Het Songfestival in Maastricht is als het WK voetbal in Qatar: belachelijk

Het Eurovisie Songfestival. Nooit gedacht dat ik daar ooit nog over zou schrijven, dat moet ik bekennen. Tot voor kort beschouwde ik het als een hysterisch muziekevenement omgeven door geopolitieke tit-for-tat-achtige gunpunten en obscure nationalistische acts waarin Zweden altijd won. Maar sinds dat we als Nederland hierin het belang van een Europees platform voor muzikale popcultuur inzien en zijn gestopt met schaamteloze inzendingen als Sieneke, Joan Franka, en de 3J’s, en nu meedoen met Anouk, The Common Linnets en Douwe Bob, ben ik aangehaakt. Het Songfestival doet er weer toe.

Na de winst van Duncan Laurence, valt nu aan ons de eer om dit muziekevenement te organiseren. Dat klinkt eervol, maar eerder onderzoek heeft overtuigend in kaart gebracht dat zoiets vooral veel kost en de opbrengsten (behalve de directe opbrengst voor horeca en mkb) altijd lager uitvallen dan gedacht. Desalniettemin moet je daar niet al te economisch over doen, niet alles is immers te vangen in een maatschappelijke kosten-batenanalyse en ook de indirecte en symbolische winst tellen mee. De organisatie van een Tour de France, een WK voetbal of Olympische Spelen kan, bij een goed gedragen voorbereiding en post-agenda na afloop, zeer verdienstelijke gevolgen hebben voor een land, regio of stad.

Competitief polderen

Nu Nederland voor die taak van het aanstaande Eurovisie Songfestival staat heeft de NPO in alle wijsheid besloten om dit in de guncultuur van de polder te laten belanden. Zo hebben de media ook iets om de zomer door te komen. In competitieverband mocht iedere stad zich kandidaat stellen waarbij de beste wint. Maar iedere sportliefhebber weet dat in elke competitie niet de beste uiteindelijk wint, zo ook in deze competitie. Kijkend naar waar de afgelopen Songfestivals zijn georganiseerd door gastlanden, was het namelijk de afgelopen 20 jaar 17 keer in de hoofdstad. Vandaar dat het verrassend is dat Amsterdam zich op voorhand uitsloot van de competitie. Het blijft vooralsnog gissen wat de daadwerkelijke reden hiervoor is, want de praktische, organisatorische bezwaren (‘de agenda zat vol’) kunnen altijd opzij worden gezet door een door waarden gedreven bestuurlijke wil. Wellicht ingegeven door een ambitie toerisme in te perken, met onder meer een Formule 1 in dezelfde periode, lijkt me dit tamelijk verstandig. Exit Amsterdam.

Als de hoofdstad het dan niet kan of wil, dan moet het toch gewoon in de tweede stad van het land worden georganiseerd, zo vragen mijn Deense, Engelse en Duitse collega’s zich af? Nee, in Nederland gaan we competitief polderen en wekken we maandenlang de suggestie dat de 23ste (sic) stad van het land ook best een goede kans maakt. Onder de kop, ‘Maastricht is dé stad, Rotterdam heeft Ahoy’, stelde het Algemeen Dagblad het vrij stellig. Vanwege het compacte en gezellige stadscentrum zou Maastricht hoge ogen gooien. Dat het Maastrichts Expositie en Congres Centrum (Mecc) geen muziekpodium is, er een verbouwing zou moeten plaatsvinden en er geïmproviseerd moet worden, lijkt men te negeren. Maar als een te verbouwen congreshal gecompenseerd kan worden met een gezellig stadscentrum, dan kunnen we het alsnog ook gewoon aan pakweg Groningen, Enschede of Nijmegen gunnen. Nee, laten we benoemen zoals het is: ‘Rotterdam is dé stad, Maastricht heeft het Mecc’.

Second-city

En dat weet Maastricht, dus trok de stad alle registers open. En in het katholieke Maastricht weet men, symboliek telt. Dus ging tout bestuurlijk Maastricht in de André Rieu-bus naar Hilversum om het bidbook in te leveren. In dat mediamoment trok Maastricht onder meer de oude kaart dat ‘de stad wel degelijk bij Nederland hoort’. Prima zet. De Volkskrant ging schaamteloos mee in deze openlijke citymarketingstrategie. En het mag gezegd. Daarmee hebben het Mecc en de gemeente Maastricht met deze campagne in één zomer meer landelijke aandacht gegenereerd dan de afgelopen tien zomers bij elkaar, waarmee ze daar de aankomende vijf jaar hun marketingtargets kunnen afvinken. Dat gun ik ze.

Maar nu terug naar waar het om gaat. Ik kan hier alle feitelijkheden opsommen waarom Rotterdam een veel logischer keuze is (Randstedelijke bereikbaarheid, vliegvelden om de hoek, veel omliggende Nederlandse steden die mee profiteren, professionele ervaring, Duncan komt uit de regio en een net verbouwde Ahoy) om dit evenement te organiseren. Echter gaat het hier niet om logica, maar om symboliek. En er ligt nu een symbolische keuze in Hilversum waarvan de uitslag 30 augustus bekend wordt gemaakt. Een keuze voor Rotterdam is een keuze voor de trotse second city, het nieuwe Nederland, de toekomst van Europa. Een keuze voor Maastricht is een keuze voor de 23ste stad, de oudste stad van Nederland en het verleden van Europa. Dat is een keuze die telt.

Ten slotte, en niet onbelangrijk: het Eurovisie Songfestival is een internationaal hoogwaardig muziekevenement. Daar hoort een mooi muziekpodium bij. Het organiseren van het Songfestival in Maastricht is als het organiseren van het WK voetbal in Qatar. Het kán wel, maar het is vrij belachelijk. Rotterdam is de enige logische keuze. Dat weet de NPO, dat weet Sietse Bakker, dat weet Nederland. En dat weet dus ook Maastricht.

_{Mark van Ostaijen is Rotterdammer en als bestuurssocioloog verbonden aan de Universiteit van Tilburg.}