Column
Ik verlang niet terug naar de basisschool
Een klassenfoto van lang geleden. De basisschooltijd, ik zal 10 geweest zijn, misschien 11. De jaren negentig verraden zich onmiddellijk: felgekleurde truien, wijde broeken, een analoge tijd. De foto is me digitaal toegezonden, door een meisje dat enkele jaren later, op de middelbare school, zou worden verkozen tot het mooiste meisje van school. (Erg Little Miss Sunshine, maar zo ging het.)
Het herinneren ging vanzelf - alle voornamen kon ik opnoemen, alle gezichten herkende ik, zelfs Eugenio, die dagelijks Daffy Duck nadeed en met het touwtje van zijn jas in het rond sloeg, hij noemde het zijn 'zweepje'. Ik herkende iedereen, met uitzondering van één.
Ik zoomde in, uit, in, uit. Goed, ik wist dat ik het was, ik was immers getagd en het gezicht dat ik zag, kwam wel enigszins overeen met dat op andere foto's van mezelf uit die tijd, maar toch, ik was het niet. De jongen zat op de eerste rij, te midden van vrienden van toen, het haar enigszins wild, een joggingbroek aan, een wat broeierige blik, de armen over elkaar. Achteraf gezien is het een wonder dat hij niet vaker is gepest.
Mensen die terugkijken, kunnen worden onderverdeeld in twee groepen. Zij die vooral constanten zien, levensfasen die op een natuurlijke manier in elkaar overvloeien, en mensen zoals ik, die vooral verschillen zien, breuklijnen, meerdere gedaanten van 'zichzelf' die geen aantoonbaar verband met elkaar aangaan. Als kind was ik druk en extravert, als volwassene schijn ik kalm te zijn en in mezelf gekeerd. Als kind hield ik van spelen, verzamelde ik 'tenenkaas' in een grote glazen pot, omdat iemand me een miljoen had beloofd wanneer de pot vol zou zijn. Als volwassene ben ik liever alleen en wantrouw ik beloften. (Eeuwig zonde dat de pot is zoekgeraakt.)
Ik schreef een comment onder de foto: 'Ik herken mezelf niet meer.' Hoewel volstrekt serieus bedoeld, leidde de opmerking tot enige hilariteit - iemand schreef dat niemand zo weinig was veranderd als ik. Ondertussen kreeg ik berichten van oud-klasgenoten van toen, die het toch zo leuk vonden dat ik schrijver was geworden. Aardige berichten, die me desalniettemin enigszins benauwden. Het was alsof handen uit een ver verleden dat helemaal geen betrekking had op mijn heden, ankers naar me uitwierpen. Twee mogelijkheden: ik kon wegduiken of me laten raken en terug worden gesleurd naar toen.
Was mijn jeugd zo erg dan? Geenszins, hij was veilig, onbezorgd, nooit saai. Ik werd liefgehad, niet verwend. Ik verlang niet terug naar toen, maar ik heb er ook geen nachtmerries over. Een vacuüm, misschien wel.
Het beroemde salontheorietje van Mulisch over de eeuwige leeftijd - zo was hijzelf 'eigenlijk 17' - indachtig, begon ik te rekenen. Jong heb ik mezelf nooit gevoeld en geboren worden als 60-jarige is alleen Clarence Seedorf gegeven. In januari word ik 30, misschien ben ik er dan aanbeland. Misschien zullen mijn herinneringen mij dan eindelijk hervinden.
Nieuw! Ontvang elke dag de Volkskrant Avond Nieuwsbrief in uw mailbox, met het nieuws van vandaag, tv-tips voor vanavond, en alvast zes artikelen uit de krant van morgen. Schrijf u hier in.
