Is Grunberg nog een Nederlandse schrijver?

Brief van de dag

Schrijver en columnist Arnon Grunberg wordt Amerikaan en verliest de Nederlandse nationaliteit. Immers, ‘het Nederlanderschap gaat voor een meerderjarige verloren door het vrijwillig verkrijgen van een andere nationaliteit’ (artikel 15 Rijkswet op het Nederlanderschap).

Als de geschiedenis anders was gelopen, had Grunberg ook Cubaan kunnen zijn geweest. Of Canadees. Nationaliteit is buitengewoon arbitrair.

De geschiedenis zal nu zo lopen dat Grunberg na de verkrijging van het burgerschap van de Verenigde Staten geen Nederlander meer zal zijn. De Nederlandse Staat houdt niet van de dubbele nationaliteit en de daaruit zogenaamd voortvloeiende ‘dubbele loyaliteit’. Elke regel kent een uitzondering. Helaas voor Grunberg is het zijn van een succesvol auteur en essayist niet zo’n uitzondering.

Wat betekent dit overigens voor de (wereld)literatuur? Is Grunberg nog een Nederlandse schrijver of moeten we hem vanaf nu onder de Amerikaanse auteurs scharen? Of is Nederlanderschap niet iets wat is gekoppeld aan juridisch Nederlander zijn? Is nationaliteit niet veeleer te definiëren als onderdeel van je identiteit?

Als dat zo is, kunnen we het concept nationaliteit dan niet afschaffen zodat het hebben van een meervoudige nationaliteit geen probleem meer is?

_{Hermie de Voer en Thomas van Houwelingen, advocaten nationaliteitsrecht, Amsterdam}

Engels

Dat oprukkende Engels. Nederlanders die in ­eigen land overschakelen op het Engels worden doorgaans niet gedreven door liefde voor de Engelse taal. Het is gewoon makkelijk en ook wel een beetje stoer: je bent wereldburger. Je hoeft het Engels ook niet echt te beheersen, zolang het maar zo’n beetje duidelijk is wat je bedoelt. ‘Safe the date’ stond er laatst boven een universitaire e-mail. Safe? Save? Wat maakt het uit. Een beperkte woordenschat is genoeg: binnen de universiteit het vakjargon, daarbuiten de cafépraat. Taal is het voertuig van de geest, maar het is wel een krakende wagen geworden. Vertaalt u dit even in het Engels?

_{Ruud Abma, Nijmegen}

Datameisje

Na afloop van iedere Formule 1-race staat, naast de drie snelste coureurs, iemand van het winnende team op het podium. Dit is doorgaans een man. Ik was dan ook aangenaam verrast toen er bij de prijsuitreiking van de Grand Prix van Brazilië van afgelopen weekend, waarin Max Verstappen als eerste eindigde, een vrouw als vertegenwoordigster van het team van Red Bull op het podium aantrad. Tv-commentator Olav Mol gaf aan het ook leuk te vinden dat dit ‘datameisje’ naar het podium mocht. Erg denigrerend, mannelijke teamvertegenwoordigers worden immers nooit ‘jongens’ genoemd.

De Volkskrant kwam met zeer welkome achtergrondinformatie. Het ‘datameisje’ in kwestie blijkt Hannah Schmitz, de op Cambridge in werktuigbouwkunde afgestudeerde racestrateeg van het Red Bull-team. Zij had een zeer belangrijk aandeel in de overwinning van Verstappen door hem laat in de wedstrijd nog een keer banden te laten wisselen.

In dezelfde Volkskrant wordt geschreven over de hardnekkige loonkloof tussen mannen en vrouwen, waarbij vrouwen structureel minder beloond worden voor vergelijkbare prestaties. De oplossing is verre van eenvoudig, maar het zou al helpen als mannen de gelijkwaardigheid van vrouwen nadrukkelijker zouden onderstrepen in plaats van ze bij gebrek aan informatie in de categorie ‘datameisje’ in te delen.

_{Olly Oldhoff, Groningen}

Herdenken

Als geruststelling hoor en lees ik over de mensonterende vernederingen die Excelsior-voetballer Ahmad Mendes Moreira moest ondergaan dat het maar een kleine groep supporters is die zich verlaagt tot dit boreale gedrag. Volgens mij is dat nu juist het erge, de overige 95 procent van de mensen in het stadion laat toe dat hun medemens vernederd wordt. Ontkent. Staat de Hitlergroet toe. Terwijl we toch al 75 jaar bezig zijn met herdenken om te voorkomen?

_{Elly van den Boom, Den Haag}

Verborgen energierekening

Google gaat gamen in de cloud. En nieuwe streamingsdiensten buitelen over elkaar heen. Naast het aloude Netflix bieden onder meer Disney, Amazon en onze eigen NPO Start hun diensten aan.

Maar al die data-opslag en streaming vreten stroom, de cloud hangt als een donkere wolk boven ons energielandschap. Het datacenter van Microsoft in Middenmeer gaat 1,2 tWh per jaar (Terawatt-uur, een Watt met 12 nullen) verbruiken, bijna net zoveel als de NS (in 2016 1,4 tWh).

Het is wel groen, maar vreet aan onze ruimte. Microsoft neemt alle stroom af van het nieuwe windpark Wieringermeer. Dat is met 180 megawatt wel een kwart van het zwaar bevochten windvermogen in de provincie Noord-Holland. Een naastgelegen deel van de polder wordt opgeofferd om de restwarmte van het datacenter te benutten, omdat er geen stad in de buurt is. En Google zit ook niet voor niets bij de windmolens van de Eemshaven.

Streaming is de verborgen energierekening van huishoudens. Alle besparingen met ledlampen en energiezuinige koelkasten worden teniet gedaan met een uurtje per dag streamen. Dat kost tussen 350 en 620 kWh per jaar. Die zien we niet terug op onze energierekening, maar wel in ons landschap met de windmolens in onze achtertuin.

_{Marten van der Gaag, oud-secretaris Borgingscommissie Energie­akkoord bij de SER, Utrecht}