Dit kan je allemaal doen om je gasrekening laag te houden

Brief van de dag: een elektrische deken is ook heerlijk

Ik heb een bedrijf aan huis en zou 750 euro per maand moeten gaan betalen door de hogere gasprijs. Ik kan gaan klagen of er iets aan doen. Om te beginnen een extra trui aantrekken. Verder is een klein elektrische kacheltje voldoende als je op dezelfde plek zit. Met een plaid over de knieën en twee dikke truien is het heel comfortabel.

Vroeger hadden de huizen schuifdeuren, niet voor de gezelligheid maar om minder te stoken: maak jouw woonomgeving kleiner. Slaap- en badkamer hoeven niet verwarmd te worden, een elektrische deken is heerlijk.

Ik houd iedere dag bij hoeveel ik heb verstookt, dat stimuleert om de verwarming laag te zetten. Ik heb mijn gasgebruik gehalveerd en betaal nu niet meer dan voor de verhoging. Het enige nadeel is dat ik het bij anderen in huis al snel erg warm vind.

Hermien Balder, Eindhoven

Freud

Menigeen vraagt zich af wat er toch aan de hand is met die mannen die zich ten opzichte van vrouwen seksueel grensoverschrijdend gedragen. Sigmund Freud heeft meer dan honderd jaar geleden al gepoogd hierop een antwoord te gegeven.

Hij beschrijft onder meer twee driften, seksualiteit en agressie. De drift noemt hij een grensbegrip, tussen biologie en psychologie in, een boodschapper met een mandaat op weg vanuit het lichaam naar de geest. De drift is volgens Freud actief en hij noemt dat ook wel mannelijk, wel te verstaan een vorm van mannelijkheid die in beide seksen voorkomt, maar in wisselende sterkte. Deze drift wordt wakker geroepen bij het zien en ervaren van een voor deze persoon seksueel aantrekkelijke ander.

Nu zijn er veel mannen bij wie de drift extra sterk is: op momenten van hevige opwinding sterker dan hun denkproces en hun vermogen tot

beheersing, waardoor het controle houden over het eigen gedrag het nakijken krijgt. Dit type mannen in een machtspositie hebben of ontwikkelen narcistische trekken: ‘Ik kan dit maken, mij doen ze niks.’ Ze voelen zich machtig, onkwetsbaar, aantrekkelijk en begeerlijk, dit versterkt de toch al te sterke drift.

Die andere drift, agressie, kan net zo goed te sterk zijn en dat is op dit moment extra pikant bij de gespannen situatie tussen Rusland en het Westen. Liever geen mannen met die sterke drift en narcistische trekken aan de onderhandelingstafel.

Gelukkig is er ook wat aan te doen: deze mannen kunnen profiteren van impulscontroletraining en – indien dit onvoldoende helpt – van medicatie. Maar ze moeten dit wel willen, en daar zit het narcisme weer in de weg.

Jan Derksen, Nijmegen

Malle Babbe

Ook ik ben blij met ‘de opstand der vrouwen’. Maar laten we het alstublieft zuiver houden, anders slaat het als een golfje tegen de klippen stuk. Malle Babbe werd begin jaren zeventig geschreven voor Adèle Bloemendaal. Prachtig lied, intens gezongen.

Gooi dat nu niet op één hoop met persoonlijke getuigenissen (briefschrijver Chantalle Hoogendoorn, O&D, 8/2). Rob de Nijs heeft dat lied later terecht op zijn repertoire gezet. We gaan toch niet alle Nederlandse liedjes (en die van buiten de grenzen) langs een zelfbedachte meetlat leggen?

Gerdien Brinkman, Zwolle

Vinkjes

Ik las het interview met Joris Luyendijk en was blij met zijn openhartigheid en reflectie. De vele negatieve reacties verbazen me. Ik zie zijn vinkjesidee als een goede aftrap voor een brainstorm. En daarvoor geldt: voortborduren en zeker niet afbranden. Ik vind het een mooi onderwerp dat veel meer onderzoek rechtvaardigt. Laten we dat dan doen in plaats van de ­onderzoeker terug te fluiten.

Inge Jager, Deventer

Dierenarts

Chimpansees die natuurlijke medicatie gebruiken om wonden te genezen (Ten eerste, 8/2), dat is niet uitzonderlijk. David Attenborough zag al dat een orang-oetan die een pijnlijke elleboog had, bladeren van een bepaalde boom plukte, in zijn mond er een papje van maakte en vervolgens op de plek smeerde. En al in augustus 1991 stond in de krant dat wolapen kattenkruid eten om te kalmeren en rammenas en kamille kozen om infectieziekten te onderdrukken.

Hans van Noord, Utrecht

Sterrebos

Hartstikke mooi dat er bomen van het Sterrebos worden herplant, dat er groencompensatie komt, een voetgangersbrug, een geluidsscherm en een natuurwal (Ten eerste, 9/2). Maar dat had sowieso moeten gebeuren, terwijl het bos was blijven staan. We zitten namelijk in een klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis. Hoe hard je ook probeert te compenseren, de ecologische balans wordt verstoord en dat kunnen we ons niet permitteren.

Totale waanzin is het, natuur weghalen om er een autofabriek neer te zetten. We hebben allemaal over de Torteltuin uit Pluk van de Petteflet gelezen, maar er niets van geleerd.

Tessel Hofstede, Olst

Balci

Veel onderzoek bevestigt het gelijk van Erdal Balci, die zich beklaagt over de relatieve onzichtbaarheid van schrijvers met een migratieachtergrond (O&D, 8/2). Maar waarom zijn sommige van die auteurs, zoals Murat Isik en Özcan Akyol, toch doorgebroken en anderen niet?

Over deze vraag gaat mijn artikel ‘Een mix van vertrouwd en exotisch. Het wisselende succes van Turks-Nederlandse literatuur’, verschenen in tijdschrift De Lage Landen. Uit mijn onderzoek komen verschillende literatuursociologische verklaringen naar voren. Wanneer een paar gezaghebbende recensenten zich lovend uitlaten over een roman (met een thematiek die veel lezers aanspreekt), kan er een vliegwieleffect ontstaan waardoor dit positieve effect telkens wordt versterkt.

Dit was duidelijk het geval bij Wees onzichtbaar, dat de ene na de andere literaire prijs in de wacht sleepte. Bij het succes van Eus, het debuut van ­Özcan Akyol, speelde het mediagenieke optreden van de auteur een belangrijke rol. Zo wist Akyol al met zijn eerste tv-optreden bij DWDD ophef te veroorzaken en daarmee de aandacht van een breed publiek te trekken.

Auteurs als Balci, die niet zo’n trigger voor succes weten te genereren, hebben domweg pech.

Stella Linn, docent letterkunde, Rijksuniversiteit Groningen