Opinie: Maak nú van digitale zorg het nieuwe normaal

In de afgelopen weken zijn 360 duizend mensen minder naar een medisch specialist verwezen. Dit is het moment om in e-health te investeren: digitale zorgverlening maakt de zorg niet alleen veel efficiënter, maar ook beter. En dus ­toekomstbestendig.

We zouden dankzij covid-19 bijna vergeten dat er nog andere zorgklachten zijn. Ernstige klachten zoals gebroken heupen, hart- en vaatziekten en kanker worden gelukkig nog steeds behandeld zoals we gewend zijn. Maar veel zorg is niet acuut. Denk bijvoorbeeld aan keelklachten of reuma. Volle wachtkamers en een hausse aan ziekenhuisopnames is het laatste wat we willen. Nu al helemaal niet, maar straks ook niet. Tegelijkertijd zijn we het erover eens dat de zorg niet overbelast moet raken en dat de zorgkosten beheersbaar moeten blijven.

Hoe?

Digitale zorgverlening staat nog in de kinderschoenen, maar de logica ­erachter is onontkoombaar. Waarom laten we potentiële patiënten niet veel uitgebreider hun klachten, hun medicatie en medische voorgeschiedenis in­vullen op digitale invulformulieren? Bij elke overheidsinstantie of bank voeren we zelf onze gegevens in. We deden het vroeger soms ook in de zorg: een papieren formulier invullen. Met het elektronisch patiënten dossier is dat helaas vrijwel verdwenen. Maar in het Haga Ziekenhuis gebruiken sommige poliklinieken alweer een (digitaal) invulformulier.

Meetmomenten

Veel bezoeken aan zorgverleners zijn meetmomenten: uw bloeddruk, uw longfunctie. Meerdere projecten laten zien dat u deze metingen veilig thuis kunt doen. Bijvoorbeeld het bloed­suikergehalte voor suikerpatiënten of de longfunctiemeting voor COPD-­patiënten. Zulke toepassingen verlagen de ziektelast en verminderen ziekenhuisopnamen.

Een website als thuisarts.nl laat zien dat de toeloop naar huisarts en ziekenhuis 10 procent vermindert (dat was het geval in regio Utrecht in 2019). Investeren in zulke goede websites is dus cruciaal. Minder volle wachtkamers betekent meer aandacht voor patiënten die wél op ­bezoek moeten komen.

Google, Amazon, Facebook – grote techbedrijven gebruiken kunstmatige intelligentie te pas en te onpas. Velen van ons voelen zich daar terecht ongemakkelijk bij, bijvoorbeeld als de zoveelste ‘op maat gemaakte advertentie’ ­oppopt op je scherm. Maar zouden we niet erg blij zijn als radiologen en pathologen met behulp van kunstmatige intelligentie tot betere en snellere ­diagnoses komen? Of als we bijvoorbeeld de prognose van benauwde ­coronapatiënten met behulp van algoritmen beter kunnen voorspellen?

Rompslomp schrappen

Verschillende Nederlandse start-ups laten al mooie resultaten zien in de zorg. Zoals Pacmed (die de prognose van ic-patiënten kan voorspellen) de intensive care van het ­Amsterdam UMC ondersteunt, of ­Performation (die met behulp van kunstmatige intelligentie een calamiteitenanalyse doet) valincidenten kan voorspellen. Natuurlijk moet de ­privacy gewaarborgd zijn.

Politici en sommige artsen bepleiten e-health al jaren. Eindeloze bureaucratische procedures en discussies over ­systemen en verantwoordelijkheden frustreerden de afgelopen jaren het waarmaken van die belofte. Dit is het moment om door te pakken. Regel­gevers en zorgverzekeraars kunnen drempels slechten door respectievelijk administratieve rompslomp te schrappen en door te investeren in e-health.

Natuurlijk moeten vooral de hoofdrolspelers, patiënten en artsen, in hun gedrag veranderen. Wij moeten beseffen dat e-health misschien niet al onze problemen oplost, maar wel ons zorgstelsel duurzaam kan verbeteren. Als we binnen een paar weken ons zorgstelsel radicaal kunnen omgooien om deze pandemie te bestrijden, dan kunnen we ook in een paar maanden van e-health het nieuwe normaal maken. Dit is het moment om de volgende stap te zetten om de zorg klaar te maken voor de toekomst.

_{Hendrik Verschuur is kno-arts-oncoloog, Innovatie Platform Haaglanden Medisch Centrum.}