Opinie: We moeten veel meer wapens produceren om de oorlog in Oekraïne te winnen

De Russische inval van 24 februari 2022 luidt een nieuw tijdperk in van collectieve verdediging. Niet alleen voor Oekraïne. Niet alleen voor het gehele Navo-bondgenootschap. Maar voor alle vrije democratieën in de wereld. De trillingen van de Russische tanks worden – tot op de dag van vandaag – tot in Japan en Australië gevoeld.

Voor de gemiddelde Nederlander voelt oorlog niet heel dichtbij. Maar in landen als Finland en Zweden voelt men de dreiging wel degelijk. In een paar maanden tijd hebben deze landen decennia van neutraliteit achter zich gelaten. Dat was geen opgelegd besluit van hun regeringen, maar een beweging die maatschappij-breed werd gedragen. De Finnen en de Zweden realiseerden zich dat ze niet langer konden bouwen op de garanties van de internationale rechtsorde. Afzijdig houden werd niet langer gerespecteerd.

Welvaart

Ook wij als Nederlanders zijn deel van die internationale rechtsorde. Onze welvaart is gebouwd op de garanties van dat systeem. Op de aanname dat als we handeldrijven met een land (zoals Rusland) en wederzijds economisch afhankelijk zijn, we nooit oorlog voeren met dat land. En de aanname dat als we een land rijk maken (zoals China), het land democratisch zal worden.

Beide aannames zijn niet bewaarheid gebleken. En onze internationale rechtsorde staat onder immense druk. Dus ook wij Nederlanders kunnen ons niet langer afzijdig houden in de hoop dat we nooit meer oorlog meemaken.

Machiavelli zegt hierover in Dell’ arte della guerra dat diegene die de plannen en strategische doelstellingen van de vijand goed waarneemt en veel moeite doet om zijn krijgsmacht te trainen, minder gevaar loopt en meer hoop heeft op de overwinning. Met andere woorden: je kunt een oorlog alleen winnen als je je voorbereidt.

Daaraan zou ik willen toevoegen (een beetje van Machiavelli en een beetje van mij): je kunt een oorlog zelfs voorkómen als je je terdege voorbereidt. Dat is voor democratieën doorgaans lastiger dan voor autocratieën.

Om oorlog te voorkomen, heb je afschrikking nodig. Afschrikking bestaat uit militaire capaciteiten, plus de politieke bereidheid die capaciteiten in te zetten. In een autocratie is er voor het inzetten van militaire capaciteit slechts het besluit van één leider nodig, en een krijgsmacht of een groep huurlingen die dat besluit uitvoert. In een democratie is er voor het inzetten van militaire capaciteit brede maatschappelijke en politieke steun nodig voor het feit dat dit noodzakelijk en legitiem is.

En zo hoort het ook. Maar dat betekent dat we niet pas kunnen gaan nadenken over een conflict op het moment dat het zich aandient, zoals bij crisisbeheersingsoperaties en missies. Voor collectieve verdediging is het nodig dat we met elkaar op voorhand nadenken over verschillende scenario’s.

Brute kracht

De Franse politiek filosoof Raymond Aron waarschuwde vlak voor de Tweede Wereldoorlog, nu 85 jaar geleden, dat democratieën te veel geloven in de kracht van het compromis en zijn vergeten dat er ook landen en leiders zijn die hun doelstellingen willen behalen met brute kracht.

Ik geloof zelf ook nog steeds in de kracht van het compromis. Maar als de tegenstander het kanon van een tank op je richt, heb je meer nodig dan een kop koffie, twee stoelen en goede intenties. Collectieve verdediging gaat over vooruitdenken en richting bepalen. Dat geldt niet alleen voor het inzetten van militaire capaciteiten. Iedereen die denkt dat we dit tijdperk kunnen doorkomen met enkel extra investeringen in Defensie komt helaas bedrogen uit.

Het gaat erover dat je ál je kwetsbaarheden ziet. We moeten ons realiseren dat de vijand alles zal aangrijpen om ons op onze knieën te krijgen. Ook energie, voedsel en migratie kunnen als wapen worden gebruikt en worden dat ook door Rusland.

Wat als onze windparken worden gebombardeerd? Hoe hebben wij onze infrastructuur ingericht in Europa? Is het niet heel naïef te denken dat China zijn invloed op onze havens, spoorwegen, snelwegen en communicatienetwerken, niet zal inzetten om ook Rusland te steunen? Van wie zijn wij afhankelijk voor grondstoffen? Wat doen we als we te weinig beroepsmilitairen hebben om de oorlog te winnen? Welke reserves heeft de Nederlandse bevolking opgebouwd om schokken op te vangen?

Ongemakkelijke vragen, die we het liefst uit de weg gaan. Maar echte weerbaarheid betekent dat nationale veiligheid moet worden meegewogen bij elke belangrijke beslissing in ons land. Weerbaarheid is iets van ons allemaal. Dus ook van het bedrijfsleven.

Defensiebudget

Ik maak mij sterk voor een fundamenteel andere aanpak van onze defensie-industrie. De Defensiebudgetten binnen de Navo stijgen al acht jaar op rij. Maar de productiecapaciteit is niet evenredig meegegroeid. Als gevolg daarvan zijn de prijzen omhooggegaan (soms met 300 procent) en de levertijden flink naar rechts opgeschoven.

Als de productiecapaciteit niet drastisch omhooggaat in het komende jaar, dan nemen we niet alleen onverantwoorde risico’s met onze eigen veiligheid, maar zijn wij ook niet in staat om te zorgen dat Oekraïne deze oorlog wint.

Artikel 5 van het Washington Verdrag staat ferm overeind. Maar wij zijn artikel 3 te veel uit het oog verloren. In dit nieuwe tijdperk van collectieve verdediging moet iedere lidstaat in de eerste plaats zichzelf kunnen verdedigen. En vormt iedere belofte aan de Navo die je verbreekt een rechtstreeks risico voor de veiligheid van je bondgenoten.

De Navo zijn wijzelf. Het is een les die veel ouder is dan de middeleeuwse Machiavelli: vrede bewaren betekent voorbereiden op oorlog.

Dit is een korte versie van de Machiavelli-lezing die Rob Bauer woensdag uitsprak in perscentrum Nieuwspoort.