft niet te genezen als je niet ziek wordt. Helaas past dit niet in het businessmodel van een (zorg)verzekeraar, immers als er geen schade (ziekte) is hoef je je ook niet, of zeker minder, te verzekeren. Preventie is voor een verzekeraar snijden in eigen vlees. De enige partij die bij machte is om dit anders denken en honoreren door te voeren is de overheid. Helaas deze is Oost-Indisch doof.’

Lees hier alle (volledige) lezersbrieven over dit onderwerp

Infrastructuur - 17 april

De baas van ProRail, Pier Eringa, heeft een origineel idee om het mobiliteitsprobleem op te lossen. Hij pleit voor veel snellere treinverbindingen ‘op forenzenafstand’ tussen de Randstad en de uithoeken van het land. In anderhalf uur zonder tussenstop van Groningen naar Amsterdam. Goed idee?

Coen van der Gugten, voor GroenLinks-lid van de gemeenteraad van Maastricht, vindt het bittere noodzaak. Doorgaan met asfalt en vliegen is een doodlopende weg. Railverbindingen zijn onontbeerlijk om de klimaatdoelstellingen te halen. Al wijst hij er op dat goeie verbindingen tussen Maastricht en Luik, Maastricht en Keulen en Maastricht en Brussel voor zijn regio nog veel belangrijker zijn dan een snelle trein naar de Randstad.

Van der Gugten: ‘Vliegen is achterlijk goedkoop. Voor 35 euro door Europa: dat slaat nergens op. De trein blijft een interessant concept. Maar dan wel in samenhang met light rail, snelle bussen en trams of lokale bussen zodat je een fijnmazig netwerk krijgt.’

Maastricht is meer op Duitsland en België georiënteerd dan op de Randstad, weet Van der Gugten. Hij wijst op de zesduizend Duitse studenten aan Maastricht University. ‘Voor ons is Den Haag de periferie.’

De GroenLinks-politicus meent dat Nederland de mobiliteitsproblematiek veel minder serieus neemt dan de Belgen, de Fransen en de Duitsers. ‘Neem de scheepvaartroute tussen Antwerpen, Luik en Rotterdam. Het Albert-kanaal tussen Antwerpen en Luik is klaar, maar Nederland ligt dwars. Alle bruggen bij ons zijn te laag.’

Aanval op Syrië

Commentator Klaus-Dieter Frankenberger wijst er in de Frankfurter Allgemeine op dat de militaire actie van de VS, Groot-Brittanië en Frankrijk tegen Syrië een beperkt doel had: bestraffing en afschrikking.

‘De Syrische dictator Assad zou worden bestraft voor het feit dat hij niet, zoals beloofd en afgesproken, de voorraden chemische strijdmiddelen vernietigd en verwijderd heeft, maar nogmaals heeft ingezet tegen de burgerbevolking. Het bombardement moest hem ook afhouden van verdere barbaarse acties. Wanneer, zoals beweerd, raketten en jachtvliegtuigen belangrijke productie- en voorraadlocaties van chemische wapens vernietigd hebben, is het regime van Assad tenminste een deel van zijn vermogen om aanvallen met gifgas op zenuwgas uit te voeren afgenomen.

‘Niettemin was de aanval ook symbolisch en zo geproportioneerd dat een directe confrontatie met Assads beschermmacht Rusland werd vermeden.’

Frankenberger herinnert eraan dat de Russische leiding herhaaldelijk heeft beweerd dat alle voorraden en chemische wapens vernietigd waren en dat Rusland bij vorige gelegenheden in de Veiligheidsraad verder onderzoek van de VN naar verdenkingen tegen het Syrische regime heeft geblokkeerd.

‘De Veiligheidsraad kan niets doen wanneer een veto wordt uitgesproken. Ondanks alle gruweldaden was dat in de Syrische oorlog vaak het geval; Rusland heeft daarin een betreurenswaardig groot aandeel. Om die reden hoeft men niet aan te komen met het primaat van het volkenrecht als het onderzoek naar de schending van de conventie die chemische wapens verbiedt, nog niet is afgerond.’

James Comey (1/2)

Voormalig FBI-chef James Comey heeft in zijn boek A Higher Loyalty geen goed woord over voor president Trump en vergelijkt hem daarin zelfs met een maffiabaas. Maar in zijn boek, dat deze week in de verkoop gaat, onthult Comey volgens Washington Post-columnist Karen Tumulty ‘een kleinzieligheid, onzekerheid en behoefte aan bevestiging, die ook Trumps eigen karakter kenmerken’.

Ook Charles M. Blow, columnist bij The New York Times is op zijn zachtst gezegd kritisch: ‘Ik ga geen partij kiezen voor Comey of Trump. Ik heb een hekel aan de eerste, maar minacht de laatste.’

Charles M. Blow schrijft in The New York Times: 'Voormalig FBI-baas James Comey is bezig zijn boek te promoten, dat ongetwijfeld een bestseller zal worden. Fijn voor hem. Maar voor mij is Comey een gecompliceerde man, iemand met een eervolle staat van dienst en van afschuwelijke oordelen.

‘Zijn onverklaarbare afhandeling van het onderzoek naar de Clinton-e-mails zijn onvergeeflijk. Hij deed roekeloze en schadelijke onthullingen over het onderzoek zonder te reppen over het onderzoek naar de Trump-campagne, dat gelijktijdig liep. (…)

‘Veel factoren hebben bijgedragen aan het verkiezingsresultaat van 2016. Russische inmenging. Het werk van Cambridge Analytica namens de Trump-campagne. De exploitatie van sociale media. (…) Racisme, xenofobie, vrouwenhaat en ethno- en religieuze vijandigheid vermomd als economische angst.

‘Maar Comey zat ook in die mix.

‘Hoewel we misschien nooit zullen weten welke factoren hebben bijgedragen aan Clintons nederlaag en Trumps overwinning, is er volgens mij absoluut geen twijfel dat Comey's acties daar wel onderdeel van zijn. Dus vergeef me dat ik niet direct sta te juichen voor Comey’s onthullingen over Trump.

‘En dan Trump zelf, die aankondigde dat wij met een paar bondgenoten Syrië aanvallen vanwege hun gebruik van chemische wapens. (…) De VS, noch de internationale gemeenschap hebben een goed overdacht Syrië-beleid. De regering-Trump meent een streep te hebben getrokken bij het gebruik van chemische wapens, maar dat lijkt willekeurig te worden afgedwongen. (…)

‘Waarom werd er nú aangevallen, terwijl Trump deze maand zei dat hij onze troepen uit Syrië wilde halen en campagne voerde voor anti-interventionisme?

‘Nogmaals, vergeef me dat ik niet geloof dat dit om een puur humanitaire missie gaat om het Syrische volk te helpen. De actie en timing zijn niet juist. Het lijkt alsof een legitieme crisis wordt gebruikt als afleidingsmanoeuvre, en dat is harteloos.

‘Ik ga geen partij kiezen voor Comey of Trump. Ik heb een hekel aan de eerste, maar minacht de laatste.’

James Comey (2/2)

Karen Tumulty, columnist bij The Washington Post schrijft dat Donald Trump besmettelijk is: ‘Iedereen die hij aanraakt, verandert in Donald Trump. Nu heeft hij dat met James Comey gedaan.

‘De voormalig FBI-baas heeft een boek te verkopen met een overtuigend en geloofwaardig verhaal over zijn ervaringen met de president. Als Comey zich nou had blijven richten op wat belangrijk was. Maar in plaats daarvan onthulde hij een kleinzieligheid, onzekerheid en behoefte aan bevestiging, die Trumps eigen karakter kenmerken.

‘Hij merkte op dat de handen van de president niet zo groot waren als de zijne, en we weten wat dat betekent. (…) Comey wilde ook dat iedereen wist dat Obama zijn integriteit en bekwaamheid respecteerde, zelfs na de afhandeling van het e-mailschandaal rond Clinton, wat bijdroeg aan haar nederlaag. Terwijl hij Trump zwart maakt omdat hij wordt gedreven door zijn ego, onthult Comey dat voor hem hetzelfde geldt.

‘Een ander voorbeeld: stafchef John Kelly. Comey schrijft dat Kelly hem na zijn ontslag belde en zei dat hij eerder ontslag zou nemen dan werken voor ‘oneervolle mensen die iemand zoals ik op zo’n manier zou behandelen’. Nog geen jaar later was Kelly in staat om een topstaflid, die werd beschuldigd van huiselijk geweld, ‘een integere en eervolle man’ te noemen. Ook kon hij het niet laten om voormalig minister van Buitenlandse Zaken, Tillerson, te vernederen door de pers te vertellen dat Tillerson werd ontslagen terwijl op het toilet zat.

‘Iedereen om hem heen, op grote en klein schaal, verandert uiteindelijk in Trump.’