Hoe was deze illegaal op paling vissende adviseur eigenlijk door de screening gekomen?
Waar zijn de media in het buitenland vol van? Vandaag: Scandinavië-correspondent Jeroen Visser ziet hoe een voormalig chef politiek van een krant het schopte tot adviseur van de premier, maar zijn politieke einde vond in visnetten.
De belangrijkste adviseur van de Zweedse premier Ulf Kristersson stapte vorige week op. Je zou denken dat het iets te maken heeft met de gierende inflatie, het aanhoudende bendegeweld of de Navo-storm waar Zweden in is beland na de koranverbranding voor de Turkse ambassade, vorige week.
Maar nee, niets van dit alles. Adviseur Peter Magnus Nilsson, in de Zweedse media aangeduid als PM Nilsson, moest opstappen omdat hij in de zomer van 2021 illegaal op paling had gevist. Inspecteurs betrapten hem toen hij in de archipel van havenstad Karlskrona met visnetten in de weer was. Wat het erger maakte, is dat hij tot twee keer toe tegen de politie zei dat de netten niet van hem waren. De tweede keer was afgelopen december, toen hij al in dienst was als staatssecretaris - zoals een regeringsadviseur in Zweden heet.
‘Een politieagent belde me kort voor Kerst. Ik was verbaasd, beschaamd en hield vol dat ik onschuldig was’, schreef Nilsson op Facebook, waar zijn andere berichten wisselend over boten en politiek gaan. Na de kerstvakantie belde hij zelf de politie om alles op te biechten. Hij kreeg alsnog een boete, van 380 euro. De paling is een bedreigde diersoort en in Zweden is palingvissen sinds 2007 verboden, behalve voor een kleine groep vergunninghouders. Het vissen en roken van paling is een traditie in Zuid-Zweden. ‘Het uitgooien van netten was vroeger een onlosmakelijk deel van de zomer, maar nu is dat verboden’, schreef Nilsson. ‘Ik begrijp hoe ongepast het is om te blijven vissen en erover te liegen.’
De Zweedse ‘Palinggate’ speelde al een tijdje, maar het ontslag werd vrijwel onvermijdelijk toen de Sociaal-democraten, de grootste partij van Zweden en tevens oppositieleider, de premier dwong in het parlement uit te komen leggen of hij al van de palingkwestie wist voordat hij Nilsson aanstelde. Hoe was de adviseur eigenlijk door de screening gekomen?
Wat meespeelt is dat PM Nilsson eerder chef politiek was bij zakenkrant Dagens Industri. Zweedse kranten hebben vaak een duidelijke politiek signatuur en de chef van de politieke redactie neemt regelmatig deel aan debatten op televisie. Nilsson pleitte al jaren voor een rechtse regering met een rol voor de Zweden Democraten. Deze radicaal-rechtse partij speelt nu als gedoogpartner voor het eerst een regeringsrol. Links Zweden is daar zeer ongelukkig mee.
De krant Aftonbladet, die op de hand is van de Sociaal-democraten, had de primeur over Nilsson en wijdde daarna nog veel artikelen aan het schandaal. ‘Wat de kwestie rond Nilsson laat zien, is dat premier Kristersson een verschil maakt tussen mensen en mensen. Sommigen die misdaden plegen mogen staatssecretaris worden, anderen moeten worden uitgezet’, schreef Aftonbladet-commentator Jonna Sima, verwijzend naar de strenge asielplannen van de regering.
Svenska Dagbladet, een rechtsere krant, nam het juist op voor Nilsson. Chef politiek Tove Lifvendahl omschreef hem als iemand die veel tijd doorbrengt in bossen, velden en aan de kust, graag onder de blote hemel slaapt en in de zomer vrijwillig afval verzamelt op de Zweedse eilanden. ‘Met andere woorden: het is een mens die, meer dan vele anderen, met en in de natuur leeft.’ Natuurlijk zat hij fout, concludeert ze. ‘Maar het staat niet in verhouding tot het aftreden van een staatssecretaris. Hij heeft zijn positie niet gebruikt voor eigen voordeel, of beslissingen genomen die grote negatieve gevolgen hebben gehad voor het land of de regering.’
Ondanks de steun van de krant trok PM Nilsson (of zijn baas) zijn conclusies. ‘Ik begrijp hoe ongepast het is voor een staatssecretaris om betrokken te zijn bij dit soort verhalen. Zweden bevindt zich in een kwetsbare positie.’
