Inflatie raakt vooral de lage inkomens. Daarom is een nivellering in cao’s logisch en wenselijk

Politici, werkgevers en vakbonden moeten behoedzaam opereren om te voorkomen dat de inflatie zich door de economie verspreidt.

De hoop was dat de huidige, hoge inflatie een tijdelijk fenomeen is, direct terug te voeren op de oorlog in Oekraïne die tot fors hogere energieprijzen heeft geleid. Toen de energieprijzen eind vorig jaar begonnen te dalen, dook ook de inflatie naar beneden. De laatste inflatiecijfers, van februari, laten echter weer een kleine, maar zorgelijke stijging zien, een mogelijke indicatie dat het inflatiespook zich minder makkelijk uit de economie laat verjagen dan gedacht.

Politici, werkgevers en vakbonden moeten daarom waakzaam blijven, behoedzaam opereren om te voorkomen dat de inflatie zich door de economie verspreidt. Ze moeten zeker geen olie op het vuur gooien door al te gretig compenserende maatregelen te treffen – zoals de Nederlandse overheid aanvankelijk wel deed, te snel de prijzen te verhogen – wat veel bedrijven nu doen – of de lonen te snel te laten stijgen – wat vooralsnog slechts mondjesmaat gebeurt.

Om met het laatste te beginnen. De inflatie in Nederland is hoog, rond de 8 procent nog steeds, maar niet iedereen lijdt daar even zwaar onder. Het inflatiecijfer is gebaseerd op het uitgavenpatroon van het gemiddelde gezin. Wie relatief veel uitgeeft aan voedsel – dat zijn in het algemeen Nederlanders met een laag inkomen – wordt harder geraakt, omdat de prijzen van voedsel veel harder stijgen dan het gemiddelde. Nederlanders met een koopwoning worden juist minder hard geraakt, omdat ze geen last hebben van stijgende huren.

Het is dus niet nodig om alle lonen te verhogen met het inflatiepercentage, temeer omdat de overheid ook al te hulp is gekomen, waardoor het koopkrachtverlies in veel gevallen lager is dan de inflatie. Bij te ruimhartige compensatie dreigt een loon-prijsspiraal, een langdurige hoge inflatie die ontwrichtend is voor de economie.

Het is terecht dat bedrijven daarvoor waarschuwen, maar het is onbegrijpelijk dat ze tegelijkertijd zo makkelijk de prijzen verhogen of – om de prijsverhoging te maskeren – kleinere hoeveelheden in hun verpakkingen stoppen, zoals afgelopen week bleek. Hiermee verspelen ze hun geloofwaardigheid in de cao-onderhandelingen. Als bedrijven zelf geen serieuze offers brengen, kunnen ze ook geen offers van hun personeel vragen.

Gelukkig zijn er organisaties die het goede voorbeeld geven. In de nieuw afgesloten cao’s wordt steeds vaker een nivellering doorgevoerd. Werknemers met een laag inkomen krijgen er meer loon bij dan werknemers met een hoog inkomen. Chemieconcern DSM begon daar vorig jaar mee, gevolgd door de NS, maar de gemeente-cao gaat daarin het verst. Vuilnismannen en -vrouwen krijgen een loonsverhoging van 12 procent, het kantoorpersoneel moet het doen met 8 procent.

Dat is logisch vanuit het oogpunt van de inflatie die aan de onderkant van de arbeidsmarkt veel harder aantikt, maar ook wenselijk vanuit het oogpunt van rechtvaardigheid. Zwaar, fysiek werk wordt in Nederland te slecht betaald. Dat bleek eerder al op Schiphol, waar de bagagesjouwers genoegen moeten nemen met een uurloon van 12 euro. Het is te hopen dat meer bedrijven dit voorbeeld zullen volgen. Dat is uiteindelijk ook in hun eigenbelang, want het zal steeds lastiger worden om werknemers te vinden die met dergelijke schamele lonen genoegen nemen, zoals Schiphol nu al ondervindt.