De koekjesverkopende nonnen van Madrid gingen viral op TikTok, zonder het zelf te weten

Of we koekjes konden halen bij de nonnen van TikTok, vroeg een Nederlandse vriend die op bezoek was in Madrid. Dat is nogal een zin, realiseer ik me, dus laten we hem voorzichtig ontleden.

Het Chinese TikTok is de populairste video-app ter wereld, met meer dan een miljard gebruikers die korte video’s geserveerd krijgen door een ingenieus algoritme. Koekjes zijn heerlijkheden voor in je mond. En de nonnen, dat zijn de vrouwen van het Corpus Christi-klooster in het centrum van Madrid, die daar in afzondering een aan God gewijd leven leiden en onlangs, zonder het te kunnen weten, keihard viral gingen.

Eerst wat meer over het klooster. Dat werd gesticht op 27 september 1605, in de glorietijd (of eigenlijk al iets erna) van Spanje als katholieke wereldmacht. In de eeuwen die volgden, zouden de kloostermuren worden omsloten door een rusteloze miljoenenstad, maar binnen bleef God het leven dicteren. De Madrilenen kennen de plek ook wel als het Klooster van de Carbonera’s: in het belendende barokke kerkje hangt een schilderij van de maagd Maria dat volgens de overleveringen onbevlekt in een smerige kolenopslag, of carbonera, werd aangetroffen. Een geschiedenis die deze krant niet gaat factchecken.

Zeven keer per dag komen de Carbonera’s bijeen voor het gebed, hun belangrijkste taak. Nog altijd leven deze zogeheten slotzusters in volledige afzondering en mogen ze geen stap buiten het klooster zetten. Toch ondervinden ze wel degelijk de gevolgen van wat er buiten gebeurt. Hun grootste bedreiging is de ook in Spanje rap gaande ontkerkelijking, waardoor er minder geld binnenstroomt en er nauwelijks nog jonge vrouwen te porren zijn voor een teruggetrokken bestaan.

Het Corpus Christi-klooster is geen uitzondering. In drie decennia slonk het aantal nonnen er door overlijden van ruim dertig naar slechts acht, schreef het financiële dagblad Expansión in december 2020. Dat de Carbonera’s het hoofd vooralsnog boven water weten te houden, is dankzij hun koekjes. Uit deeg gekneed met hun eigen vingers bakken ze acht verschillende soorten, die ze voornamelijk verkopen aan buitenlandse toeristen.

Terug naar TikTok. Daar verscheen op 22 februari een video over de kloosterkoekjes. Te zien is hoe twee jonge vrouwen aanbellen bij de zware houten kloosterdeur, door de voor bezoekers toegankelijke gangen lopen en uitkomen bij een muur met een draaischijf, de enige verbinding van de nonnen met de buitenwereld. De vrouwen doen hun bestelling en leggen een briefje van twintig in de schijf, die draait en een zak koekjes tevoorschijn tovert. Al die tijd blijft de bediener van deze klooster-Febo verborgen.

Liefst 6,7 miljoen mensen keken naar het filmpje, een kort contact tussen het vluchtige en het eeuwige. Inmiddels had ik trek gekregen, en dus belde ik op een warme namiddag aan bij het klooster. Een halve minuut later stond ik zelf voor de magische draaischijf, waar een oude maar levendige stem me vertelde dat er drie soorten over waren. Het TikTok-effect? ‘Bendito sea Dios’, gezegend zij God, had de stem haar eigen ideeën over de bron van het succes.

Ik ging voor de mantecados de yema, zandkoekjes van reuzel en eigeel die lekkerder zijn dan ze klinken. Terwijl de schijf met mijn geld erin ronddraaide, vroeg ik de onzichtbare non of ze wist wat TikTok was. ‘Tiktor?’ Ze waren het onderwerp van een populaire video op het internet, probeerde ik nog. Achter de betegelde muur steeg een beleefd lachje op. ‘Dat is toch niet aan mij besteed.’

Dion Mebius is Volkskrant-correspondent in Spanje.