Opinie: De weg van Rome naar Glasgow voert langs vrolijk doorconsumerend Nederland

Scheur maar weer door, de poesjes zijn allemaal doodgereden!’, was de tekst op een doek langs de weg dat ik eens las. Nooit vergeten, en nu toepasbaar op onze klimaatproblemen.

We weten al sinds de Club van Rome, dus zo’n vijftig jaar, dat we onze leefwijze moeten aanpassen willen we het leefbaar houden op aarde. In de media komt deze boodschap al jaren steeds weer naar voren, gedocumenteerd met feiten.

Goed bezig?

Politieke leiders geven wereldwijd aan hun land klimaatvriendelijk te veranderen. Veel burgers investeren trots in een klimaatvriendelijke leefwijze. Bedrijven en organisaties proberen steeds vaker klimaatneutraal te produceren of te functioneren.

Supermarkten presenteren zich steeds meer als betrokken bij de mensheid door het verkopen van gezonde biologische vegetarische producten. Het geeft het beeld dat we goed bezig zijn. We gaan het redden.

Maar ondanks de coronapandemie heeft er in 2020 wereldwijd meer CO2-uitstoot plaatsgevonden. Het produceren en verkopen van fossiele brandstoffen is nog nooit zo lucratief geweest door de huidige oneindige behoefte aan energie.

Naar de zon

In de herfstvakantie vlogen 2 miljoen Nederlanders naar de zon. Als horeca-uitbater tel je niet mee als je geen verwarmd terras hebt, want de Nederlander wil 365 dagen per jaar buiten op het terras kunnen zitten.

De meeste mensen kopen producten op internet die daarna zo snel mogelijk bezorgd worden door de vele pakjesbezorgers die dagelijks kriskras rijden door heel Nederland.

Nederland eet nog steeds elk jaar meer vlees. Wij, Nederlanders en de rest van de wereld, leven onbezorgd verder in onze consumptiemaatschappij die ons, om het leven makkelijker te maken, steeds weer nieuwe diensten aanbiedt of producten verkoopt. Vaak met een ­milieuvriendelijk argument: pakjes worden bezorgd met elektrische busjes, de elektrische fiets zorgt voor meer beweging en minder rijden in de auto, als je vliegt kun je dit compenseren door bomen te planten. We leven zoals de Golden Earring het in hun nummer Sleepwalkin’ aangeeft: ‘Don’t panic, we’re on the Titanic’.

Elekrisch op steenkool

Het woord ‘elektrisch’ staat daarbij voor ‘klimaatvriendelijk’. Maar veel stroom wordt momenteel opgewekt met gas en steenkool. Uw elektrische auto rijdt voor een deel op steenkool. We kunnen onze huidige steeds grotere behoefte aan stroom alleen dekken als ons landschap ingrijpend wordt veranderd met hoge wind-­molenparken en niet te bevatten grote zonnepaneelparken. Een mijns inziens onacceptabele aanslag op de omgeving en natuur.

Een kerncentrale is alleen te realiseren als de overheid er vele miljarden in wil investeren. Zet een kerncentrale in Utrecht neer en bij een meltdown moet heel Nederland worden geëvacueerd en worden opgeheven.

Alleen een fundamentele andere manier van leven biedt mogelijkheden, maar dat gaat niet gebeuren in onze aan materie en gemakzucht verslaafde wereld. Laat dit gegeven je er niet van weerhouden om als individu je best te blijven doen zo milieuvriendelijk te leven. Doe het vooral voor jezelf en met de illusie de wereld beter te maken.

Of ben ik te somber? Biedt Glasgow nog mogelijkheden tot het redden van het klimaat? Of geldt voor het klimaat de leus op het doek langs de weg: ‘Scheur maar weer door, de poesjes zijn allemaal doodgereden’?

Lammert Waslander is psycholoog.

_{Verbetering: in een eerdere versie van dit opiniestuk stond dat het rapport van Rome zestig jaar geleden werd gepubliceerd, dat klopt niet. Het rapport werd in 1972 gepubliceerd.}