Hoe helpt witruimte om een artikel toegankelijker te maken? En niet iedereen wordt blij van persoonlijke verhalen

Geregeld klimmen lezers in de pen om kritiek te geven op de inhoud van de krant. Er klopt iets niet, een verhaal zou slechts half zijn verteld of vanuit emoties in plaats van feiten. Soms gaat het niet over de tekst maar over de presentatie. Zo schreef Martijn Vermeulen uit Almere: ‘Zo lang­zamerhand begint de Volkskrant meer een fotokrant met ondersteunende tekst te worden dan een krant met verdieping en inhoud, waarbij ­foto’s worden gebruikt ter ondersteuning of illustratie van het desbetreffende artikel.’

Zijn klacht betrof een artikel over de Amerikaanse presidentsverkiezingen in de krant van 17 augustus. ‘Bij dit twee pagina’s tellende artikel is 45 procent tekst, 30 procent wordt gebruikt voor een foto en 25 procent blijft leeg. Zonder foto had dit artikel met gemak op één pagina ­gepast, wat zeer te rechtvaardigen is, daar op de voorpagina een vergelijkbare foto is geplaatst.’

Hoe zit dat? We vragen het aan Koos Jeremiasse, art director van de krant: ‘Meer dan vroeger is de krant een gids door het nieuws geworden, in woord en beeld. Een mix van korte nieuws­berichten en middellange en lange achtergrondverhalen. De vormgeving sluit hierbij aan, en is erop gericht zo veel mogelijk lezers te bereiken. Je zou het met een symfonie kunnen vergelijken: door enkele paukenslagen en accenten brengen we ritme aan en wordt de lezer door de krant geleid. Een artikel van 1.500 woorden op één pagina schrikt sommige lezers af. Beeld trekt aandacht. Extra wit maakt het artikel toegankelijker. Het zorgt dat lezers makkelijker hun keuze uit het nieuwsaanbod maken.’

Beelden zeggen soms ook meer dan woorden. In april publiceerde de Volkskrant portretten van artsen en verpleegkundigen, werkzaam op een ic- of covid-19-afdeling, op het moment dat ze uitklokten. De striemen vaak nog in het gezicht. Hun ogen spraken boekdelen. Dat stop je niet klein weg, maar verdient alle ruimte.

Dat geldt ook voor infographics en illustraties. Een grote gedetailleerde infographic toont in één oogopslag de coronasituatie in de Europese ­vakantiegebieden. Dat is overzichtelijker dan een geschreven artikel. Illustraties zetten we weer vooral in bij abstracte onderwerpen of waar afwisseling nodig is.

‘De illustraties en foto’s van de Volkskrant worden regelmatig bekroond. De mooiste beelden verdienen daarom ook een prominente plek en de ruimte in de krant.’ (Iñaki Oñorbe Genovesi)

Metajournalistiek: incestueus of broodnodig?

‘Ik vind deze hele vragenlijst nogal incestueus’, schreef een lezer. ‘Doe gewoon je werk, lever elke ochtend een behoorlijke krant af, en val mij niet lastig met de zieleroerselen van Volkskrant-­journalisten.’

Niet alle lezers zijn dol op metaverhalen: ­verhalen over de journalistiek of over persoonlijke ervaringen of dilemma’s van journalisten zelf. Dit bleek wel uit enkele reacties op de vragenlijst die we deze week verstuurden via de Open ­Redactie over dit genre.

De cijfers zeggen iets anders. De persoonlijke verhalen worden heel goed gelezen. En ook in de vragenlijst werden de ideeën voor dit soort artikelen gretig aangekruist. Zeldzaam veel stemmen (726 van de 1.044) kreeg het idee om een serie te maken over de betrouwbaarheid van media, waarin wordt gekeken hoe de krant betrouwbaar probeert te zijn en er wordt uitgelegd welke ­dilemma’s er spelen voor journalisten op het ­gebied van bronnen, wetenschap en keuze voor onderwerpen.

Zou het misschien sociaal wenselijk zijn om op te schrijven dat de persoon achter de journalist je niet interesseert?

Het lijkt er meer op dat lezers erover verdeeld zijn. Sommigen zitten niet te wachten op een stuk over hoe Jeroen van Bergeijk buikpijn kreeg van zijn undercoverwerk, anderen willen er juist alles over lezen.

Uitleg geven over onze werkwijze blijft belangrijk, daarover zijn de meeste lezers het met ons eens. Niet voor niets krijgen we wekelijks vragen over onze keuzen en de totstandkoming van verhalen.

Dus gaan we werken aan een serie over betrouwbaarheid en onze dilemma’s. Met af en toe een persoonlijk tintje.