Juist omdát corona zich tot endemie ontwikkelt, moet de samenleving van het slot

Nog even volhouden. Samen naar de eindstreep. Met dit soort bemoedigingen proberen politici de burgers nog even bij de les te houden. Als corona niet in de zomer kan worden verslagen of gemarginaliseerd, gebeurt dat wel in het najaar. Of in de winter. Nog even volhouden dus.

De vraag is niet alleen of die benadering van het probleem nog wel effectief is – de aanzwellende roep om meer bewegingsvrijheid doet vermoeden van niet – maar ook of ze wel recht doet aan de aard van corona. Het wordt steeds waarschijnlijker geacht dat corona, net als andere luchtwegvirussen, onder ons zal blijven. Misschien niet in de ontregelende vorm van dit moment, maar wel als endemische ziekte die – net als de griep – geregeld venijnig de kop kan opsteken, en ertoe zal leiden dat voorzieningen waarvan we nu nog aannemen dat ze tijdelijk zijn een permanent karakter zullen krijgen: testen, screenen, vaccineren, bepaalde leefregels in acht nemen.

Hoe de overgang van pandemie naar endemie verloopt, hangt af van de mate waarin covid-19 muteert, de duur van de immuniteit bij mensen die zijn besmet of gevaccineerd, en de snelheid waarmee vaccins wereldwijd kunnen worden toegediend. Van alle landen moet 85 procent nog beginnen met vaccineren.

‘Misschien wordt het virus wel nooit echt mild’, zei Jacco Wallinga, hoofd van de afdeling Modellering Infectieziekten bij de RIVM, zaterdag in NRC Handelsblad. Dit zou niet alleen betekenen dat de gezondheidszorg moet worden ingericht op de eventualiteit, of waarschijnlijkheid, van periodieke corona-uitbraken, maar ook dat de samenleving meer gelaten (of ontspannen) zou moeten omgaan met corona als nieuwe en blijvende doodsoorzaak.

Een endemische ziekte rechtvaardigt niet de permanente begrenzing van burgervrijheden. Althans: niet in samenlevingen als de onze. Maar zelfs autocratieën als China zullen niet blijvend kunnen voorkomen dat covid-19 slachtoffers maakt, schreef The Economist deze week. Het pleidooi van de gelegenheidscoalitie Herstel NL voor een gefaseerde heropening van de samenleving kan een begin zijn van een discussie hierover, al zijn de plannen nog onvoldragen.

Niet ondanks stijgende besmettingscijfers, maar juist vanwege het endemische karakter van het virus. We zullen ermee moeten leren leven om over te kunnen gaan tot de orde van de dag, al is dat een andere orde dan de orde die we kenden.

Correctie: in een eerdere versie stond dat de plannen van Herstel NL een ‘welwillend’ onthaal verdienen. Om misverstanden te voorkomen - de Volkskrant staat niet achter de plannen van Herstel NL - is de formulering aangepast.