Opinie: Staat Nederlands chauvinisme hulp aan Oekraïeners met psychische nood in de weg?
Gevluchte Oekraïense psychologen mogen hun vak niet uitoefenen zolang Nederland hun diploma's niet erkent. Een gemiste kans om Oekraïense vluchtelingen met mentale problemen te helpen, betoogt Helen Gubby.
Je bent een Oekraïense psycholoog. Je ziet dat jouw naar Nederland gevluchte landgenoten kampen met post-traumatische stress-stoornissen, dat er kinderen zijn die enorm last hebben van angsten en nachtmerries. Je bent hier in Nederland en je wilt helpen. Jammer, maar helaas.
OVER DE AUTEUR
Helen Gubby was tot voor kort hoofddocent aan de Erasmus Universiteit.
Volgens PsyGlobal komen Oekraïense psychologen moeilijk aan de bak. Dit is niet alleen een kwestie van diploma’s vertalen. Volgens voorzitter Esther Haaijema is de strengheid van het Nederlandse Nuffic een groot probleem. Zelfs ervaren Oekraïense psychologen krijgen te horen dat hun diploma’s zo laag worden ingeschaald dat ze niet mee kunnen werken in de Nederlandse ggz.
Gekte
Dit is een bekend soort gekte. Het komt vaker voor dat landen hun eigen onderwijssysteem en trainingen zo hoog inschatten dat professionals uit andere landen niet in hun gastland kunnen werken. Er waren eerder problemen binnen de EU met het erkennen van diploma’s in de verschillende lidstaten. Een belangrijke pijler van de EU is dat er een vrije arbeidsmarkt bestaat, waar professionals van de ene EU-lidstaat ook in een andere lidstaat hetzelfde beroep kunnen uitoefenen. Het nodige proces van harmonisatie ging niet zonder slag of stoot. Sommige landen hadden het moeilijk met de erkenning van de deskundigheid van anderen.
Als het al lastig is voor professionals binnen de EU om zonder verder trainingen aan de bak te komen, het is nog veel lastiger als je een hoog opgeleide vluchteling uit Iran of Syrië bent. De vergelijking bijvoorbeeld tussen een Syrisch diploma en een Nederlands diploma betekent dat een vluchteling uit Syrië meestal terug naar de collegebank moet om een diploma te halen dat de Nederlandse staat wel accepteert.
Taal
Hoewel er gevallen denkbaar zijn waar extra training voor vluchtelingen in Nederland nodig is, bijvoorbeeld in het geval van medische functies, is het moeilijk te geloven dat dit ook opgaat de Oekraïense psychologen. Zij zijn de allerbeste mensen in Nederland om het werk met Oekraïense vluchtelingen te verrichten. Taal is immers buitengewoon belangrijk in therapie. De patiënt moet zich kunnen uitdrukken in de eigen taal en de therapeut moet die taal goed beheersen om de nuances te begrijpen. Dus een Russisch of Oekraïens sprekende therapeut is juist een absoluut vereiste. En een gevluchte Oekraïense psycholoog weet wat het is om een vluchteling te zijn in een vreemd land, waar je de taal niet spreekt, waar je hele netwerk van familie en vrienden ontbreekt en je angstig bent voor degenen die nog in Oekraïne zijn.
Het is dan moeilijk uit te leggen waarom een ervaren Oekraïense psycholoog minder in staat zou zijn dan een Nederlandse psycholoog hulp te bieden aan Oekraïense vluchtelingen met stress- en angstverschijnselen. Is deze weigering niet in wezen een vorm van Nederlands chauvinisme? Dat het Nederlandse onderwijssysteem voor psychologen enorm superieur zou zijn aan dat in Oekraïne?
Oorlog is een tijd om pragmatisch te zijn. Dus maak werken mogelijk voor de professionals die het best in staat zijn Oekraïense vluchtelingen te helpen. En dat zijn de Oekraïense psychologen.
