Nederland bestaat
Op een doordeweekse politieke dag gaat het dezer dagen in Den Haag over de toonhoogte in het Marokkanendebat, over kamerbrede of landelijke hysterie, over kiezers die ‘het benauwde midden’ verruilen voor de extremen links en rechts.
Kortom het lijkt nogal eens op het einde der tijden, voor Nederland dan.
Maar dan gaat de stormbal de lucht in voor een echte financieel-economische crisis, en die legt een oudere laag bloot. Neem het optreden van Nout Wellink, president van De Nederlandsche Bank, afgelopen zondag in het tv programma Buitenhof. Daar zat de zelfbewuste gedecideerdheid van de Heeren Zeventien – even 16,8 miljard uitgegeven om het Nederlandse bankwezen te redden, ‘samen met de minister’. Wellink was het toonbeeld van degelijkheid van een oude elite. Daar zat vierhonderd jaar financiële expertise. Nu even geen onafzienbaar gehannes over een rookverbod, kilometerheffing of inburgeringscontract. Als het écht gaat spannen, zijn de zaken in een vloek en een zucht geregeld.
Het lijkt vanzelfsprekend. Lijkt. Vergelijk de gang van zaken met die in België. Daar maakt men zich boos over de roof door Nederland van de Fortis-kroonjuwelen. Wat konden de Belgen ertegenover stellen? Waarom deden ze niet een beter bod of werd het Belgische Fortis-deel niet óók genationaliseerd, maar aan BNP Paribas verpatst voor een bodemprijs? Vanwege het verschil tussen Nederland en België. Nederland is een betrouwbaar merk – binnen een dag kon 8 miljard worden geleend voor de aanbetaling. België heeft te kampen met een verdeeld huis, met inflatie, werkloosheid en een forse staatsschuld. Geen gemakkelijke lening voor België.
Niet voor niets horen de Belgen bij de grote liefhebbers van Europa. Maar de reflex van-Europa-moeten-we-het-hebben, blijkt vooralsnog weer eens de mooie droom van de lui die zelf niet over een stevige overheid beschikken. Dat is les twee van deze crisis: als de golven hoog gaan, rent iedereen zo snel de beentjes hem dragen kunnen, naar de nationale staat. Die leek zo achterhaald, vanwege verdwijnende grenzen en globalisering. Nu blijkt de staat springlevend en nog altijd de belangrijkste verdedigingslinie als een lelijke crisis verwoestingen dreigt te trekken. Ik ben geneigd te zeggen, na het optreden van Wellink zondag, laten we zorgen dat het zo blijft.
Martin Sommer
