Opinie

Griekenland heeft méér democratie nodig

Kwalijke zaken in Griekenland als corruptie, een incapabel overheidsapparaat en exorbitante defensie-uitgaven zijn niet veroorzaakt door de parlementaire democratie maar door de inmenging van buitenparlementaire actoren zoals het koninklijk huis, het leger, economische magnaten, de geheime dienst en diverse grote mogendheden.

Tatiana Markaki en anderen en namens de Nederlands-Griekse Mediacirkel.
null Beeld anp
Beeld anp

We kennen het allemaal, van die vermoeide momenten in complexe situaties waarop we verzuchten: 'Als iedereen nu eens even z'n mond hield... als er nu eens een Grote Leider opstond die het allemaal even zou oplossen... als we eens wat meer orde, discipline, (een beetje dictatuur) zouden hebben... dan zou alles snel beter gaan....'

Hoogleraar Openbare Financiën Harry Verbon lijkt in zijn Opinie & Debat stuk van 26 augustus de drang naar dit soort uitspraken niet te kunnen onderdrukken. Hij doet een poging een relatie te leggen tussen nationale autonomie en openbare financiën en richt zijn pijlen specifiek op de Griekse casus. Niet verrassend, gezien het gemak waarmee de Griekse casus dezer dagen te pas en te onpas in de media wordt gebruikt om van alles te beweren. Ook niet verrassend, gezien de standpunten die Verbon eerder heeft ingenomen omtrent Griekenland.

In zijn jongste betoog tracht Verbon een historische analyse toe te voegen aan zijn eerdere beweringen en gaat daar helaas op verschillende vlakken majeur in de fout. De al te simplistische beschouwingen over overheidsfinanciering in zijn stuk doen het debat geen goed.

undefined

Moderniseringsslag

Een paar voorbeelden:
In tegenstelling tot wat Verbon beweert, heeft de financiering van infrastructuurprojecten eind 19de eeuw Griekenland de kans gegeven om onder andere de handel te bevorderen, de landbouw te intensiveren en het communicatienetwerk aanzienlijk te verbeteren. Kortom, met de overheidsuitgaven van die tijd heeft Griekenland een belangrijke moderniseringsslag gemaakt om toekomstige inkomstenbronnen te kunnen genereren.

Ook de bewering dat 'onder het dictatoriale kolonelsregime (1967-1974) de schuld constant bleef' is een gevaarlijke suggestie van 'prettige stabiliteit'. De staatsfinanciën gedurende die periode bleven net zo beroerd als in de periode daarvoor. En economische indicatoren, zoals inflatie, verslechterden, met name in 1973, dramatisch.

Maar pijnlijker is het gedemonstreerde gebrek aan historisch besef bij de auteur van de werkelijkheid onder de Griekse junta en de veelsoortige schade die dictatoriale regimes (ook het Griekse kolonelsregime) aanrichten bij de eigen bevolking. Die schade (ook in zijn economische implicaties) blijft volledig buiten beeld in zijn betoog.

undefined

Grote-slagen-snel-thuis

Uit zijn grote-slagen-snel-thuis overzichtje van ontwikkelingen in de Griekse staatsschuld sinds de 19de eeuw trekt Verbon de boude conclusie dat 'democratie de Griekse staatskas geen goed doet' en Griekenland 'een dictatuur nodig heeft om met zichzelf in het reine te komen en geen nieuwe verkiezingen'. Deze poging om een relatie te leggen tussen politieke systemen, autonomie en economie loopt vast en leidt- als we Verbon zouden volgen - tot de constatering dat niet alleen Griekenland maar ook Ierland, Portugal, Spanje, Italië en Frankrijk een dictatuur nodig hebben. Want ook deze landen hebben hun financiën niet op orde.

Wat Verbon daarentegen verzuimt is een analyse van wat het gebrek aan democratie met de socio-economische ontwikkelingen in Griekenland historisch heeft gedaan. De hardnekkige inmenging in het parlementaire systeem door een aantal extraparlementaire actoren, zoals het koninklijk huis, het leger, paramilitaire organisaties, economische magnaten, de geheime dienst en diverse grote mogendheden gedurende de 190 jaar Griekse onafhankelijkheid, heeft mede geleid tot bekende kwalijke zaken als corruptie, een incapabel overheidsapparaat, exorbitante defensie-uitgaven. Wordt het geen tijd om een echt debat te voeren waarbij de behoefte aan juist meer democratie en democratische controle in Griekenland centraal zal staan? Wij, van de Nederlands-Griekse Mediacirkel zijn er klaar voor en nodigen Verbon graag uit.

Tatiana Markaki, (docent Nieuwgriekse cultuur, UvA)
Godelieve van Heteren (voorzitter Europese Beweging Nederland)
Bruno Tersago (Griekenlandcorrespondent, auteur boek 'Groeten uit Griekenland')
Ingeborg Beugel (journalist, oud-Griekenland correspondent)
Shereen El Sherbini (Griekenland correspondent)
&
mede ondertekend door: Dafni Alverti, Angelos Avgoustidis, Maria Boletsi (UD Film-en-Literatuurwetenschap, Universiteit Leiden), Arthur Bot (docent Nieuwgriekse taal en cultuur, UvA). Theo Carcassi, Kostas Doris, Kees Klok (historicus), Frederiek Lommen, Nikoletta Myridou (fysiotherapeute), Hans Vermeulen, Alexandra Zoi.

undefined

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden