De huidige generatie antiracisme-activisten bestaat niet uit één vastomlijnde groep met één mening

Zo’n vijftien jaar terug schreef Jan Blokker in deze krant enkele columns over een rechtszaak tegen de SGP, die door partijlid Riet Grabijn-van Putten en Bureau Clara Wichmann was aangespannen. Mag een politieke partij vrouwen het passief kiesrecht ontzeggen en vervolgens wel van de Staat een flinke duit subsidie ontvangen, was destijds de vraag.

Blokker vond de SGP een achterlijke partij, maar nog achterlijker vond hij het dat ‘de heksen op juridische bezemstelen de gereformeerdheid aan het schrikken’ maakten.

De gereformeerde vrouwen wilden geen politieke zeggenschap, redeneerde Blokker, en zo wel, dan konden ze gewoon naar een andere partij. Hij zette de jarenlange opstand van Riet Grabijn-van Putten, de eerste voorvechtster van vrouwenrechten in de SGP, zo eenvoudig weg. Hij beschreef de vrouwen achter Clara Wichmann als ‘dramkontmeisjes’. Zij waren ‘altijd op de barricaden voor de positie van vrouwen’, schreef Blokker verder, en dat bedoelde hij niet complimenteus.

Het is vermakelijk om terug te lezen, vijftien jaar later. Bureau Clara Wichmann won de zaak, na jaren procederen. Niet lang daarna meldden de eerste vrouwelijke SGP-lijsttrekkers zich. Dat laatste maakte Blokker niet meer mee.

De geliefde en tegendraadse Jan Blokker stond destijds niet alleen. Zo’n kleine partij van mannenbroeders die vrouwen uitsloot, had nog iets redelijks en nostalgisch. Bovendien kon die partij misschien nog van pas komen om een kabinetsformatie rond te krijgen. Een Nederlandse vrouwenrecht-organisatie daarentegen klonk ongezellig. Zelf werd ik wel eens naar Afghanistan doorverwezen, daar hadden vrouwen het pas echt moeilijk.

Hoe anders is het nu. Het feministisch activisme is terug van weggeweest. Mede door engerds als Trump betwijfelt inmiddels bijna niemand meer dat seksisme echt bestaat en daar wat aan gedaan moet worden. Daar gaan feministen nu de straat voor op.

Ik moest aan de teksten van Blokker denken toen ik vorige week de column van Elma Drayer las. Net zomin als Blokker wist wat zich in het hoofd van SGP-vrouwen afspeelde, lijkt Drayer enig benul te hebben van wat er gaande is in de huidige antiracismebeweging. Toch schrijft zij er bijna wekelijks over, terwijl ze ‘de logica van de huidige generatie antiracisme-activisten en -sympathisanten’ moeilijk te volgen vindt. ‘Als feiten per definitie verdacht zijn, winnen ervaringen aan gewicht’, verwijt Drayer de Black Lives Matter- beweging, waardoor zij al weken wordt ‘overspoeld met ervaringsverhalen’.

Maar ondertussen leest zij zelf haar lezers de les zonder kennis van deze beweging en zonder feiten te noemen. Drayer lijkt door de bomen het bos niet meer te zien. Dat is ook lastig als je ervan uitgaat dat er één vastomlijnde groep is met één mening. Volgens Drayer willen ‘ze’ met niemand in debat, maar vervolgens wel van alles dekoloniseren.

Als de antiracisten van nu allemaal zo non-communicatief zijn, lijkt mij een ‘OK boomer’ voor Drayer ook wel te volstaan. Zo snoer je mensen namelijk echt de mond. Maar Drayer wordt in dit debat helemaal niet gekneveld. Ze kan in de Volkskrant een hele beweging wegzetten als beoefenaars van identiteitspolitiek. Bij dit simplistisch tegengeluid gebruikt Drayer het feminisme als stok om de antiracisten mee te slaan.

Want binnen ‘de feministische kerk’ mogen alle tegengeluiden wel ‘vrijelijk klinken’ schrijft Drayer in de veronderstelling dat het hier gaat om twee totaal verschillende groepen. Dat is nou een schoolvoorbeeld van wit feminisme. Drayer zet emeritus hoogleraar Gloria Wekker weg in een antiracismehokje, terwijl Wekker net zo goed een pionier is in de feministische beweging. Deze bewegingen zijn niet raciaal af te tekenen.

De columns van Blokker pasten in de tijd dat vrouwen op barricades als drammerig werden gezien en feminisme werd geassocieerd met tuinbroekdragers uit de jaren zeventig. Die types kon je wegzetten als heksen of meisjes, en dan bleef iedereen je waarderen om je scherpe pen. Een tijd die nog niet zo lang geleden is verstreken.

Over een tijdje stammen de ­columns van Drayer uit de dagen dat mensen nog met weinig kennis en veel dedain schreven over de antiracismebeweging, terwijl ze zelf nooit met dit onrecht te maken hebben ­gehad. En die dan altijd naar de Verenigde Staten wezen, want daar was het toch veel erger. Ergens anders was het altijd erger. De antiracistische dramkontmeisjes zullen er dan om lachen.

_{Agnes Cremers is historica. Ze is mede-eigenaar van bureau Van Gisteren en platform F-site. Daarnaast is ze werkzaam voor Bureau Clara Wichmann}