Het Britse verzet tegen het verlies van Unilever zit in een klein bruin potje met een geel deksel

Steeds meer grote aandeelhouders van de Britse poot van Unilever, Unilever Plc, gooien de kont tegen de krib en willen niet dat hun bedrijf van Londen verkast naar Rotterdam. Het afschaffen van de dividendbelasting zal ze worst wezen, ze gaan ervóór liggen. Op 25 oktober is de stemming en moet 75 procent met de verhuizing instemmen. Dat zal niet gebeuren en de reden daarvoor kan in één magisch woord worden samengevat: Marmite.

Het verzet tegen het verlies van de Anglo-Dutch multinational Unilever zit in een klein bruin potje met een geel deksel, met een stroperig goedje erin, een vegetarische kruidenpasta op basis van biergist met veel vitamine B12. Het recept is supergeheim. Je vindt het lekker of heel smerig, er is geen tussenweg. En het is erg Engels – dat is veel te zwak uitgedrukt: zonder Marmite was Engeland een doorsneeland van pindakaas en pruimenjam. In het dwarse mengsel zit de geest van het land verborgen.

Vorig jaar verscheen een boek van Ben Fogle, die op zoek was gegaan naar de essentie van Englishness. Het heet Eng­lish: A Story of Marmite, Queuing and Weather. Clichématig, maar waar. Vooral wat Marmite betreft. ‘Als er één soort voedsel is dat De Natie definieert, is het Marmite’, schrijft Fogle. ‘Marmite is us.’ Sinds 1902 en pas sinds 2000 van Unilever, maar dat dondert niet. Marmite afpakken is hetzelfde als Her Majesty ontvoeren naar Soestdijk.

Britse soldaten in de loopgraven van WO I putten troost uit hun rantsoen Marmite en bij de landing in Normandië, een oorlog later, ging de Marmite mee. Jeremy Clarkson van Top Gear eist in de kleedkamer maar één ding: een potje Marmite. Marmite, zeggen de Engelsen, is niet alleen supergezond, je kunt het ook op je gezicht smeren tegen de muggen. Het is ook een wondermiddel tegen prematuur ejaculeren, beweren de Marmarati.

Bij bijna alle verhalen in de Engelse kranten over de naderende ramp, staat een potje Marmite afgebeeld. Unilever, schreef The Daily Mail, is ‘zo Brits als Marmite’, de ‘eigenaar van Marmite’ (Daily Telegraph), de ‘Marmite-maker’ (The Independent). Unilever is Marmite en Marmite is Engeland en het is volstrekt ondenkbaar dat het hoofdkantoor van Marmite straks niet langer aan de Theems staat, maar aan de Rotte – een woord dat ze graag smalend uitspreken, de Engelsen.

Het is ongelooflijk dat de top van Unilever en ceo Paul Polman in het bijzonder zich niet heeft gerealiseerd dat de verhuisplannen zouden stuklopen op Marmite en op waar Marmite voor staat. Marmite wordt Unilevers Azincourt, een smadelijke nederlaag. De anglofiel Mark Rutte had trouwens ook beter moeten weten.

De komende drie weken zal niet alleen het vertrek van Unilever verder worden gemarmitiseerd. Het behoud van Marmite zal een symbool worden voor de hele Brexit. Premier May kwam woensdag op het congres van haar partij dansend op Abba het podium op. Ze had beter een pot Marmite in haar kapsel kunnen smeren, dan had iedereen begrepen waar ze voor staat: Marmite’s Britain, onneembaar en standvastig. Abba is Zweeds, Marmite is de heilige kunstmest van England’s green and pleasant land. Boris Johnson had het over een Full English Brexit – met Marmite.

Er zullen zich voor 25 oktober nog veel meer aandeelhouders achter de Marmite scharen. Ze lachen om Mark Ruttes maffe dividendplannetje: niet alles is te koop. Misschien heeft Unilever nog één kans: Marmite verzelfstandigen en het de Engelsen nederig overhandigen.