Nederlandse auteurs hebben niks meegemaakt

De krant constateert met zorg dat Nederlandse fictie het slecht doet. De Engelse doet het daarentegen steeds beter.

Voor wie zich afvraagt waarom: ­Nederlandse auteurs hebben, excuus voor het taalgebruik, doorgaans geen reet meegemaakt en schrijven over de muizenissen van mensen die dat ook niet hebben. Kijk naar de grote Engelse auteurs uit de 20ste eeuw. Ze hebben in loopgraven gestaan, zijn getorpedeerd, uit de lucht geschoten of hebben in het inlichtingenwerk gezeten. Dat levert pas goede literatuur op.

Goed, maar Hilary Mantel dan? Die heeft tenminste geschreven over mannen en vrouwen die op de brandstapel zijn gegooid, op het hakblok zijn geëindigd of van wie het gespietste hoofd door kraaien is uitgepikt. Dus geplaagde uitgevers, doe al die zieleknijpers de deur uit en ga op zoek naar auteurs met een glazen oog of een prothese.
Marcel Hendriks, Oosterbeek

Doorvragen

Laurens Verhagen schrijft in zijn artikel over ChatGPT dat we niet te hoge verwachtingen moeten hebben van deze software. Als voorbeeld neemt Verhagen een vraag die de chatbot werd gesteld: ‘De moeder van Piet heeft vier kinderen. Drie heten Sophie, Anna en Sem. Hoe heet de vierde?’ ChatGPT had daar geen antwoord op.

Misschien had de vraagsteller nog even moeten doorvragen. Op een soortgelijke vraag die ik stelde (‘De vader van Els heeft twee kinderen, Johan en zijn zusje. Hoe heet dat zusje?’), antwoordde ChatGPT dat het onbekend is hoe het zusje van Johan heet, aangezien deze informatie niet verstrekt is in de gegeven stelling.

‘Goed lezen!’ schreef ik terug. ‘Sorry, ik begrijp uw vraag nu beter’ reageerde het programma. ‘Het zusje van ­Johan heet Els.’ Toch best slim.
Frans Pels, Wijk bij Duurstede

Tegeltje

De column van Sander Donkers wist me te raken met slechts drie regels: ‘Geluk is een uitzicht op een weg zonder beer. Wijsheid het besef dat die beer vermoedelijk vlak om de hoek zijn klauwen aan het bijvijlen is. De kunst is om naar de weg te blijven kijken, zonder te speuren naar de beer.’

Mag ik dit op een tegeltje laten ­afdrukken en in mijn dagelijkse ­gezichtsveld ophangen? Ik zou Donkers eeuwig dankbaar zijn.
Yvonne Lucas, Dordrecht

Historicus Rutte

Hardnekkig wordt in kranten en tijdschriften geschreven over ‘historicus’ Rutte. Zo ook weer door Martin ­Sommer in zijn wekelijkse column. Alsof de titel betekenis heeft voor zijn politiek functioneren als premier of, zoals bij Martin Sommer, verbazing wekt omdat Rutte als historicus ‘iets niet ziet’.

Maar premier Rutte is helemaal geen historicus. Voor zover mij ­bekend heeft hij nooit historisch ­onderzoek gedaan, iets gepubliceerd op dat terrein en is hij niet gepromoveerd. Algemeen bekend is dat ­premier Rutte in zijn jonge jaren ­geschiedenis heeft gestudeerd en na die ­studie op afdelingen personeelszaken is gaan werken.

Het is overigens ook nog maar de vraag of je als politicus beter zou functioneren als je (daarnaast) ook nog historicus bent (geweest). Ik denk dat het beter is om premier Rutte gewoon als politicus te zien, ter vermijding van verkeerde beeldvorming.
Willem van Tongeren, Twello

Seksisme?

In het interview met schrijver Babah Tarawally (V, 30/1) is Cécile Koekkoek van mening dat een zin als ‘haar symmetrische gezicht (...) haar volle ronde borsten, kleine taaie en ronde billen zorgden ervoor dat het bloed richting mijn kruis stroomde’ seksistisch klinkt.

Ik lees hier niet meer dan een beschrijving van het lichaam van een vrouw die bij een man fysiek verlangen opwekt. Daarvan kun je vinden wat je wilt, maar zo gaat het: seks en lust zijn met elkaar verbonden. De aantrekkelijkheid van een lichaam maakt daar mede deel van uit. Het heeft niets met ongelijkheid te maken.
Fons Bouchier, Naarden

Compliment

Volledig eens met de kritiek van Julien Althuisius op de complimentjes van LinkedIn. Ook ik krijg met enige regelmaat de stimulerende mededeling van het platform dat ik ‘goed op weg ben met mijn carrière’.

Ik ben inmiddels bijna negen jaar met pensioen.
Tijs Rolle, Leusden

Open dag

De column van Teun van de Keuken over middelbare scholen die je bedonderen met open dagen, bracht me terug naar 1988. We zochten een middelare school voor onze dochter en kwamen terecht op de open dag van een gymnasium. Omdat ik zelf een niet-examenvak doceer, was ik vooral geïnteresseerd in de aandacht die het kennisinstituut geeft aan zulke vakken. Toen onze aandacht bij het muziekvak viel op een enorme batterij aan gitaren, was de schoolkeuze wat mij betreft snel gemaakt.

Mijn dochter heeft in de zes jaar op dat gymnasium nooit een gitaar gezien of bespeeld.
Paul Janmaat, Egmond

Luxewagen

Eind 2022 werd met grote trots de productie gestart. De revolutionaire elektrische luxewagen, met zonnepanelen op het dak en de motorkap, zou de autowereld op zijn kop zetten. Het zou een weg uit de klimaatcrisis bieden. Maar na slechts twee maanden moest Lightyear de productie en verkoop staken. Bij het bedrijf met de allereerste zonneauto die niet opgeladen hoefde te worden, werd de stekker eruit getrokken.

Je zou denken dat hierover in mineur werd gesproken, maar zie de reacties en het tegendeel is het geval. De een noemt het een megalomaan project dat gedoemd was te mislukken. De ander stelt dat vanaf het moment dat er overheidsgeld in werd gestoken, je wist dat het fout zou gaan. En uitgerekend MT/Sprout – het zelfbenoemde platform voor ondernemers achter snelgroeiende start-ups – beweerde dat Lightyear ‘fake it until you make it’ tot kunst had verheven.

Het is illustratief voor het totaal vertekende beeld dat dit land van zichzelf heeft. We denken dat we bekendstaan om die vernuftige ondernemersgeest. Maar juist die kleinzerige ‘steek je kop niet boven het maaiveld’, leedvermaakgedreven afgunst is écht tekenend voor onze cultuur. We leven in een land waarin de gemiddelde Nederlander er haast van geniet om een baanbrekende ondernemer uit de bocht te zien vliegen.

Maar als wij als volk ondernemers die hun nek durven uit te steken niet bewonderen, maar nog een kopje kleiner maken, dan is het niet gek als niemand de sprong meer waagt. Laten we daarom als samenleving niet enkel bij de grote successen, maar ook juist bij de mislukte pogingen applaudisserend langs de zijlijn staan.

Je kunt simpelweg niet vragen om baanbrekende innovaties door buiten de box te denken, maar tegelijkertijd wel verwachten dat alles foutloos binnen de lijntjes verloopt.

Het is de hoogste tijd dat we afscheid nemen van deze schizofrene houding. Want doen we dat niet, dan zijn de oplossingen voor de problemen die ons tegemoetkomen nog ‘lichtjaren’ van ons vandaan.
Jona van Loenen, Rotterdam