Dierenwelzijn is belangrijk, maar hou dierenrechten buiten de grondwet

Dierenrechten moeten worden verankerd in de Grondwet, vindt rechtsfilosoof Janneke Vink, die onlangs promoveerde op het proefschrift The Open Society and its Animals. Haar pleidooi past in de toenemende relativering van de verschillen tussen mens en dier.

Dieren hebben ook belangen, zegt Vink in een interview met de Volkskrant, zoals het belang ‘om niet vermoord te worden’. De implicaties van haar betoog zijn radicaal. In feite wordt elke vorm van veehouderij onmogelijk, omdat dieren uiteindelijk moeten worden geslacht. Alle burgers zouden vegetariër, of beter nog veganist moeten worden.

Het is onwaarschijnlijk dat hiervoor ooit draagvlak zal ontstaan. Dieren worden niet alleen in hun belangen getroffen door mensen, maar ook door andere (roof)dieren. De mens zou het enige vleesetende dier zijn dat afziet van het doden van andere dieren. Daarmee zet hij zichzelf toch weer op een voetstuk, deze keer niet als exploitant van dieren, maar als moreel superieur wezen.

Los van deze principiële kwestie is voorzichtigheid geboden bij het toekennen van juridisch afdwingbare grondrechten. Het zou goed zijn als de bio-industrie zou worden afgeschaft of op zijn minst sterk zou worden gereduceerd, uit het oogpunt van dierenwelzijn, gezondheid, klimaat en milieu. Het saneren van de landbouw is echter een uiterst complexe opgave, zoals de afgelopen week bleek bij de boerenacties.

Een regering moet rekening houden met de economische belangen van de agrarische sector en de koopkracht van burgers, vooral de lagere inkomensgroepen, voor wie biologisch vlees duur is. Het is een bij uitstek politieke opgave, die niet doorkruist mag worden door de juridische interpretatie van grondrechten door niet-gekozen rechters. Overigens stelt Vink in haar proefschrift ook dat er op dit moment geen draagvlak is voor grondrechten voor dieren.

Dierenwelzijn is een belangrijke kwestie die beter bevorderd kan worden door gewone wetten. Per slot van rekening blijft er een belangrijk verschil tussen mens en dier, zoals Vink ook erkent. Alleen mensen kunnen een democratische orde in het leven roepen, als burgers die stemmen en belasting betalen.