Opinie: Dapper, die 40 procent landgenoten die nog vertrouwen heeft in de politiek

Vier van de tien Nederlanders heeft nog vertrouwen in de vaderlandse politiek (Ipsos, september). Ik vind hen dapper. Maar eerst een kleine opsomming:

Minister Halbe Zijlstra (VVD) trad in februari 2018 af om leugens over zijn aanwezigheid bij een bijeenkomst in Rusland en uitspraken van Poetin.

Staatssecretaris Mark Harbers (VVD) trad in mei 2019 af vanwege terminologie bij cijfers over criminaliteit onder asielzoekers.

Staatssecretaris Menno Snel (D66) trad in december 2019 af vanwege hettoeslagenschandaal.

Minister Bruno Bruins (VVD) trad in maart 2020 af: vermoeidheidsklachten.

Kabinet-Rutte III neemt op 15 januari 2021 ontslag vanwege de toeslagenaffaire en is dan demissionair. Minister Eric Wiebes (VVD) trad wel af vanwege zijn betrokkenheid bij het schandaal.

Demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven (D66) stapt in juli 2021 op in verband met een andere baan.

Demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD) stapt in augustus 2021 op om aan de slag te gaan als lobbyist op een terrein waar ze recent waarnemend bewindspersoon van was.

Minister Tamara van Ark (VVD) stapt in september 2021 op vanwege gezondheidsklachten.

Demissionair minister Sigrid Kaag (D66) trad in september 2021 af na een motie van afkeuring over de situatie in Afghanistan. Demissionair minister Ank Bijleveld (CDA) volgde een dag later.

Demissionair staatssecretaris Mona Keijzer (CDA) : ontslag, september 2021 , vanwege uitspraken over de coronapas.

Dan hebben we het nog niet over eerdere moties van wantrouwen die door Bijleveld, en demissionair minister-president Rutte en anderen werden overleefd.

Opsomming, o nee, waslijst

Deze kleine opsomming werd toch een iets langere waslijst. Zoals het CDA eens zei: het kabinet is een duiventil geworden. En nu ben ik geen duivenmelker, maar het lijkt mij vrij lastig blind te kunnen vertrouwen op vogels die vrij in- en uitvliegen enwaar weinig band mee op te bouwen valt. Dat brengt mij bij het punt dat ik de 40 procent landgenoten die nog vertrouwen hebben in de politiek, als dapper beschouw. Nu werk ik zelf in de politiek en bekijk het vaak van een andere kant, maar ook mijn vertrouwen wordt regelmatig op de proef gesteld door de manier waarop Den Haag met de hoogste ambten omgaat.

Zoals het grote nieuws nu: demissionair minister van Financiën en CDA-leider Wopke Hoekstra die jarenlang investeerde in een brievenbusfirma in een belastingparadijs, ook toen hij al senator was. Een constructie die weliswaar niet verboden, maar wel omstreden is.

Misschien mág het dan wel wat hij heeft gedaan, maar er bestaat ook nog zoiets als morele waarden. Morele waarden waarvoor ik ooit politiek actief ben geworden zijn bijvoorbeeld eerlijkheid, transparantie en vertrouwen. En geen van die drie kan ik terugvinden in het handelen van Hoekstra, maar ook niet bij sommige andere (ex-)bewindslieden.

Lastig uit te leggen

Daarmee is het soms lastig uit te leggen aan anderen waarom ik in de politiek wil blijven werken en waarom ik nog steeds vertrouwen heb. Misschien behoor ik tot die 40 procent Nederlanders die nog gelooft in de betrouwbaarheid van de volksvertegenwoordiging, maar eerlijk is eerlijk: ik twijfel regelmatig. Oud-Kamervoorzitter Khadija Arib sloeg op Twitter de spijker op z’n kop: ‘Voor alle bewindslieden geldt dat hun integriteit boven iedere twijfel verheven moet zijn, maar over de financiële integriteit van de minister van Financiën mag beslist geen onduidelijkheid bestaan. Die moet onberispelijk zijn.’

Wat mij betreft mag je aan die eerste zin, naast bewindslieden, ook de volksvertegenwoordigers toevoegen. Gevalletje wie zonder zonde is, werpe de eerste steen? Wellicht. Ik geloof vast dat er niemand in de politiek is die nog nooit een fout heeft gemaakt. Maar als je dat weet: wat doe je dan? Spinnen, verdraaien, onder het tapijt vegen, in de doofpot? Of hand in eigen boezem, eerlijk zijn en trek je er lessen uit?

Ik hoop vurig dat brede volkspartijen beter gaan luisteren naar hun achterban, maar ook naar alle Nederlanders. Hou de spreekwoordelijke kikkers in de kruiwagen. Neem signalen vanuit de samenleving serieus, maar bovenal: doe er wat mee. Wees geen Rutte, Hoekstra, Van Nieuwenhuizen of Van Veldhoven, om maar een paar te noemen. Wees gewoon eerlijk, transparant en bovenal betrouwbaar. Dat is alles wat ik vraag.

Ricardo Brouwer is communicatie- en fractiemedewerker van de PvdA in de Provinciale Staten van Gelderland en communicatiemedewerker van PvdA Arnhem.