Jonge kinderen worden klaargestoomd voor een bestaan op sociale media

Het precieze aantal kan ik moeilijk achterhalen, maar als ik moet schatten hoeveel foto’s ik het afgelopen half jaar van mijn baby maakte, kom ik uit op zo’n – even rekenen: 182 dagen keer 3 miljoen – 546 miljoen foto’s. Op de helft daarvan heeft hij een schuimrubberen inktvis in zijn mond, daarnaast is er veel aandacht voor de momenten waarop hij zijn Kikker is mijn vriendje-knisperboekje vasthoudt alsof het een klassieker uit de Russische Bibliotheek betreft, en op de rest smeert hij pastinaak in zijn gezicht.

Toen hij nog een embryo was, had ik er al over nagedacht of ik zijn foto’s eventueel online zou willen delen. Niet alle 546 miljoen in elk geval, en niet op openbare profielen. Ik filosofeerde ook alvast over zijn eigen socialemediagebruik, dacht aan alle alarmerende onderzoeken over de invloed op je zelfbeeld, concentratievermogen en algehele levensgeluk, en hoopte dan weleens dat Silicon Valley tegen die tijd op de bodem van de zee zou liggen. Geen juicekanalen meer, geen cyberpesten, geen desinformatie en geen gespeeld enthousiaste leeftijdsgenootjes die pakketjes vol plastic uit China unboxen. Gewoon weer lekker buiten met een stok achter een hoepel aan rennen.

Het zijn zaken waar ouders tegenwoordig wel over móéten nadenken. Advocaten in het familierecht hebben hun handen vol aan ex-partners die anders denken over Facebookfoto’s en de privacy van hun kroost. Een van de ruzies die de gescheiden Kim Kardashian en Kanye West op Instagram uitvechten, gaat over hun 8-jarige dochter North, die van de een wel en van de ander niet op TikTok mag.

Maar dat kinderen ook indirect worden beïnvloed door sociale media, ook al weten ze nog niet eens van het bestaan ervan, zag ik pas toen de baby en ik op een bankje in de speeltuin zaten. De rondrennende dreumesen, peuters en kleuters waren nog te jong om zelf over likes na te hoeven denken, eventuele nazaten van momfluencers en familievloggers daargelaten. Ze gingen van de glijbaan zoals kinderen sinds de uitvinding van de glijbaan van de glijbaan zijn gegaan.

Dat dacht ik althans even, tot ik iemand mijn naam hoorde roepen. De Lisa in kwestie was een meisje van een jaar of 3 dat het trappetje op was geklommen en nu op het punt stond om naar beneden te roetsjen. Haar vader instrueerde haar even te wachten, pakte zijn smartphone uit zijn zak en riep toen: ‘Ja, kom maar!’ Verderop in het park stond een kleuter herhaaldelijk blaadjes in de lucht te gooien tot haar moeder het gewenste actieshot had.

De kinderen werden klaargestoomd voor een leven zoals dat van hun ouders: een leven dat minder om het nu en meer om de toekomst is gaan draaien, om het bruisende imago van je onlinepersoonlijkheid. Een leven waarin concerten door de schermpjes van telefoons worden bekeken, omdat het likeable content oplevert voor achteraf.

Anders dan de kinderen die we samen bestudeerden doet mijn baby nog maar weinig op commando. Als ik met een felgekleurde vlieg sta te wapperen om er een lachje uit te krijgen, vindt hij dat écht leuk. Hij kan nog niet spelen dat hij speelt. Maar natuurlijk ben ook ik besmet door de voorkeuren van de algoritmen, en geef ik die voorkeuren aan hem door. Onbewust heb ik steeds meer ideeën opgedaan over welke houdingen, blikken, kleuren en settings goed werken. Daar moet haast iets van terug te zien zijn op de 546 miljoen foto’s in mijn camerarol.

En op de ontelbare foto’s die nog gemaakt gaan worden, al zal ik nog beter mijn best gaan doen om de techreuzen voorlopig een beetje uit de buurt te houden. Vertel ik hem zelf wel dat je als tiener echt niet meer met een gezicht vol pastinaak hoeft aan te komen.