Opinie: Hanzebond van Rutte heeft gelijk over de euro

Het aardige van Nick Clegg is dat hij vloeiend Nederlands spreekt. Hij heeft dat van zijn moeder geleerd. Hij heeft nu een artikel in de Financial ­Times (10 mei) geschreven, over de toekomst van de euro. Die hangt af van wat hij noemt de Hanzebond, een groep van vrijhandelende landen: Oostenrijk, Ierland, Scandinavië, de Baltische staten en natuurlijk Nederland, de grootste van de groep. Mark Rutte, schrijft Clegg, is de natuurlijke leider van die groep. In maart heeft de Hanzebond de president van Frankrijk, Emmanuel Macron, laten weten dat de lidstaten van de euro eerst hun financiën op orde moeten hebben voordat kan worden nagedacht over verderreikende plannen. Heel juist.

Maar Clegg waarschuwt dat Rutte zich bewust moet zijn van het ressentiment in Latijns-Europa. Dat ressen­timent wordt veroorzaakt door de ­bezuinigingen en de werkloosheid die moeten worden ondergaan zodat de rijke landen als Duitsland en ­Nederland de vruchten van de muntunie kunnen plukken. Althans, zo zien zij dat, vooral in Italië.

Tijdens mijn fractievoorzitterschap in de jaren negentig heb ik mij zo krachtig mogelijk verzet tegen de toetreding van Italië tot de muntunie. ­Samen met Hans Hoogervorst heb ik her en der gelobbyd om Italië eruit te houden, omdat het niet aan de overeengekomen criteria voldeed. Tietmeyer, president van de Bundesbank, liet blijken het met mij eens te zijn, maar zijn baas, Helmut Kohl, wilde Italië erbij, net als de Fransen, die vreesden zonder Italië de slechtste economie van Europa te hebben. Kort en goed, Italië kwam erbij en in zijn kielzog Griekenland: ‘Men kon de Grieken toch niet onthouden wat men de Italianen had gegeven?’ Dat was der Fluch der bösen Tat.

Tijdens het slotdebat over de muntunie op 15 april 1998 heb ik met klem het probleem van de Italiaanse staatsschuld naar voren gebracht. Met 122 procent van het binnenlands product bedroeg die een kwart van de ­totale openbare schuld van Europa. Hoogervorst zei dat Italië de teugels zou laten vieren wanneer het zijn ticket voor de muntunie binnen zou hebben. Niet doen, zei ik. Zo had Giorgio la Malfa, een bekende Italiaanse politicus, in Le Monde van 7 maart 1998 geschreven dat er na de toetreding van Italië opnieuw over het Stabiliteitspact zou moeten worden onderhandeld. We waren dus gewaarschuwd.

Het ziet er nu naar uit dat de Lega en de Vijfsterrenpartij de nieuwe ­regering van Italië gaan vormen. Wat zijn hun ambities? De begrotings­regels van de muntunie zullen zij aan hun laars lappen. De belastingen moeten omlaag en de regering moet meer geld uitgeven. En de pensioengerechtigde leeftijd moet ook omlaag. En zo meer.

Als Rutte en zijn Hanzebond geen rekening zouden houden met dit ressentiment, schrijft Nick Clegg, zouden zij de ondergang van de muntunie op hun geweten kunnen hebben. Maar Clegg heeft het mis. Die Bond, Rutte voorop, is niet verantwoordelijk voor het economische wanbeleid van laffe Italiaanse politici. Die hebben die ondergang dan aan zichzelf te wijten.

_{Frits Bolkestein, Amsterdam}