Lubbers draait
Naarmate de mogelijkheden op een regeer- en gedoogakkoord tussen VVD, CDA en PVV toenemen, groeit het verzet in de CDA-achterban. Aan de rij prominenten die zich de afgelopen dagen tegen gedoogsteun door de PVV verklaarden, voegde zich donderdag een heel pikante toe: oud-informateur Ruud Lubbers. In twee brieven aan CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen en partijvoorzitter Henk Bleker, waarop de Volkskrant de hand wist te leggen, verklaart hij dat de kabinetsvariant die op nota bene zijn advies wordt onderzocht, er niet moet komen. Van ‘ja, mits’ heeft zijn standpunt ‘zich ontwikkeld’, schrijft hij, tot ‘neen, tenzij’.
Lubbers’ tweede brief is woensdag verstuurd, op de dag waarop partijvoorzitter Bleker een opmerkelijk optreden ten beste gaf in het tv-programma Knevel & Van den Brink. Lubbers blijkt zich grote zorgen te maken over het islamstandpunt van de PVV en vreest dat de vrijheid van godsdienst ook bij de VVD in het geding is. Dat verklaart waarom Bleker op tv sterk de nadruk legde op een kabinet dat ‘samenbindend’ zou moeten zijn ‘voor alle Nederlanders’. Terwijl sinds drie weken duidelijk is dat onder leiding van informateur Ivo Opstelten (VVD) wordt gewerkt aan een kabinet dat niet binden, maar bezuinigen als hoofddoel heeft.
Bovendien is ook van meet af aan bekend dat binden niet het handelsmerk van PVV-leider Wilders is. Die gedijt bij polariseren en opereert volgens geheel eigen spelregels, zoals donderdagochtend onmiddellijk bleek. Zonder zich al te zeer te bekommeren om de risico’s voor het formatieproces, zoals andere politici zouden doen, noemde hij Bleker een ‘zeurpiet’ die er beter aan deed een poosje met vakantie te gaan.
Het is verstandig dat Bleker donderdag de oproep van Lubbers om een time-out in de formatie onmiddellijk van de hand wees. Oud-informateurs kunnen niet mee-onderhandelen en vroegere partijcoryfeeën al evenmin. Invloed uitoefenen mogen zij wel, zoals eerder onder meer oud-premier Dries van Agt probeerde. Uit de tekst van Lubbers spreekt frustratie over het niet gehoord worden door de fractieleden. Maar het is belangrijk te beseffen dat juist zij op 9 juni zijn gekozen. Oud-prominenten – hoe groot ook hun verdiensten – zijn dat niet.
