De ‘sjampanskoje’ van eigen bodem wordt door Russen beschouwd als ondrinkbaar bocht

Gisteren heb ik op Spotify geluisterd naar Benny Goodman, met name naar het nummer Moscow Mission. Leuke muziek van een blanke jazzmusicus. Ik kwam erop door het stuk in deze krant van correspondent Tom Vennink. Hij schrijft dat champagneproducenten uit Champagne in Rusland hun champagne niet langer als champagne mogen verkopen. Alleen Russische champagne mag in Rusland nog champagne heten. Grote merken als Moët & Chandon en Dom Pérignon, gevestigd in de champagnestreek van Noord-Frankrijk, moeten hun waren voortaan in Rusland aanprijzen als ‘mousserende wijn’.

Dat is onweerstaanbaar grappig. Het zette mij zelfs aan tot een schaterende lach. Hoewel, een beetje absurd en een beetje treurig is het natuurlijk ook. Op die manier is veel meer mogelijk. Alleen roquefort en Goudse kaas die in Siberië worden gekarnd, mogen in Rusland nog roquefort en Gouda heten. Ook port en madera dienen in Rusland geproduceerd te worden om als port en madera door te gaan. Port en madera die uit Portugal en Madeira komen, moeten worden aangemerkt als ‘versterkte wijn’. Enzovoort.

Het stuk van Vennink bracht mij ook een artikel in herinnering van de onvolprezen Alexander Münninghoff (1944-2020), nog geschreven in de Sovjettijd. Daarin maakt hij een opsomming van alle uitvindingen die door de Russen en hun kameraadvolkeren zijn geclaimd. Werkelijk alles wat de mensheid vooruit heeft geholpen, bleek uiteindelijk een Russische uitvinding: van de boekdrukkunst en de helikopter tot de ballpoint en de paperclip. Als een van de vreemdste claims heb ik onthouden dat ook de jazzmuziek eigenlijk van Sovjetbodem stamt. Die komt oorspronkelijk niet uit New Orleans, maar uit Bakoe.

Uiteraard wist de Russische bevolking wel beter. In de Sovjettijd heeft geen Rus ooit een ballpoint gezien en toen Benny Goodman met zijn band in 1962 werd uitgenodigd om in Moskou te komen spelen, waren alle concerten tot de nok uitverkocht. Zoiets swingends hadden de Russen alleen stiekem gehoord via Radio Free Europe. De Russische champagne, de zogenaamde ‘sjampanskoje’, is best lekker bij een schapenbout, maar wordt door veel Russen ook beschouwd als ondrinkbaar bocht. En niet alleen door snobs. De Russische bevolking heeft in een lange geschiedenis de boven haar gestelden goed leren kennen en het verbaast dan ook geen Rus dat de sjampanskoje-productie in handen is Poetins oligarchenvrienden. De bevolking haalt haar schouders op en neemt op haar manier wraak met grappen en moppen over de autoriteiten. Nergens is de moppendichtheid zo hoog als onder de Russische bevolking.

Sinds de arrestatie van dissident Navalny is het ontegenzeggelijk alleen maar erger geworden. Poetin zit dagelijks oekazes uit te schrijven. Wie het waagt het communisme (of het poetinisme) met het fascisme te vergelijken, kan zo al twee jaar gevangenisstraf verwachten. Poetins geest waart door heel Rusland. Op een groot schaaktoernooi dat binnenkort in Sotsji begint, is het deelnemers per reglement te verstaan gegeven dat zij niet meer in spijkerbroek en op sneakers achter het bord mogen plaatsnemen. Schakers en keurige kleding, dat zal nog een hele hijs worden voor de autoriteiten.

Maar nu het treurige. Moët & Chandon heeft al toegegeven: de etiketten worden aangepast. Vergis ik mij wanneer ik waarneem dat zulke knievalletjes steeds vaker in het Westen voorkomen? In Hongarije wordt de homo-etc.-beweging het leven zuur gemaakt, maar ondanks stoere woorden dringt zelfs het allerkleinste regenboogvlaggetje niet door tot de voetbalstadions. Georgië, dat heel wat verder weg ligt dan Hongarije (en Polen), zal nog minder last hebben van liberale verontwaardiging over de bestorming van het lhbti-kantoor. Hoe verder weg, hoe meer naar het oosten, hoe minder mensenrechten – dat is de regel. Ik zag hoe de een of andere idioot van Forum voor Democratie ervoor pleitte niet al te veel aandacht te besteden aan die Oeigoeren in China. Slecht voor de handel. De dominee hoeft niet overal de vinger te heffen, maar om nu een NSB’er langs de huizen te sturen, lijkt me weer het andere uiterste.

Poetin schrijft oekazes uit en wrijft zich in zijn knuistjes. Hij weet dat boycots en strafmaatregelen weinig uitrichten. Die noordelijke gaspijplijn gaat gewoon door, de luitjes in Belarus blijven gewoon zitten waar ze zitten en van een kratje minder Moët & Chandon gaat niemand dood. En wat doen wij?

Niks.

Onze kapel blaast fier de mars van de onmacht. Wij kunnen Poetin alleen nog uitlachen om zijn absurditeiten, maar ook daar moet je erg mee oppassen. Heeft Hitler zijn vijanden niet gewaarschuwd met: ‘Zij, die toen gelachen hebben, lachen vandaag de dag niet meer.’

O, help! Daar maak ik ineens een vergelijking met het nazisme. Dat is minimaal twee jaar gevangenisstraf! Als u straks iemand in de avondschemering aan de horizon hard ziet wegrennen, ben ik dat.