En wat als de coronacrisis ook een obesitascrisis blijkt te zijn?

De wereldvermaarde viroloog en medisch onderzoeker Jaap Goudsmid hield zondag in Buitenhof een bevlogen pleidooi voor uitgebreid testen op het coronavirus, zodat we ‘op feiten gebaseerde maatregelen’ kunnen nemen. Ook pleitte hij voor een track-en-tracesysteem en de oprichting van een internationaal ‘superlaboratorium’, waar virologen samenwerken met natuurkundigen, genetici, economen en andere wetenschappers: de pandemie heeft veel meer aspecten dan alleen gezondheid.

Prima. Dat we corona met feiten te lijf moeten gaan, lijkt me evident. Gebeden zijn ook goed, evenals de zegen van de paus, maar het effect daarvan lijkt zich te beperken tot versterking van de moraal en niet van het immuunsysteem, zoals blijkt uit de corona-uitbraken in de bijbelbelt.

Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.

Feiten moet je verzamelen en de verzamellust van feitenjagers is onverzadigbaar. Elke reeks feiten wekt nieuwsgierigheid naar de erachter liggende feiten, etc. Vroeger leidde dat tot chaos en totale verwarring, tegenwoordig hebben we algoritmen en supercomputers. Mits gevoed met voldoende feiten verschaffen de algoritmes je mogelijk levensreddende inzichten, onder meer over individuen die onmiddellijk moeten worden geïsoleerd.

In een stuk in de Financial Times schreef Yuval Noah Harari dat de coronacrisis ons voor twee dilemma’s stelt: 1. nationalistisch isolement of internationale samenwerking en 2. een totalitaire aanpak met dwangmaatregelen of nadruk op de eigen verantwoordelijkheid.

De combinatie van massaal testen, een uitgebreid volgsysteem en de totalitaire aanpak is vermoedelijk het effectiefst tegen pandemieën. Voorwaarde is, dat we niet te moeilijk doen over vrijheid en privacy; die zullen helaas op grote schaal worden beperkt en geschonden.

Bij Eva Jinek kwam vrijdag een in dit verband nuttige case voorbij. Peter van der Voort van het UMC in Groningen en ic-vraagbaak Diederik Gommers waren te gast. Van der Voort liet ‘adipositas’ vallen, wat ‘zwaarlijvigheid’ bleek te betekenen. Bijna alle coronapatienten op zijn ic hadden er last van; hij vermoedde een verband. Gommers bevestigde dat 80 procent van de coronapatiënten die aan de beademing liggen te zwaar is.

Mocht onderzoek uitwijzen dat de zwaarlijvigen niet hoefden te worden beademd wanneer ze een gezond gewicht zouden hebben, dan zorgt dat voor ethische complicaties. Kysia Hekster hoeft in dat geval geen dagelijkse stand-up meer te doen over het ic-beddentekort, de kern van de hele crisis. Er zou nog altijd een probleem met corona zijn, maar wel met veel minder slachtoffers.

Ik vind (in principe) dat iedereen over zijn eigen lichaam gaat. Roken, drinken, schransen, be my guest. Althans, tot een van mijn geliefden dringend een ic-bed nodig heeft en die allemaal zijn bezet door zwaarlijvige coronapatiënten. Dat zal zeker ten koste gaan van mijn liberale opvattingen en solidariteit. De filosoof Beate Roessler zei zaterdag in de Volkskrant: ‘Onze vrijheid wordt altijd door allerlei verplichtingen ingekaderd.’ Waarom, zou je je kunnen afvragen, dan niet de verplichting verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen gezondheid?

Politici zullen alles doen om herhaling van de pandemiechaos te voorkomen, ook omdat hun kiezers dat eisen. En als Goudsmids supercomputer, superlab en supersurveillance – plus alle nieuwe controlemechanismen – daaraan kunnen bijdragen, dan komen ze er. Daar ruilen we, vermoed ik, graag een flink deel van onze privacy voor in.