Opinie: We moeten af van een cultuur die draait om de man als provider, chef, stamhoofd

Wat een onzin, dat #metoo. Mannen worden toch ook weleens in hun billen geknepen? Is iedere knipoog nu al strafbaar? Leggen we de lat voor 'harassment' nu niet wat te laag? Moeten we niet uitkijken voor een middeleeuwse heksenjacht op mannen? Of deze: de dames die sliepen met het varken in peignoir, in zijn luxueuze hotelsuite, zijn opportunisten. Zij gaven hem wat hij wilde om hogerop te komen.

Zulke argumenten zag ik hier en daar voorbij komen. De waarheid is anders en werd al 'famously' door Oscar Wilde verwoord: 'Everything in the world is about sex except sex. Sex is about power.' En ja, macht is echt macht, je kunt je er niet aan onttrekken. Om het geval Weinstein als voorbeeld te nemen: alles waar je als actrice ooit voor hebt gewerkt, ligt nu in de handen van een man. Als je weigert, is je carrière voorbij. Beland je in een supermarkt of stripclub, waar andere varkens rondlopen. Dan maar dit varken.

Wat vrouwen eeuwenlang niet hadden, was een publieke schandpaal. Als ze iets riepen werden ze weggezet als hysterische individuen. Nu zijn er sociale media en er wordt al meteen geroepen dat we daar geen 'rechtbank' van moeten maken. Maar zoals Sandra Muller zei, de vrouw die in Frankrijk de campagne #balancetonporc lanceerde: slechts 4 procent van de klachten over seksueel geweld blijkt ongegrond.

Ik geloof dat dat waar is - en zoals Jean-Marc Proust schreef op slate.fr: 'Is dat nou echt waar we bang voor zijn: de valse beschuldiging, de gerechtelijke dwaling? Of is het de bevrijde stem die we niet willen horen?'

Poten thuis

Zijn die stomme sociale media toch nog ergens goed voor: in 2017 kunnen vrouwen massaal aankaarten wat er mis is: een wereld waarin mannen hun macht over vrouwen misbruiken. Fysieke overmacht, politieke of financiële overmacht. Dit moet stoppen, maar hoe? Is het genoeg om het probleem in beeld te brengen, en te vertellen hoe varkens in peignoir of spijkerbroek zich tegenover vrouwen gedragen?

Voor nu is het genoeg. Ik werd emotioneel toen ik las dat een yogalerares die ik goed ken, maar kennelijk toch niet zo goed, bekende dat ze was verkracht in Barcelona. Ik wist dat niet. Omdat zij dat natuurlijk ook niet aan iedereen vertelt. Nu wel, door de kracht van #metoo. Daarom is dit goed. Het is een cruciale, revolutionaire stap.

Maar daarmee is het probleem nog niet opgelost. We leven in een wereld waarin mannen denken dat ze vrouwen kunnen veroveren via status, macht en geld. Dit leidt tot mannen die hoog op de apenrots zitten en denken dat dit privileges oplevert. En tot uitwassen als Cosby, Weinstein en Donald Trump die zei: 'When you're a star, they let you do it... you can do anything.'

Natuurlijk moeten mannen in eerste instantie gewoon hun poten thuishouden. Maar wat uiteindelijk nodig is, naast bewustzijn, alertheid en elkaar corrigeren, is de emancipatie van de man. Waar we van af moeten is een hele cultuur die draait om de man als provider, als chef, als stamhoofd. Dat is een lang en moeizaam proces, waarbij onze ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid op de schop gaan.

Dit betekent een feminisme, of noem het een emancipatiegedachte, waarbij man en vrouw tegelijk evolueren. Meer vrouwen in topposities, om de mannencultuur te doorbreken. Betere ouderschapsvoorzieningen voor mannen en vrouwen. Een versierspel dat twee kanten opgaat: het model met de man als jager en de vrouw als prooi moet de deur uit. Zo ver zijn we echt nog niet! Wil je de codes en patronen doorbreken, dan moeten we allemaal anders gaan denken en handelen. Een cultuur waarin mannen bevrijd worden van de last om 'echte mannen' te zijn.

Echte gelijkwaardigheid

Nog steeds zullen er varkens als Weinstein rondlopen. Maar pas dan kunnen we zulk gedrag als een geïsoleerd geval van wangedrag beoordelen. Nu is het helaas geen uitzondering, maar ingebed in een stelsel van machtsstructuren en stereotiepen.

Gelukkig hoeven we die echte gelijkwaardigheid niet af te wachten, om iets te doen tegen alles waar #metoo over gaat. Wat je als man kunt doen? Luisteren, en nu even niet tegenstribbelen en ja-maren. Even doorbijten en je door het stuk van Nicole Stamp heen worstelen, dat tips opsomt voor mannen die hier iets aan willen doen. Misschien ben je na afloop uitgeput en ben je het met tip 11 totaal niet eens. Dat overleven we wel. Dan heb je het in elk geval gelezen.

Iemand zei eens tegen me: 'Als vader kun je het nooit goed doen'. Misschien ook niet als man, wanneer het over deze onderwerpen gaat. Ik kan nu alweer tien dingen bedenken waarop dit stuk kan worden afgefakkeld. En ik vroeg een Facebook-vriend wat we als mannen kunnen doen, volgens hem. Hij zei tegen me: 'Het debat hierover is zo verkrampt, we hebben een heel ander perspectief nodig. Maar iemand anders mag die hete kastanje uit het vuur halen.'

Zo wordt het niks. Laten we ons ook als mannen durven uit te spreken en met elkaar, mannen en vrouwen, een open klimaat creëren waarin van alles gezegd kan worden - in de hoop dat we samen een cultuurslag kunnen maken. Daarbij wil ik tegen iedere man zeggen: het gaat ook over jou. #metoo.

_{Colin van Heezik is freelance journalist.}