Monica Lewinsky is zeker slachtoffer, alleen niet van Bill Clinton

De VPRO zond de afgelopen weken The Clinton Affair uit, een documentaire over de affaire die toenmalige president Bill Clinton aanknoopte met een stagiaire in het Witte Huis en die bijna tot zijn val leidde. De documentaire is een prachtig tijdsdocument en alleen al het bekijken waard om de grote blazers in felle kleuren die Hillary Clinton en haar team van louter vrouwen dragen en die nu weer helemaal in de mode zijn.

Maar The Clinton Affair is natuurlijk meer dan dat. Loes Reijmer schreef in de voorbeschouwing in deze krant dat de documentaire het slotstuk is van de rehabilitatie van Monica ­Lewinsky. Die begon in 2014 met een essay in Vanity Fair en werd gevolgd door haar TED-talk in 2015. Lotfi el Hamidi, die de documentaire voor NRC Handelsblad bekeek, vindt dat Lewinsky er helemaal bovenop is ­gekomen.

Dit weekend vereenzelvigde ­Lewinsky zich op Twitter met de slachtoffers van Jeffrey Epstein, de ­financier die vastzat op beschuldiging van grootschalig kindermisbruik en dit weekend levenloos in zijn cel werd aangetroffen. Dat ­Lewinsky zich ongegeneerd kan ­profileren als slachtoffer, niet alleen van een rechts complot en seksistische mediahetze maar ook van seksueel misbruik, toont aan dat de ­documentairemakers weinig journalistiek te werk zijn gegaan.

Zo vertelt Lewinsky hoe ze als ­stagiaire verliefd werd op de president. Ze werkte in de Eisenhower Building achter het Witte Huis en zag Clinton slechts incidenteel bij publieke evenementen. Dat veranderde tijdens de government shutdown in 1995. In die periode leunde het Witte Huis vooral op de onbetaalde stagekrachten zoals Lewinsky, die daardoor dicht in de buurt van de president kon komen.

Bij een zo’n gelegenheid merkte Lewinsky dat haar string boven haar broek uit piepte. Om de president uit te dagen, liet ze het zo. Toen zij en Bill Clinton later alleen in het kantoor van de stafchef stonden, flapte Lewinsky eruit dat ze verliefd op hem was. Is het Bill Clinton aan te ­rekenen dat zich daarna een seksuele relatie ontspon? Zijn vrouwen in de context van #MeToo ontoerekeningsvatbaar? En is dat vooruitgang?

De inmiddels 46-jarige Lewinsky zegt in de documentaire dat ze destijds uit had moeten gaan met leeftijdgenoten in plaats van ieder weekend zitten wachten of de president haar gezelschap zou blieven. Maar als Lewinsky een 22-jarige was geweest die liever met leeftijdgenoten op stap was gegaan, dan had ze dat destijds wel gedaan. Revealed preferences, noemen economen dat.

Toen Monica al te opzichtig stond te posten bij de Oval Office vonden de directe medewerkers van Clinton het tijd worden om haar over te plaatsen naar het ministerie van ­Defensie. Lewinsky dacht dat de overplaatsing tijdelijk zou zijn en dat ze terug kon komen na de verkiezingen. Toen ze doorkreeg dat een ­terugkeer naar het Witte Huis en een hervatting van de relatie er niet in zat, maakte ze haar ongenoegen in een brief aan de president duidelijk kenbaar.

Dat was ook het moment waarop Lewinsky alles aan Linda Tripp vertelde, een 25 jaar oudere collega op het ministerie van Defensie en niet een natuurlijke bondgenoot. Als je zo’n explosief verhaal aan voldoende mensen vertelt in Washington, komt het vanzelf een keer uit. Dat moet ­Lewinsky zelf ook hebben bedacht, hoe onbewust ook. Dat Lewinsky de jurk met presidentieel sperma niet alleen koesterde maar het bestaan ervan ook nog eens met Tripp deelde, suggereert dat Lewinsky wilde dat de affaire ontdekt zou worden.

Ik wil op geen enkele manier ­vergoelijken wat er vervolgens met Lewinsky is gebeurd. De behandeling door de speciaal aanklager ­Kenneth Starr, die Lewinsky’s eigen moeder en haar beste vriendin tegen Lewinsky liet getuigen, was barbaars en de behandeling in de media was niet veel beter. Dus Lewinsky is zeker slachtoffer, alleen niet van Bill ­Clinton.

Uit de documentaire blijkt dat Clinton heel attent was voor ­Lewinsky zolang de affaire duurde. Wat zal Bill zich belazerd hebben ­gevoeld toen bleek dat Monica de ­intiemste details met een wildvreemde had gedeeld.