Een ongelukkige coalitie

Nog geen twee jaar geleden trad de tweede regering van Angela Merkel aan onder het gunstigst denkbare gesternte. Ze verruilde het weinig harmonieuze verstandshuwelijk met de SPD voor een liefdesrelatie met de liberale FDP. Ongeveer op dat moment hervatte de Duitse economie haar zegetocht. Eindelijk loste de hereniging van Oost en West haar belofte in. De sanering van de sociale zekerheid wierp vruchten af. En de maatregelen waarmee de economische crisis van 2008 werd bestreden, bleken effect te sorteren. De ‘zwart-gele coalitie’ leek, kortom, geboren voor het geluk.

Tot dusverre heeft het niet zo mogen zijn. De samenwerking van de CDU met ‘Wunschpartner’ FDP verloopt uitermate stroef. De verkiezingen in Hamburg, de eerste van een lange reeks deelstaatverkiezingen, verliepen desastreus voor de partij van Merkel. Daarbij speelden lokale factoren en de kleurloosheid van CDU-lijsttrekker Christoph Ahlhaus weliswaar een doorslaggevende rol, maar het echec tast de machtsbasis van de regerende coalitie in de Bondsraad (de Duitse Eerste Kamer) aan. Onder deze omstandigheden draagt de plagiaataffaire waarin Karl-Theodor zu Guttenberg, Merkels minister van Defensie, verwikkeld is geraakt, ongetwijfeld krachtig bij aan de demoralisering waaraan de christen-democraten ten prooi zijn gevallen.

De paradoxale situatie doet zich voor dat Duitsland in een gelukkige tijd wordt geregeerd door een ongelukkige coalitie. De andere paradox is dat Merkel in het buitenland meer gezien is dan in de Bondsrepubliek zelf. Zeker: ze wordt gerespecteerd. Maar geliefd is ze niet - getuige onder meer het feit dat ze nooit overtuigend een verkiezing heeft gewonnen. In een politieke cultuur waarin de tegenstelling wordt gecultiveerd en het politieke gevecht op waarde wordt geschat, is de compromiszoek-ster Angela Merkel altijd een buitenstaander gebleven. Het valt nog maar te bezien of ze bij de Bondsdagverkiezingen van 2013 haar kanseliersbonus zal kunnen verzilveren.