Opinie
Kritiek op zedenpolitie mist onderbouwing
Er is geen 'cultuur van ongeloof' bij aangiften in zedenzaken, maar juist het tegenovergestelde: teveel geloof aan valse aangiften.
Het is wijs dat de politie aangiften van zedenzaken kritisch benadert, zeker als de aangifte merkwaardige feiten bevat zoals het verhaal van Anke Laterveer. Helaas denkt Nationaal Rapporteur Corinne Dettmeijer hier anders over: een kritische benadering zou een drempel opwerpen voor het doen van aangifte.
De casus van Laterveer is een goed voorbeeld. Zij vertelde recent bij Pauw dat ze in haar huis was aangerand door een man met wie ze een internetdate had. Na de aanranding was die man naakt in haar bed in slaap gevallen. Hoewel het levende bewijs slapend in haar bed lag, was het echter niet in haar opgekomen om de politie te bellen noch haar buren of vrienden te laten komen of zelfs maar een foto van hem te maken. Uiteindelijk doet ze aangifte maar de politie besluit de man niet meer te horen. De boodschap van Anke Laterveer: je wordt als vrouw niet serieus genomen door de politie. Het is toch echter merkwaardig dat ze de politie verwijt niets te doen terwijl ze zelf zo opzichtig nalaat de politie enigszins te helpen bij het onderzoek.
Desalniettemin wordt haar verhaal door velen als representatief gezien: de politie doet onvoldoende met aangiftes van aanrandingen. SP-kamerlid Nine Kooiman stelde direct Kamervragen: waarom schiet de hulp van de politie te kort bij slachtoffers van seksueel geweld? Vrouwen voelen zich niet serieus genomen, aldus Nine Kooiman en verwijst hiervoor slechts naar het verhaal van Anke Laterveer.
Kritiek op onderbouwing mist onderbouwing
Anke Laterveer schreef een reactie op dit opinieartikel van Bart Swier. Lees hier haar blog: 'Hij doet aannames die volkomen onjuist zijn en die hij, door zich zelfs maar oppervlakkig te verdiepen in mijn verhaal, had kunnen voorkomen.'
Culture of disbelief
Er wordt meer kritiek geleverd op de politie, bijvoorbeeld door de Nationaal Rapporteur Seksueel Geweld, Corinne Dettmeijer. Begin dit jaar schrijven onderzoekers van de Rapporteur over de culture of disbelief bij de politie als het gaat om aangiftes van zedenzaken. Bij de politie zou de overtuiging heersen dat valse aangiftes veel voorkomen, hetgeen leidt tot het wantrouwen van slachtoffers.
Half oktober reageert de politie getergd: er is geen enkele onderbouwing voor die 'culture of disbelief'. Op 16 oktober moet Dettmeijer in een tweet erkennen dat deze term 'ongelukkig is gekozen'. Een excuus aan de politie voor deze harde ongefundeerde aantijging kan er kennelijk niet vanaf.
Er is inderdaad geen enkele grond om aan te nemen dat de politie aangiftes niet serieus neemt vanuit het idee dat er vaak sprake is van valse aangiften. Dat is ook mijn 18 jaar durende ervaring met zedenzaken als advocaat en rechter. Er is eerder sprake van het tegenovergestelde: als het mis gaat in zedenzaken dan is dat omdat de politie onvoldoende kritisch is geweest over de aangifte.
Dramatische gevolgen
Zie bijvoorbeeld mijn cliënt in de Bredase zedenzaak die jaren zijn kinderen niet heeft mogen zien als gevolg van een evident valse aangifte. Minister Opstelten heeft uiteindelijk in de Tweede Kamer zijn excuses aangeboden voor het blind volgen van deze valse aangifte door de politie. Zie ook een vonnis van de rechtbank Breda van 3 november waarin de rechtbank vaststelt dat de aangifte niet waar kan zijn en door de politie onvoldoende kritisch is onderzocht.
Dat valse aangiften in zedenzaken voorkomen is een feit, alleen Dettmeijer wil er niet aan. Er zou slechts in een zeer klein percentage sprake zijn van aantoonbaar valse aangiftes. Deze stelling van Dettmeijer is misleidend want als 1 procent van alle aangiften aantoonbaar vals is, wil dat niet zeggen dat de overige 99 procent van alle aangiften waar zijn. In de literatuur wordt geschreven dat het om 5 procent van de aangiftes gaat. De meldingen vallen hier dus nog niet onder!
Gelet op de dramatische gevolgen die een valse aangifte heeft voor de verdachte in kwestie, is er alle reden voor de politie om neutraal kritisch te zijn bij aangiftes. De Nationaal Rapporteur daarentegen stelt dat de waakzaamheid door de politie voor een valse aangifte een drempel zou zijn voor het doen van aangiftes. Wederom is dit een stelling die op geen enkele wijze onderbouwd wordt.
Ik concludeer dat er weinig gegronde reden is om de politie te verwijten dat vrouwen niet serieus genomen worden bij het doen van een aangifte van een zedendelict zoals nu gebeurt door SP-kamerlid Kooiman - op grond van het enkele merkwaardige verhaal van Anke Laterveer - en de Nationaal Rapporteur. Een neutraal kritische benadering door de politie is van belang voor zowel aangeefster als de verdachte.
Aanvullingen en verbeteringen: In de tweede en de derde alinea stond de naam Anke Laterveer verkeerd gespeeld. Dit is aangepast.
In bovenstaand opiniestuk wordt onbedoeld een onjuiste indruk gewekt van het optreden van Anke Laterveer bij talkshow Pauw. In tegenstelling tot wat de auteur suggereert, heeft Laterveer de politie wel vrij snel gebeld nadat ze was aangerand. Volgens de auteur gaf ze de boodschap: 'je wordt als vrouw niet serieus genomen door de politie'. Dit is een interpretatie, Laterveer heeft dit niet gezegd.
