Met frisse moed de toekomst tegemoet? Dan dient de pechgeneratie te worden gecompenseerd

Vertrouwen

In 2017 ging mijn hoogbegaafde 16-jarige zoon studeren. De kinderbijslag die je normaal tot je 18de ontvangt, verviel. Hij had immers recht op studiefinanciering. Dat kinderbijslag een gift was en studiefinanciering een lening, maakte geen verschil.

Zes jaar verder is mijn zoon nog niet klaar met zijn studie. De coronajaren hebben erin gehakt. In tegenstelling tot zijn broertje zal hij geen plezier meer hebben van de heringevoerde basisbeurs. In de Volkskrant las ik dat ouders bijspringen om hun ene kind te helpen dat veel meer financiële pech had dan hun andere kinderen. Fijn als dat kan. Kansenongelijkheid door overheidsbeleid is precies het tegenovergestelde van wat men tegenwoordig zegt te willen bereiken.

Uitzicht op een gebrek aan goede basisvoorzieningen zoals woonruimte en de mogelijkheid een hypotheek te krijgen, maakt dat jongeren zich buiten de maatschappij voelen staan en dat het vertrouwen in de overheid slinkt. Boetes voor het overtreden van de avondklok in coronatijd hielpen ook al niet mee.

Het is niet alleen voor de jongeren zelf, maar voor de hele maatschappij belangrijk dat ze de toekomst met frisse moed tegemoetzien. Het gebrek aan compensatie voor het per ongeluk net in de verkeerde periode zijn gaan studeren, is ongekend hard. Het ruimhartig compenseren van deze pechgeneratie, die het slachtoffer is van beleid dat met de kennis van nu terecht wordt teruggedraaid, is geen weggegooid geld.
Justine Zuidgeest, Heemstede

Omdenken

In de discussie over de compensatie voor alle studenten van de pechgeneratie stel ik voor te kiezen voor omdenken. Het zou moeten gaan om gelijke kansen in het leven en dus om het gelijktrekken van studieleningen van verschillende generaties studenten. De pechgeneratie blijft achter met gemiddeld hogere leningen dan andere studenten.

We zouden dat in twee stappen kunnen aanpakken. Na de studie kunnen studenten hun lening in één keer aflossen met korting. Dit is bijvoorbeeld interessant voor studenten die aanvankelijk voluit leenden om later een huis te kunnen kopen. Dat bleek een wassen neus vanwege zwaarwegende consequenties voor de hoogte van een hypotheek. Win-win.

Dan stap 2: het verlagen van de studielening van de rest van de pechgeneratie tot een equivalente lening in het stelsel met de basisbeurs. Dus ten minste een verlaging met de hoogte van de basisbeurs voor het aantal gestudeerde jaren. Gerechtigheid.

Omdenken dus: richt je niet op gelijkheid, iedere student dezelfde compensatie. Studenten zonder schulden hebben die compensatie niet nodig. Maar richt je op ongelijkheid in de discussie over compensatie. Om zo gelijke kansen in de toekomst te creëren voor iedereen.
José van der Hoeven, Gouda

Nieuwe argumenten

Een hele pagina krijgt universitair docent Peter van der Heiden in de Volkskrant om te pleiten voor een ruimhartige compensatie. Hij vindt dat het kabinet ‘een grove, slecht onderbouwde, onrechtvaardigheid begaat’. Nergens kom ik nieuwe argumenten of inzichten tegen. Ook geeft hij niet aan hoe een dergelijke compensatie eruit moet zien. Erger: ook het, op deze wijze voor mij onbegrijpelijk geformuleerde, argument dat dit studenten ‘op nóg grotere afstand van de woningmarkt zet’ komt weer tevoorschijn.

Op dit laatste ging onderwijsminister Dijkgraaf in tijdens de discussie na zijn Kohnstamm-lezing in november vorig jaar. Hij wees op de positie van ‘de andere helft van de maatschappij’. Inderdaad vmbo’ers en andere lageropgeleiden, vaak al werkend op hun 16de, staan al jaren ‘op afstand van de woningmarkt’. Voor hypotheken komen zij niet in aanmerking en de wachttijden voor sociale huur zijn eindeloos. Maar daarover zwijgt Van der Heiden zoals hij ook zwijgt over studenten die willens en wetens hun studieschuld tijdens de periode van het leenstelsel hebben laten oplopen. Ook toen gold al ‘geld lenen kost geld’.
Henk Jan Gortzak, Haarlem

Zo is het leven

Zoals het er nu naar uitziet, komen er wijzigingen in de basisbeurs en daarmee in het leenstelsel. In één gezin kan dat een fors verschil betekenen tussen het ene en andere kind. Niet eerlijk, vinden ouders en jongeren.

Laat ik iedereen dan maar meteen uit de droom helpen: het leven is nooit eerlijk. Tussen mijn oudste broer en mijn jongste zus zit een leeftijdsverschil van twintig jaar. Ik hoef niemand uit te leggen dat (nog los van de financiële kant) er bij de eerstgeborene andere (leef-)omstandigheden waren dan bij de laatste. Dat kun je mijn ouders, maar ook de overheid niet aanrekenen. Of moet mijn oudste broer nu ook compensatie krijgen, omdat er in zijn jeugd nog helemaal geen studiebeurs bestond?
Lea van Someren, Utrecht