Opinie: Zomerse droogte en hoosbuien, chemicaliën in ons riool, we moeten heel anders omgaan met ons water

De waterschapsverkiezingen van woensdag laten een groeiend bewustzijn rond water zien. De actualiteit toont de urgentie. Ook in het grootste waterschap van Nederland Wetterskip Fryslân. De zomerse droogte rond de zandgronden bij Bakkeveen en Appelscha. De overlast na hoosbuien. Het lage waterpeil in de veenweidegebieden dat zorgt voor schade aan duizenden woningen. Deze problematiek geeft landelijk een CO₂-uitstoot van maar liefst twee kolencentrales.

De afkalvende kwelders aan de Waddenkust bij Wierum. De verzilting van de landbouwgronden. En volgens een recent onderzoeksrapport: veel te veel chemicaliën in ons rioolwater nadat het nota bene is gezuiverd. Veel beter kunnen we dit omdraaien en preventief het water minder vervuilen en daarmee de zuiveringskosten reduceren.

Terug van de actualiteit naar het begin. De eerste bladzijde van de Bijbel is verrassend duidelijk. Water of majem in de eerste verzen tot de waterbron midden in de tuin van Eden zijn centraal voor de leefbaarheid. De oer-biologieles leert ons dat het wonder van de fotosynthese de elementaire motor is van ons bestaan.

Zonlicht, kooldioxide en – jazeker – water zorgen samen voor zuurstof en koolstofverbindingen. Zonder water bestaat er eenvoudig weg geen leven. En voor water bestaat er geen alternatief. Water blijft levensnoodzakelijk. De tragische aardbeving in Turkije en Syrië maakte het weer op gruwelijke wijze duidelijk: een mens kan een week zonder eten, maar zonder water redden we het amper een paar dagen.

Waterkwaliteit

Steeds worden we met de neus op de feiten gedrukt over iets wat zo gewoon is dat het bijzonder is: de samenhang tussen waterkwaliteit en leefbaarheid.

Nu lozen wij dagelijks miljoenen liter schoon drinkwater achteloos door onze toiletten. Hoelang – of hoe kort – nog zal het duren voordat wij hierop met verbazing terugkijken als een bizar fenomeen uit het verleden?

Rond de energiecrisis zien we steeds meer het verband met armoede en wonen. Dezelfde relatie zal ook gaan gelden voor betaalbaar leidingwater als nutsvoorziening. Water wordt niet alleen symbolisch, maar ook letterlijk steeds kostbaarder.

De huidige stikstofcrisis laat zien wat straks op ons afkomt rond waterkwaliteit. Stikstof is nu een politiek giga-probleem juist ook vanwege de Europese norm. Datzelfde staat ons te wachten met de Kader Richtlijn Water, waar Nederland zich vanaf 2027 aan zal moeten houden. Struisvogelgedrag en het zoeken naar geitenpaadjes zal ook hierbij voor de rechter sneuvelen, met alle gevolgen van dien. Een watercrisis komt er onherroepelijk aan – of is er mondiaal gezien feitelijk al – en het is onthutsend hoe klimaat- en stikstofontkenners ook deze bedreiging totaal niet serieus nemen.

Watertransitie

Anders omgaan met water is onontkoombaar. In plaats van zoals vroeger met dijken en terpen het water tegen te houden, zullen we het nu juist moeten vasthouden. Een technische watertransitie en vooral een andere mentaliteit zijn onvermijdelijk. Het wordt tijd dat we onze houding naar water rigoureus veranderen. Dat we hakken uit het zand halen en doemdenken achter ons laten. Dat we ons inzetten voor een andere wereld met voor iedereen gezond en schoon water. Het verbeteren van onze waterkwaliteit is een essentiële investering voor een leefbare toekomst.