Klimaathysterie

Het pleit de makers van de fouten niet vrij, maar de huidige ophef staat inmiddels in geen verhouding meer tot de ernst van de gesignaleerde onjuistheden. Om alle kritiek op waarde te kunnen schatten, is het van belang hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden. De hoofdzaak is de relatie tussen de toegenomen concentratie kooldioxide (CO2) in de atmosfeer en de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde. Over die relatie bestaat geen twijfel.

Discussie is er vooral over de gevolgen van de klimaatverandering. Daar is nog altijd sprake van onzekerheden en bestaat de kans dat voorspellingen niet helemaal kloppen. Bovendien lopen de effecten per regio sterk uiteen en is niet lang niet overal onderzoek gedaan.

Het IPCC, dat zelf geen onderzoek doet, maar het werk van honderden wetenschappers van over de hele wereld periodiek beoordeelt en bundelt, maakt om die reden ook gebruik van niet-wetenschappelijk getoetste waarnemingen. De onjuist gebleken informatie over de Himalayagletsjers heeft de vraag opgeworpen of dat verstandig is. Het vergroot de kans dat ook minder betrouwbare informatie in de rapporten terechtkomt, al was het maar om tegemoet te komen aan de politieke roep om duidelijkheid.

Vorige week ontstond ophef over foute cijfers over het deel van Nederland dat beneden de zeespiegel ligt en dus gevaar loopt bij overstromingen. Een verkeerde optelsom die zo knullig was dat kwade opzet bij voorbaat kon worden uitgesloten. Voor de klimaatsceptici vormde dit geen beletsel de integriteit van de wetenschappers opnieuw in twijfel te trekken. Helaas liet ook minister Cramer van Milieu zich hierdoor onder druk zetten en noemde zij het onacceptabel als nog meer onjuistheden zouden worden gevonden. Een irreële eis die zich makkelijk tegen haar kan keren. Uiteraard is het zaak fouten zoveel mogelijk te voorkomen, maar foutloze wetenschap bestaat niet.

De controverse rond het klimaat maakt duidelijk dat het afbrokkelende gezag van de instituties ook de wetenschap treft. Onderzoekers zullen zich meer dan voorheen de kritiek van buitenstaanders moeten laten welgevallen. Wil het IPCC zich hiertegen kunnen wapenen, dan is meer openheid over de gevolgde werkwijze noodzakelijk en moet een kritische beoordeling van de verzamelde gegevens zijn gegarandeerd.

Tegelijkertijd zal de wetenschap meer afstand tot de politiek moeten bewaren en duidelijk moeten maken dat misschien wel nooit met honderd procent zekerheid zal kunnen worden gezegd hoe snel de gletsjers smelten en met hoeveel meter de zeespiegel wanneer zal stijgen. Het is uiteindelijk aan de politiek de risico’s te wegen en al dan niet te besluiten tot voorzorgsmaatregelen.