Netjes of met de harde hand: zelfs bij Tata komt een keer een einde aan het geduld

In het stinkende, lawaaierige en met 24 miljoen inwoners overbevolkte metropool Mumbai zal met gekromde tenen worden gekeken naar de onheilstijdingen die elke dag uit het verre IJmuiden komen.

De hoogste bazen van de Indiase eigenaar Tata zullen bidden zo snel mogelijk te worden verlost van een staalbedrijf dat een eindeloos gevecht moet voeren tegen grafietregens, CO2-heffingen, fijnstofoverlast en EU-mededingingsregels.

Vorige week werd bekend dat de Nederlander Hans Fischer van de ene op andere dag is opgestapt als ceo van Tata Steel Europe, waaronder behalve het Nederlandse staalbedrijf in IJmuiden ook dat in Port Talbot in Wales valt. Nu een fusie met het Duitse ThyssenKrupp en een beursgang niet mogelijk bleken, moet door zijn opvolger, de Duitser Henrik Adam, een andere oplossing worden gevonden.

Mogelijk wordt naar een andere koper gezocht. Omdat de Europees commissaris voor Mededinging niet akkoord zal gaan met een West-Europees bedrijf, ligt een Russisch of Chinees staalconcern voor de hand. Misschien is er een opkoopfonds (private equity) te vinden die bereid is de beide fabrieken – of een van de twee – over te nemen in de hoop die na saneringsoperaties met winst van de hand te kunnen doen.

Maar niet iedereen staat te springen. In 2015 kocht Greybull Capital voor 1 pond de divisie lange producten (vooral bouwstaalproductie) van Tata. Veel plezier heeft Greybull van de aanwinst die de oude naam British Steel kreeg, niet gehad. In mei raakte het bedrijf opnieuw verzeild in een faillissementsprocedure en de Britse regering denkt zelfs over nationalisatie.

Tata Steel in IJmuiden is een van de meest innovatie en ook schone staalproducenten in de wereld. Maar staal –maken en dat kan niet zonder kolen – is nu eenmaal een vies proces. Het is een publiek geheim dat binnen de werkgeversorganisatie VNO-NCW een deel het niet zo erg zou vinden als op de plek van het staalbedrijf in IJmuiden in de toekomst een hightech-campus zou komen. Dat zou een reductie van 10 procent op de industriële CO2-uitstoot opleveren van Nederland.

Sluiting kost direct negenduizend banen. Indirect zouden onder toeleveranciers nog eens 18 duizend banen verloren gaan. Maar sommige VNO-leden vinden dat er maar een keer door de zure appel heen moet worden gebeten omdat Tata – zelfs als CO2-besparende innovaties zoals Hisarna succesvol zijn – voor overlast zal blijven zorgen.

De familie Tata is echter niet erg goed in saneren en ontslaan. Het stuit tegen de principes van de Parsi-familie die maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel heeft staan en goed voor de werknemers en de buitenwereld wil zorgen.

Maar zelfs bij Tata komt een keer een einde aan het geduld. Het concern wil bij voorkeur netjes worden verlost van zijn Europese activiteiten. Als het niet anders kan moet het met de harde hand gaan.