Hetzelfde ritueel zal zich na elke beving herhalen, tot het gas echt op is

In de provincie Groningen was maandag een aardbeving van 3,4 op de schaal van Richter, de zwaarste beving sinds 16 augustus 2012. Volgens het ANP was het een extra speciale beving: de duizendste sinds 26 december 1986, toen voor de eerste keer bleek dat de gaswinning uit het Slochterenveld - sinds 1963 - vervelende consequenties had. Al wilde de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) dat destijds nog niet erkennen.

Februari vorig jaar trok cabaretier Freek de Jonge door de provincie in het kader van zijn actie 'Laat Groningen niet zakken'. Tienduizenden mensen tekenden een petitie, er was een fakkeloptocht door de stad Groningen en inwoners van het aardbevingsgebied maakten talkshows onveilig. Omdat er in maart verkiezingen waren, stond de gaswinning op de politieke agenda en beloofden politici dat de problemen zouden worden aangepakt.

In juni eisten SP, PvdA en GroenLinks verlaging van de gasproductie naar 12 miljard kuub. Volgens het Staatstoezicht op de Mijnen, de overheidsdienst die de winning van delfstoffen controleert, daalt pas bij 12 miljard kuub de kans op zware aardbevingen. Maar 12 miljard kuub kon echt niet, zei premier Rutte, 20 miljard kuub per jaar is het doel van zijn nieuwe kabinet. 20 miljard is toevallig ook het volume waarbij volgens de NAM de winning nog net rendabel kan worden gehouden. Zeker nu de Shell-Exxon-combinatie ook nog rekening moet houden met de kosten van de aangerichte schade.

Het is catch 22 in Noordoost-Groningen. Het risico op zware aardbevingen moet worden genomen om de schade van zware aardbevingen te kunnen compenseren.

Overigens loopt het daarmee nog niet zo'n vaart. Het voor 1 juli aangekondigde 'schadeprotocol' is nog altijd niet klaar, er liggen vierduizend claims te wachten. Het Instituut Mijnbouwschade, dat de schaderegeling van de partijdige NAM moet overnemen, is nog niet aan het werk. Er is een bureaucratisch apparaat opgebouwd dat zijn weerga in de geschiedenis van het aardbevingswezen niet kent, maar dat Groningers met scheuren in de muren - of erger - tot wanhoop drijft en moedeloos maakt - wat misschien ook wel de bedoeling is.

De NAM verklaarde maandag in een persbericht na de beving het 'in de eerste plaats bijzonder te betreuren voor iedereen die op de een of andere manier hiermee is geconfronteerd'. Intussen doet het bedrijf weinig anders dan een regeling voor de aangerichte schade traineren en frustreren. Er zit nog 700 miljard kuub gas in de grond, maar met de toenemende weerstand tegen de winning en het verminderende belang van gas lijken de olieboeren vooral gericht op een soepele exit zonder miljardenclaims.

De aardbeving van augustus 2012 zette het probleem op de kaart. Het tragische is dat er sindsdien eindeloos is gepalaverd - het ene na het andere gasdebat in de Tweede Kamer - maar dat een oplossing niet dichterbij is gekomen. De gaskraan is voor de helft dichtgedraaid, maar een antwoord op de vraag hoe het moet met de gevolgen van ruim een halve eeuw pompen is er nog altijd niet.

Het CDA wil een spoeddebat en de PvdA stelde Kamervragen. Minister Wiebes zei maandag dat de winning 'maximaal' zal worden verminderd. Er zullen columns worden geschreven, fakkeloptochten worden georganiseerd en woedende bewoners zullen aanschuiven in talkshows.

Dit ritueel zal zich na elke volgende beving herhalen, tot het gas echt op is of de laatste Groninger het gebied heeft verlaten.