‘Kan een vrouw met twee kleine dochters Duitsland wel leiden?’

Gewend aan een vrouw, ja. Maar niet aan een moeder, blijkt nu Annalena Baerbock van de Groenen haar zinnen heeft gezet op het kanselierschap. Die ambitie is realistisch, want haar partij voert in de peilingen een nek-aan-nekrace met de CDU om de koppositie. En Baerbock is dus moeder, van twee dochters van 4 en 9 jaar. Dochters die ze vaak noemt tijdens het presenteren van haar politieke plannen, over onderwijs, over het klimaat of over het belang van Europese samenleving. En precies dat veroorzaakt in de Duitse media al een maand lang kortsluiting en ongemak.

Want iemand die familie en beroep combineert, even terloops als nadrukkelijk, dat is in Duitsland ongebruikelijk. Sowieso was de laatste bondskanselier met kinderen al een poosje geleden. Merkel gold weliswaar volgens sommigen als ‘Mutti’ van alle Duitsers, maar heeft geen eigen kinderen en haar voorganger Gerhard Schröder (SPD) evenmin. Helmut Kohl had twee zonen, die hun vader toen hij nog leefde verweten dat hij nooit thuis is geweest. En als hij dan thuis was, moesten ze altijd als een perfect gezinnetje-in-lederhosen op de foto voor hun vakantiechalet.

Loodzware mythe

Vaders wordt zoiets snel vergeven, maar rond het moederschap hangt in Duitsland al eeuwen een loodzware mythe die in het kort neerkomt op de diepgewortelde overtuiging dat góéd moederschap zich slecht laat combineren met andere serieuze opgaven, zoals een betaalde baan. Wie dat wel doet, krijgt al gauw het middeleeuws klinkende verwijt naar haar hoofd ‘een ravenmoeder’ te zijn. Overigens bestaat deze overtuiging bij vrouwen minstens zo sterk als bij mannen – wat wellicht wijst op een soort patriarchaal stockholmsyndroom.

Terug naar Baerbock. ‘Moeder en kanselier, kan dat’, kopte Die Welt vlak na de bekendmaking van haar lijsttrekkerschap, eind april. Een verslaggever van het actualiteitenblad Stern vroeg of ze er wel bij stil had gestaan hoe dat samen zou gaan, moeder zijn en regeringsleider?

Op Twitter kreeg een onbekende jonge man 14 duizend likes voor de zin ‘Bondskanselier is geen deeltijdbaan’ en Oskar Lafontaine, voormalig SPD-minister van Financiën, later oprichter van Die Linke, nu politiek dwaallicht, schreef op zijn Facebookpagina dat de voorstelling van Baerbock als kanselier hem ‘horror’ lijkt. Waarom? ‘Alleen voor de fractie gewerkt te hebben en twee kinderen op de wereld hebben gezet is onvoldoende kwalificatie.’

‘Mutti-tasking’

Rond die tijd klonk ergens de bel voor de tweede ronde. De publicitaire tegenaanval, met koppen als: ‘Kanselier en moeder, nou en?’ (Bayerische Rundfunk) of ‘Kanselierskandidaat Baerbock en de terugkeer van de mythe van de ravenmoeder’ (Der Spiegel). Of, een column in de Berlijnse krant Der Tagesspiegel: ‘Kanselier Annalena Baerbock, ‘Mutti-tasking’ in de beste zin van het woord’.

Op de economiepagina’s van Die Zeit verscheen een stuk met de strekking dat Baerbock, die uit eigen corona-ervaring weet hoe ingewikkeld het is om thuis te werken met kinderen, er eindelijk voor zou kunnen zorgen dat de Duitsers een realistische en ontspannen omgang met de combinatie werk en ouderschap zullen vinden. Misschien is de vraag hoe kanselier en moeder zijn samengaan helemaal niet zo achterlijk, stelt de chef literatuur van Die Welt in een essay. ‘De vraag negeren zou de vrouw terugwerpen in de oude rol van degene die moet kiezen: het een óf het ander.’

Begin deze week zei Baerbock in een interview door de commerciële zender Pro 7 dat haar man zijn baan opgeeft als zij inderdaad regeringsleider wordt, of minister. Meerdere media vonden dat aanleiding voor een persalarm. Een droge reactie op Twitter: ‘O, ik dacht al dat ze de kinderen uit zouden zetten in de natuur.’